مسبب فاجعه هفت‌خوان؛ سیستم ATC یا خطای انسانی

رویداد۲۴- یک نماینده مجلس معتقد است در حال حاضر برای معرفی مقصر نهایی فاجعه ایستگاه هفت‌خوان خیلی زود است. از سویی دیگر چنین حوادث بزرگی به‌طورقطع نمی‌تواند فقط یک مسبب داشته باشد.

بیش از ده روز از فاجعه هفت‌خوان گذشته است. تاکنون اما نتایج واضحی از بررسی‌ها اعلام نشده و حتی در ساعات و روزهای اولیه این سانحه تعداد دقیقی از کشته‌شدگان اعلام نمی‌شد. حالا اما هنوز بر سر مقصر بودن سیستم ATC  یا نقش جدی خطای انسانی کارشناسان و مسئولان به توافق نرسیده‌اند.

وزیر راه، خطای انسانی را مسبب این فاجعه می‌داند و مجلس به‌طور ضمنی یکی از دلایل را نقص فنی در سیستم ATC  معرفی کرده است. برودت هوا نیز از عواملی است که به آن اشاره شده است. این در حالی است که امروزه از کار افتادن قطار در چنین دماهایی به‌هیچ‌وجه پذیرفتنی نیست. 

حسین افضلی، عضو کمیسیون عمران مجلس درباره سانحه ریلی مشهد در گفت‎وگو با  رویداد۲۴ گفت: کمیسیون عمران بعد از حادثه منطقه را مورد بررسی‌های میدانی متعدد قرار داد و عوامل مختلف انسانی و فنی را بررسی کرد.

به گفته حسین افضلی بر اساس بررسی‌های انجام شده از طرف کمیسیون عمران مجلس و همچنین جلسه‌ای که روز گذشته با وزیر راه و شهرسازی در کمیسیون عمران برگزار شد؛ این حادثه صرفاً حاصل خطای انسانی نیست و برای صدور چنین اظهارنظرهایی خیلی زود است.

وی درحالی‌که در قطار مسیر تهران- قزوین به همراه جمعی از اعضای کمیسیون عمران مجلس و مسئولان راه‌آهن در حال بررسی مشکلات راه‌آهن بود، افزود: بعد از بررسی‌های دقیق و کامل سه قوه و اجماع ماحصل این بررسی‌ها می‌توان به نتیجه رسید و بر اساس آن تصمیم‌گیری‌های لازم را انجام داد.

این در حالی است که شادمهر کاظم‌زاده، دیگر عضو کمیسیون عمران معتقد است؛ برخی از رسانه‌ها درباره عملکرد سیستم ATC به اشتباه از ثبت خطای این سیستم نوشته‌اند درحالی‌که این سیستم هشدار خطا به معنای وجود یک مشکل در مسیر را داده است.

همچنین به گفته افضلی باید سیستم‌های کنترل و ایمنی ریلی مورد بررسی و بازنگری جدی قرار بگیرند. بر اساس این بررسی‌های جدی باید به این نتیجه برسیم که علت مناسب عمل نکردن ترمزها چه بوده است و چرا سیستم دچار چنین خطایی شده است.

در ادامه وی گفت: پیدا کردن مقصر اصلی این حادثه، بحث اول در بررسی‌هایی است که انجام می‌شود. این در حالی است که بحث دوم بررسی‌ها مسائل فنی و علمی این حادثه است تا در آینده با چنین فجایعی روبرو نشویم.

به اعتقاد این عضو کمیسیون عمران مجلس، اگرچه حادثه پیش‌آمده مصیبت بزرگی است و داغ بزرگی را به جامعه وارد کرده است اما اگر در شرایطی آرام و منطقی و به‌دور از چالش و جریانات هیجانی مسائل فنی و مهندسی این حادثه بررسی شود به نتایج بهتر و قابل‌توجهی خواهیم رسید.

افضلی درباره نقش دانش‌بنیان بودن سیستم ایمنی ریلی در سنگین شدن وزنه به‌سوی خطای انسانی از سوی وزارت راه گفت: هرچند سیستم‌های ایمنی خطوط ریلی توسط دانشمندان ایرانی به بهره برداری رسیده است اما این سیستم در حقیقت حاصل تکنولوژی زیمنس آلمان است و چارچوب این سیستم توسط دانشمندان ایرانی باز طراحی شده است.

وی همچنین به حوادث ریلی اخیر در کشورهای دیگر اشاره و تأکید کرد: در چند سال اخیر نه‌تنها در ایران بلکه در کشورهای توسعه‌یافته و البته کشورهای درحال‌توسعه هم شاهد حوادث ریلی بودیم که از همین سیستم ایمنی استفاده می‌کردند. همچنین مترو شهری هم از همین سیستم امنیت ریلی استفاده می‌کند و خوشبختانه تاکنون حادثه‌ای نداشته است.

وی درباره نقش لوکوموتیوران در این حادثه با تأکید گفت: خیلی زود است که این حادثه را صرفاً بر اساس خطای انسانی بررسی کنیم. این در حالی است که اگر هم بنا باشد، فقط بر اساس خطای انسانی این موضوع را بررسی شود، لوکوموتیوران به‌تنهایی مقصر نیست.

به گفته وی؛ در این حادثه چهار بخش مختلف نیروی انسانی درگیر هستند و باید عملکرد هر چهار بخش به‌طورجدی و جداگانه بررسی شود. همچنین درباره حکم صادره مقصر نهایی قوه قضائیه کشور و بررسی‌های حقوقی باید نتیجه نهایی را اعلام کنند.