بررسی رویداد۲۴ از وضعیت معیشتی شهروندان در سال‌های ۹۱ و ۹۵
یلدای فقر تا یلدای امید
امسال آخرین زمستانی است که دولت یازدهم مدیریت اقتصادی کشور را بر عهده دارد. اقتصادی که چرخدنده‌های آن در دولت قبل مشکلاتی اساسی پیدا کرده بود که این مشکلات بر سفره مردم سایه افکنده بود و برگزاری آیین مراسم ها تا حدودی زیادی سخت شده بود. نمونه اش برگزاری جشن شب یلدا است. یلدای ۹۱ و یلدای ۹۵ تفاوتی بسیار مشهود پیدا کرده‌اند. هر دو سال‌های پایانی دولت‌ها هستند. همین موضوع شاید فرصتی مناسب باشد برای مقایسه دولتی که با شعار عدالت کار خود را به پایان رساند و دولتی که با شعار امید بر سرکار آمد.
رویداد۲۴- امسال آخرین زمستانی است که دولت یازدهم مدیریت اقتصادی کشور را بر عهده دارد. اقتصادی که چرخدنده‌های آن در دولت قبل مشکلاتی اساسی پیدا کرده بود که این مشکلات بر سفره مردم سایه افکنده بود و برگزاری آیین مراسم ها تا حدودی زیادی سخت شده بود. نمونه اش برگزاری جشن شب یلدا است. یلدای ۹۱ و یلدای ۹۵ تفاوتی بسیار مشهود پیدا کرده‌اند. هر دو سال‌های پایانی دولت‌ها هستند. همین موضوع شاید فرصتی مناسب باشد برای مقایسه دولتی که با شعار عدالت کار خود را به پایان رساند و دولتی که با شعار امید بر سرکار آمد.
سال‌های انتهایی دولت دهم، قیمت تنقلات شب یلدا، کابوسی برای خانوادههایی شده بود که جشن آخر پاییز قرار بود دورهمی خانوادگی آن‌ها باشد.
حداقل هزینه‌ای که یک خانواده ۴ نفره برای مهمانی شب یلدا باید پرداخت می‌کرد بیش از ۱۰۰هزار تومان بود. این در حالی است که حداقل دستمزد سال ۹۱ به عنوان پایه حقوق ماهانه کارگران پرداخت می‌شد، ماهیانه ۳۷۵ هزار تومان بود که با مزایا و برخی دیگر از حقوق به ۴۰۰ هزار تومان هم می‌رسید.
هر چند قیمت انواع کالا‌ها در آن سال‌ها زیر سایه تورم ۳۵ درصدی بالا‌تر رفته بود، اما ورشکستگی گسترده کارگاه‌های تولید و کارخانجات، باعث شده بود تا مردم پولی در جیب نداشته باشند. سایت اقتصاد آنلاین در آذره‌مان سال ۹۱ در گزارشی نوشت: «روند تغییر قیمت‌ها نشان می‌دهد، طی سال‌های ۸۶ تا ۹۱ قیمت میوه در آستانه شب یلدا هر سال نسبت به سال قبل بین ۳۰ تا ۵۰ درصد گران شده است.»
مهدی تقوی، کار‌شناس اقتصادی، در مقایسه قیمت‌های سال ۹۱ و ۹۵ به رویداد۲۴ گفت: برای تعیین شاخص قیمت سبد کالاهای ضروری خانواده را بررسی می‌کنند. البته که اقلامی مثل آجیل در سبد کالاهای اساسی خانوار جایگاهی ندارند. اهمیت کالاهایی مثل نان، مرغ و روغن بسیار ویژه‌تر از کالاهای دیگر است.
از سویی دیگر به گزارش رویداد۲۴ بررسی‌های بانک مرکزی که در آستانه شب یلدای سال ۱۳۹۲ منتشر شد، نشان می‌داد که طی چهار سال فعالیت دولت دهم، میزان هزینه خرید چهار میوه اصلی یلدایی به طور میانگین سالانه معادل ۳۲ درصد افزایش داشته است. بر اساس آن گزارش متغیر قیمت هندوانه طی چهار سال دولت احمدی‌نژاد اینگونه بود که، در یلدای سال ۹۱ معادل ۱۷۸ درصد، در یلدای سال ۹۰ معادل ۳۰ درصد و در یلدای سال ۸۸ معادل ۷۸ درصد افزایش قیمت داشت.
در شب یلدای ۸۸ هر کیلو پسته اکبری ۴۰ هزار تومان، پسته احمدآقایی ۳۸ هزار تومان، مغز فندوق ۳۰ هزار تومان، بادام ۳۵ هزار تومان و بادام زمینی ۱۲ هزار تومان به فروش می‌رسید.
تقوی با اشاره به نرخ تورم ۴۰ درصدی در ابتدای دولت یازدهم تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که روحانی، دولت را در وضعیت بسیار مناسبی از منظر اقتصادی تحویل گرفت. دولت احمدی‌نژاد نرخ رشد اقتصادی را به منفی ۳ رسانده بود و با نرخ تورم ۴۰ درصد عملکرد اقتصادی دولت بسیار دشوار بود.
به گفته این کار‌شناس اقتصادی، دولت روحانی توانست رشد اقتصادی را مثبت کند و تورم را به زیر ۱۰ درصد کاهش دهد. این در حالیست که در حال حاضر ۲۵ میلیارد دلار هم قرار است از سرمایه‌های بلوکه شده به کشور بازگردد و‌ای موضوع در روند سرمایه گذاری اقتصادی دولت بسیار مثبت خواهد بود.
به گفته وی، در زمان دولت دهم در شرایطی با افزایش حقوق ۲۰ درصدی مواجه شدیم که تورم ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده بود. در چنین شرایطی قدرت خرید مردم ۲۰ درصد هم کاهش پیدا کرده بود که همین موضوع زندگی روزمره را دشوار کرده بود. در حالی که بعد از دولت روحانی این مسئله کنترل شد.
تقوی با اشاره به نیمه کاره ماندن عملکرد اقتصادی دولت یازهم معتقد است؛ اگر روحانی با همین عملکرد در دوره ریاست جمهوری بعدی هم به روند کاری فعلی خود ادامه دهد می‌توان به بهبود وضعیت اقتصادی بیشتر امیدوار بود. اگر روحانی در دوره بعدی نرخ تورم را از ۸ درصد به ۳ درصد برساند پیشرفت بسیار بزرگی در انتظار جامعه خواهد بود.
حالا اما در سال ۹۵ آنچه از شاخص‌های قیمت اعلام شده از سوی اتحادیه خشکبار و آجیل قابل مشاهده است، ثبات قیمت آجیل و خشکبار نسبت به چندماه اخیر است. آخرین مشاهدات و بررسی‌ها از بازار آجیل نشان می‌دهد که مغز فندق و گردو که به ترتیب هر کیلوگرم آن ۷۵ و ۷۰ هزار تومان قیمت دارد و همچنین توت خشک که کیلویی ۸۰ هزار تومان فروخته می‌شود، گران‌ترین اقلام آجیل و خشکبار در بازار شب یلدا به حساب می‌آیند.
همچنین در میان سایر اقلام که بیشترین عرضه را در بازار دارند، انواع پسته بین کیلویی ۴۰ تا ۶۵ هزار تومان، بادام خام کیلویی ۶۳ هزار تومان، بادام هندی کیلویی ۷۰ هزار تومان، بادام زمینی کیلویی ۲۵ هزار تومان، تخمه آفتاب گردان کیلویی ۱۵ هزار تومان، تخمه کدو کیلویی ۳۳ هزار تومان و هر کیلوگرم تخمه هندوانه کیلویی ۱۹ هزار تومان فروخته می‌شود.
از سویی دیگر قیمت آجیل مخلوط شب یلدا از ۳۲هزار تومان تا ۴۴هزار تومان برآورد شده است که نسبت به سال گذشته تقربا ۵۰۰۰تومان افزایش قیمت داشته است.
همچنین در بازار شیرینی و شکلات، به طور متوسط هر کیلوگرم باسلوق ۱۱ هزار تومان، گز ۱۳ هزار تومان، انواع سوهان‌های ساده و عسلی ۲۵ تا ۴۰ هزار تومان، شکلات کاکائویی کیلویی ۴۰۰۰ تا ۲۵ هزار تومان، شیرینی پای سیب ۱۸ هزار تومان، شیرینی کشمشی ۱۵ تا ۲۰ هزار تومان، شیرینی پاپیونی ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان و شیرینی دانمارکی ۹۶۰۰ تومان قیمت دارد.
یلدا ۹۵ به مانند یلدای ۹۱ آخرین یلدای دولت‌های چهار ساله است. این بار اما در آخرین یلدای دولت یازدهم شواهد نشان دهنده آن است که فراهم کردن مهمانی یلدا با توجه به میزان دستمزد دریافتی در مقایسه با سال ۹۱ از دشواری کمتر برخوردار است. از آنجایی که قیمت یک کیلوگرم آجیل مخلوط شب یلدا از ۳۲ هزار تومان تا ۴۴هزار تومان متغیر است برای تهیه یک کیلوگرم آجیل همان هزینه‌ای پرداخت می‌شود که در سال ۹۱ باید پرداخت می‌شد.
