زیر و بم عکاسی با موبایل – قسمت اول: عکس گرفتن

رویداد۲۴- همانطور که احتمالا خیلی از شما خبر دارید، حمل کردن دوربین همیشه امکان‌پذیر نیست. هرچقدر هم که تلاش کنید بازاتفاق می‌افتد که در موقعیت مناسب عکاسی باشید اما دوربینی نداشته باشید، یا حداقل اینطور به نظر می‌رسد! این روزها تقریبا همه تلفن همراهی دارند که قابلیت عکاسی هم دارد.

به گزارش رویداد24 به نقل از نورنگار، هرچند خیلی‌ها قابلیت عکاسی موبایل را در حد دوربین نمی‌دانند، اما بهتر است خیلی زود قضاوت نکنیم. بهرحال آینده‌ای درخشان پیش روی دوربین‌های موبایل  وجود دارد و در این مقاله، به اصول اولیه‌ی عکاسی با موبایل می‌پردازیم که شامل اصول اولیه‌ی دوربین و تفاوت میان برخی از برنامه‌های عکاسی هم خواهد شد.’

فرقی ندارد که از یک دوربین DSLR حرفه‌ای استفاده می‌کنید یا یک تلفن همراه، از خیلی جهات اصول اولیه‌ی عکاسی در هر دو مورد یکسان است و باید فاکتورهای مهمی همچون ترکیب‌بندی، سوژه‌ و همینطور کیفیت نور عکس را برای عکاسی در نظر بگیرید.

از طرف دیگر، عکاسی با موبایل  خواستار این است که کمی بیشتر به تجهیزات در دستتان توجه کنید. برای مثال، در لنز موبایل شما از حالت پیش‌فرض تغییر نخواهد کرد و این ممکن است گاهی اوقات باعث خرابی عکس و محوی تصویر بشود. همینطور هم ممکن است به خاطر استفاده از موبایل لکه‌ای روی لنز گوشی ایجاد شود که عکس را تار کند. ضمنا در موبایل‌ها برنامه‌های متنوعی برای عکاسی وجود دارد که هر کدام قابلیت متفاوتی از دیگری دارند. اگر تصور می‌کنید کیفیت دوربین‌های هوشمند با دوربین‌های واقعی عکاسی یکسان است، مطلب "مقایسه شانه به شانه: دوربین‌های کانن در مقابل دوربین گوشی‌های هوشمند” را مطالعه کنید.

فرض می‌کنیم همه‌ی کسانی که این مقاله را می‌خوانند قبلا از دوربین موبایل خود استفاده کرده‌اند، پس نیازی نیست دانلود و نصب برنامه‌های عکاسی را به شما یاد بدهم. همینطور فرض می‌کنیم که اکثر شما از گوشی‌های مدرن با سیستم‌های بروز استفاده می‌کنید. مطمئنم تعدادی از شما که این مطلب را می‌خوانید امکانات و قابلیت‌هایی که اشاره کردم را ندارید و متاسفم که شما از جنبه‌های فنی این مطلب عقب خواهید ماند.

آخرین نکته این است که اکثر برنامه‌های پیشنهاد شده از تجربه‌ی شخصی خودم با آیفون و سامسونگ گلکسی نوت5 خواهد بود. اما به طور کلی هرچیزی که راجع به آن بحث می‌کنیم در مورد هر تلفن‌ همراهی صدق خواهد کرد. به عنوان مثال گفته می‌شود که "دوربین گوشی Google Pixel بهترین دوربین موبایل ، حتی بهتر از iPhone 7” است. بنابراین اینکه شما از دوربین‌های اندرویدی یا اپل استفاده می‌کنید یک سلیقه کاملا شخصی است. متاسفانه، بیشتر دستگاه‌های اندروید دسترسی متفاوت دارند بنابراین من از ساده‌ترین راه برای توضیح آنچه که می‌دانم استفاده خواهم کرد و شما بر اساس گوشی خود توضیحات من را پیش خود حلاجی کنید.

همانطور که قبلا اشاره کردم، اصول اولیه‌ی عکاسی با موبایل  با عکاسی معمولی یکسان است، پس وارد جزئیات آن نخواهم شد.  در عوض در مورد این بحث خواهیم کرد که چه چیزی عکاسی با موبایل را منحصر به فرد می‌سازد و چه چیزی باید بدانید تا بتوانید عکاسی با آن را شروع کنید. برای این بحث، فرض را بر این می‌گذاریم که تلفن همراهی که در حال استفاده از آن هستید لمسی است و دوربین عقب، قابلیت دانلود و نصب برنامه را نیز دارد. همینطور هم فرض می‌کنیم که به جای دوربین جلو از دوربین اصلی استفاده می‌کنید.

قبل از اینکه شروع به عکاسی با موبایل خود کنید، یک سری نکات مهم است که باید بدانید. همه‌چیز از طریق صفحه‌ی لمسی کنترل می‌شود، بنابراین بهتر است که اول با شکل کارکرد برنامه‌ی عکاسی آشنا شوید. بیشتر موبایل‌ها تنها در فرمت JPEG عکاسی می‌کنند، هرچند برخی از تولیدکنندگان به تازگی در حال اضافه کردن فرمت RAW هم هستند. همچنین، بیشتر موبایل‌ها دارای لنزی با فاصله‌ی کانونی غیرقابل تغییرند، اما باز هم تولیدکنندگانی شروع به تولید لنزهای دوگانه کرده‌اند. در این لنزهای دوگانه، یکی از لنزها با زاویه‌ی واید هست در حالی که لنز دیگر زاویه‌ی ساده یا تله‌فتو دارد. دوربین‌های دو لنزی این روز‌ها از اهمیت زیادی برخوردارند و به طوری که شاید بتوان  گوشی‌های دو دوربینه، آینده عکاسی با موبایل  در نظر گرفت.

نکته‌ی منحصر به فرد دیگری که در مورد عکاسی با موبایل وجود دارد استفاده از برنامه‌های کاربردی است. همه‌ی موبایل‌ها برنامه‌ی اولیه‌ی دوربین را دارند، اما شما این قابلیت را هم دارید که برنامه‌هایی با ویژگی‌های بیشتر را دانلود و نصب کنید. به علاوه، شبکه‌های اجتماعی مختلف هم دوربین درون ساخت خودشان را در برنامه دارند. حالا سوال پیش می‌آید که باید از کدام برنامه استفاده کنیم؟ به این موضوع هم می‌پردازیم. اول باید راجع به اینکه چطور با موبایل عکس را درست کنید حرف بزنیم.

حالا زمان این رسیده که موبایل خود را بردارید و برنامه‌ی عکاسی را باز کنید. در خیلی از موبایل‌ها میانبری وجود دارد که می‌توانید با آن بدون آنکه قفل گوشی خود را باز کنید وارد دوربین شوید. به شخصه پیشنهاد می‌کنم که این روش را حتما یاد بگیرید تا در صورت نیاز به سرعت به برنامه‌ی عکاسی دسترسی پیدا کنید. زمانی که داخل برنامه هستید، کنترل‌های متنوعی خواهید دید. نگاهی به اسکرین‌شات آیفون زیر بیندازید. آیکون‌های متفاوت زیادی در تصویر مشاهده می‌شود.

اگر از دستگاه اندروید استفاده می‌کنید، احتمالا یک چنین چیزی می‌بینید.

خوشبختانه لازم نیست نگران تنظیمات و کنترل‌ها باشید. متوجه شده‌ام که در اکثر عکاسی‌هایی که انجام می‌دهم، واقعا نیازی نیست تنظیمی را عوض کنم. فقط گاه و بی‌گاه وقتی دارم از فردی در تاریکی عکس می‌اندازم فلش را روشن می‌کنم. همینطور گاهی از تایمر استفاده می‌کنم و یا دوربین جلو را برای عکاسی انتخاب می‌کنم، اما در غیر این صورت تصمیم را به عهده‌ی دوربین می‌گذارم که چه زمانی از HDR استفاده کند و هرگز از فیلتر‌های دوربین استفاده نمی‌کنم.

البته، عکاسی با موبایل فقط یک دکمه نیست که فشارش بدهیم و بگذاریم دوربین همه‌ی تصمیمات را به جای ما بگیرد. یکی از مهم‌ترین چیزهایی که می‌تواند عکاسی  شما با موبایل‌ها را پیشرفت دهد این است که موقع گرفتن عکس دوربین را تنظیم کنید که کجا را نورسنجی کند. در اینجا می‌توانید نوردهی پیش‌فرض برای این صحنه را ببینید:

شما می‌توانید نوردهی صفحه را با لمس کردن قسمتی از تصویر که می‌خواهید نور بیشتری داشته باشد تنظیم کنید. (نکته: با این کار گوشی شما در همان نقطه فوکوس می‌کند.) اینطور بگوییم که می‌خواهم نوردهی روی گوشه‌های ساختمان که در سایه قرار دارد تنظیم شود. اگر قسمت تاریک ساختمان را لمس کنم، نوردهی کلی عکس افزایش پیدا می‌کند. توجه کنید که با لمس من یک مربع بر روی ساختمان پدیدار شده است:

متاسفانه، فکر نمی‌کنم برنامه‌ی عکاسی‌ای باشد که بتوانید با آن سرعت شاتر و ISO را کنترل کنید، اما اکثر برنامه‌ها اجازه می‌دهند که با کشیدن انگشت بر روی اسکرین نوردهی را تنظیم کنید. وقتی قسمتی که می‌خواهید را لمس و نوردهی را تنظیم کردید، انگشت خود را بیرون از مربع قرار دهید و با بالا و پایین کردن آن نور تصویر را کم یا زیاد کنید. این عمل باعث می‌شود کنترل دقیق‌تری بر روی نوردهی عکس داشته باشید.

یک اخطار: این تنظیمات هر بار که عکس می‌اندازید به حالت اولیه‌ی خود برمی‌گردد، پس اگر برنامه دارید بیشتر از یک عکس بیندازید بهتر است  سعی کنید که نوردهی را چند بار تنظیم کنید.

اگر می‌خواهید که در هر عکسی که می‌گیرید همان نوردهی (و فوکوس) را داشته باشید، صفحه‌ را لمس کنید و نگه دارید تا تصویری مانند این پدیدار شود:

دیدن این تصویر، به این معنا است که گوشی شما نوردهی و فوکوس را قفل کرده است و می‌توانید بی‌آنکه تنظیمات بهم بریزد چند عکس بگیرید. برای برگشت به تنظیمات اولیه به سادگی صفحه‌ی گوشی را لمس کنید.

همینطور موبایل‌ها خیلی خوب می‌توانند روی سوژه فوکوس کنند، این می‌تواند برای عکاسی گل یا اشیای کوچک با جزئیات زیاد بسیار عالی باشد. دوباره جایی که می‌خواهید قاب سوژه‌تان باشد را لمس کنید تا رویش فوکوس کند. نور را تنظیم کنید و بعد عکس خود را بیاندازید. می‌بینید که مثل عکاسی ماکرو، هرچه قدر که گوشی را جا به جا کنید نقطه‌ی فوکوس یکسان می‌ماند، بنابراین اگر به صورت کلوزآپ عکاسی می‌کنید، قبل از انداختن عکس اصلی چند عکس بیندازید تا نقطه‌ی فوکوس تثبیت شود.

برای بیشتر مردم، برنامه‌ی پیشفرض عکاسی کافی خواهد بود و عکس‌هایی که با آن می‌گیرند آن‌ها را راضی می‌کند.  اما برای آن‌هایی که به کنترل بیشتری در تنظیمات دوربین نیاز دارند و یا فقط برنامه‌ی متفاوتی می‌خواهند، برنامه‌های عکاسی مختلف زیادی وجود دارد.

وقتی در کار با گوشی‌ همراهم جدی شدم، یکی از اولین برنامه‌های سیستم عامل iOS که امتحان کردم برنامه‌ای به اسم Camera+ بود. یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های این برنامه این است که حالت‌های دستی دارد و به شما کنترل کامل را بر روی سرعت شاتر و ISO را می‌دهد. اگر تصمیم گرفتید تا با حالت خودکار عکاسی کنید، می‌توانید به طور مستقل نقطه‌ی فوکوس و نوردهی را تنظیم کنید. همچنین تعادل رنگ سفید قابل تنظیم دارد که از ویژگی‌های‌ مهمی است که برنامه‌های پیشفرض گوشی فاقد آن هستند.

یکی از برنامه‌های عکاسی مشترک برای اندروید و IOS، Adobe Photoshop Lightroom for Mobile است که کنترل کاملی را در اختیارشما  قرار می‌دهد. شاید برنامه‌ی اختصاصی‌ای نباشد، اما دوربین این برنامه ویژگی‌های کامل و عالی‌ای دارد.

البته، برنامه‌های بی‌شماری وجود دارند اما در نهایت کم و بیش شبیه به همدیگر عمل می‌کنند. وقتی می‌خواهید بهترین برنامه را برای عکاسی انتخاب کنید، پیشنهاد می‌کنم در نظر بگیرید که فوکوسی شفاف و آُسان برای استفاده داشته باشد تا به سرعت بتوانید با آن عکسی بیندازید که از آن راضی باشید. برای بیشتر کاربران، از جمله خودم یک چنین برنامه‌ای برنامه‌ی اصلی خواهد بود.

همه‌ی برنامه‌های عکاسی یکسان ساخته نشده‌اند. همانطور که بعضی از برنامه‌ها کنترل و تنظیمات بیشتری از برنامه‌ی پیش‌فرض می‌دهند، یک سری کنترل کمتری را به شما می‌دهند. نه فقط این، بلکه نتیجه‌ی کار با بعضی از این برنامه‌ها می‌تواند عکس‌هایی بی‌کیفیت باشد. برای مثال، برنامه‌های عکاسی که کیفیت خوبی دارند از نهایت رزولوشن دوربین و ISO پایین و فشرده سازی JPEG استفاده می‌کنند. برنامه‌هایی که خودشان به دوربین دسترسی دارند (مثل فیس‌بوک) به طور معمول از رزولوشنی که با برنامه سازگار باشد استفاده می‌کنند و گاهی اوقات برای جلوگیری از محوشدگی، ISO را زیاد بالا می‌برند که باعث ایجاد نویز شدید می‌شود.

این دو تصویر را با هم مقایسه کنید. یکی از آن‌ها با برنامه‌ی عکاسی پیش‌فرض آیفون انداخته شده در حالی که دیگری با استوری ایستاگرام انداخته و سیو شده است. متاسفانه، استوری تنظیمات را نمایش نمی‌دهد، بنابراین نمی‌دانم از چه ISO استفاده شده، اما قادر خواهید بود بفهمید که کیفیت عکس به مراتب پایین‌تر است. همچنین رزولوشن پایین‌تری هم دارد (4032*3024  در مقابل 1280*720). این رزولوشن اگرچه بر روی صفحه‌ی گوشی تفاوت چندانی ندارد، اما بر روی صفحه‌ی کامپیوتر تفاوت آن‌ها به شدت به چشم می‌آید.

خیلی‌ از برنامه‌ها مانند فیس‌بوک و اینستاگرام کنترل دوربین را محدود می‌کنند و معمولا به طور پیش‌فرض عکسی که با آن‌ها می‌اندازید را ذخیره نمی‌کنند. تقریبا همه‌ی شبکه‌های اجتماعی به شما این اجازه را می‌دهند که عکستان را با برنامه‌ی دیگری بیندازید و آپلود کنید، پس به جز مواردی که می‌خواهید به سرعت عکس خود را به اشتراک بگذارید، به شدت پیشنهاد می‌کنیم از برنامه‌های دیگر عکاسی استفاده کنید.

تشکیلات عکس: به علاوه‌ی تصمیم‌گیری برای انتخاب برنامه‌ای که قصد دارید برای عکاسی استفاده کنید، نیاز دارید تا آمار عکس‌هایی که می‌گیرید را داشته باشید. بعضی برنامه‌ها پوشه‌ای مخصوص خودشان درست می‌کنند که همه‌ی عکس‌هایی که می‌گیرند در آن قرار می‌گیرد، این یعنی نمی‌توانید همه‌ی عکس‌ها را در گالری گوشی‌تان نگاه کنید. برنامه‌های دیگر به پوشه اختصاصی این برنامه‌ها دسترسی ندارند و عکس‌ها را نشان نمی‌دهند مگر اینکه از پوشه خارج شود، یعنی احتمالا وقتی یک عکس می‌گیرید نمی‌توانید همراه عکس‌های دیگر آن را مشاهده کنید.

محدودیت سنسور: قابلیت مهم دیگری که مورد توجه است سنسور موبایل می‌باشد. هرگز عکسی که با موبایل می‌گیرید به کیفیت عکسی که با دوربین‌های DSLR یا بدون‌آینه می‌گیرید نخواهد بود، بنابراین انتظار زیادی نداشته باشید. قابلیت عملکرد ISO بالا و محدوده‌ی دینامیکی آن‌ها در یک سطح نیست، که البته این امر کاملا مشهود است. منظورمان این است که خب بهرحال با موبایل سر و کار دارید.

لنز‌های یدکی: اگر می‌خواهید به جز لنز اصلی و استاندارد گوشی‌تان، لنز دیگری انتخاب کنید، لنز‌های بسیاری در مدلهای مختلف وجود دارند. از ماکرو گرفته تا تله‌فوتو، بنابراین مطمئنا می‌توانید لنزی مطابق نیاز خود پیدا کنید. فقط قبل از خرید حتما تحقیق کنید و نقد کالا را بخوانید تا مطمئن شوید که کیفیت لنز همان چیزی است که می‌خواهید.

لکه: حالا که حرف از لنزها پیش آمد، مطمئن شوید که لنز گوشی خود را پاکیزه و بی ‌لکه نگه‌داری می‌کنید. اگر بر روی لنز لکه‌ای باشد می‌تواند روی کیفیت عکس تاثیر بگذارد، همینطور باعث ایجاد رگه‌های نوری یا پدیده‌ی لنز فِلِر روی لنز می‌شود که عکس را بیش از حد روشن می‌کند. من معمولا می‌بینم لنز تلفن همراهم پر از اثر انگشت شده است،  به همین دلیل برایم عادت شده که قبل از هر عکاسی با گوشی روی لنز را تمیز کنم.

لنز فلر: لنز فلِر می‌تواند برای موبایل مشکل بزرگی باشد. تابش مستقیم نور شدید در لنز، بدون پوشش لنز، به طور معمول پیش می‌آید. در بیشتر اوقات باید قادر باشید که با گرفتن دست، در بالای دوربین و جلوی نور خورشید، از برخورد و بازتاب نور در لنز جلوگیری کنید، اما این مساله گاهی اوقات اجتناب ناپذیر خواهد بود. همچنین، با توجه به سطوح و مواد ویژه‌ای که برخی لنز‌ها را پوشش می‌دهد فلر گاهی رنگی هم خواهد بود.

اعوجاج لنز: اکثر لنز‌های موبایل محدوده لنز‌های خیلی واید قرار دارند. این موضوع مخصوصا زمانی که در حال عکاسی از یک نفر در حالت پرتره هستید خیلی به چشم می‌آید. مراقب باشید که نزدیک شدن زیادی به افراد، موجب انحراف لنز و خراب شدن عکستان نشود.

دکمه‌ی جایگزین شاتر: بیشتر موبایل‌ها دکمه‌ای فیزیکی هم دارند که وقتی برنامه‌ی عکاسی باز باشد عکس می‌اندازد. برای مثال در یک آیفون دکمه‌ی صدا شاتر عکاسی است. در طول کار کردنم با موبایل متوجه شده‌ام که هر وقت تنها با یک دست کار می‌کنم و یا گوشی همراهم در موقعیت نامناسبی است از این ویژگی استفاده می‌کنم.

به آرامی فشار دهید: چه از یک برنامه‌ی عکاسی جدا و یا دوربین دورن برنامه‌های شبکه‌ی اجتماعی استفاده می‌کنید، چه به وسیله‌ی شاتر درون برنامه و یا دکمه‌ی فیزیکی عکس می‌اندازید، مراقب باشید که دکمه را بیش از حد فشار ندهید. خیلی از مردم به صفحه ضربه می‌زنند که باعث حرکت تلفن هنگام عکس انداختن می‌شود و در نهایت عکس تار می‌افتد.

گرفتن عکس HDR: موبایل من روی حالت HDR خودکار تنظیم شده، که یعنی تصویر را اگر نیاز باشد به حالت HDR می‌اندازد. همچنین طوری تنظیم کرده‌ام که  با هر عکس HDR همان تصویر به حالت عادی هم ذخیره شود. این کار را کردم چون یک عکس بی HDR را ترجیح می‌دهم. در آخر عکاسی دو عکس خواهم داشت، اما عادت کرده‌ام که در آخر کار عکاسی‌ام عکس‌ها را مقایسه کنم و عکس‌های اضافی را پاک کنم تا حافظه‎ی گوشی‌ام پر نشود.

عکاسی اکشن: استفاده از دوربین موبایل برای عکاسی اکشن می‌تواند کمی سخت باشد، اما غیرممکن نیست. اگر در وضعیتی با نور کم قرار دارید، می‌توانید فراموشش کنید (جز اینکه بخواهید عکس‌هایتان تار بیفتد.). اما اگر نور مناسب است، بهترین گزینه‌ای که دارید گرفتن عکس‌های پشت سر هم است. با توجه به نکته‌ی مهم "تاخیر شاتر” که گوشی‌ها دارند، احتمالا نمی‌توانید با تنها یک عکس به چیزی که می‌خواهید برسید. با گرفتن عکس‌های پشت سر هم، تا حد زیادی شانس گرفتن عکسی که می‌خواهید افزایش پیدا می‌کند.

زوم آپتیکال در مقابل زوم دیجیتال: به جز مواردی که گوشی شما لنز آپتیکال داشته باشد (معمولا روی گوشی‌هایی که بیشتر از یک لنز داشته باشند موجود است.)، احتمالا باید بیخیال زوم بشوید. زمانی که از زوم دیجیتال استفاده می‌کنید، کیفیت عکس به شدت پایین می‌آید. برای عکاسی‌های مهم باید از زوم دیجیتال خودداری کنید.

عکاسی با نور کم: عکاسی در نور کم با گوشی سخت است، اما غیرممکن نیست. موبایل معمولا سرعت شاتر را پایین می‌گذارد، که یعنی احتمال موشن بلور شدن زیاد است. البته، اگر از این موضوع با خبر باشید می‌توانید جبرانش کنید. این عکسی هست که با افقی حرکت کردن در امتداد این اتوبوس گرفته‌ام.

اگر تا به حال ویژگی‌های دوربین موبایل خود را نادیده گرفتید چون فکر می‌کردید عکس خوبی از آن دریافت نمی‌کنید، حتما باید یک بار دیگر امتحان کنید. بیشتر گوشی‌های مدرن دوربین‌های عالی‌ای دارند که می‌توانند عکس‌های خیلی خوبی بیندازند. البته، محدودیت‌هایی هم دارند و نباید از آن‌ها انتظار معجزه داشته باشید. گرچند با کمی تمرین، می‌توانید دوربین "واقعی” خود را گاهی در خانه رها کنید.

اگر دیدید که برنامه‌ی اصلی عکاسی تلفن همراهتان کنترل زیادی بر تنظیمات به شما نمی‌دهد، باید برنامه‌های پیشرفته‌تری را دانلود کنید. این برنامه‌ها اکثرا تنظیمات متفاوت و متنوعی دارند که برنامه‌ی اصلی فاقد آن است، که قابلیت‌هایی شامل کنترل دستی بر روی نوردهی و حتی گاهی عکاسی در حالت RAW می‌شود.

بدون در نظر گرفتن اینکه از چه برنامه‌ای استفاده می‌کنید، مطمئن شوید که به قدر کافی با آن آشنا هستید. درست مثل یک DSLR، اگر به قدر کافی با برنامه آشنایی نداشته باشید نمی‌توانید بهترین عکس ممکن را بیندازید.

در مقاله‌ی آینده، چند برنامه که برای ویرایش عکس هستند را معرفی می‌کنیم. فعلا، چند عکسی را به شما نشان خواهم داد که با گوشی همراهم گرفتم و ادیت کردم. امیدوارم بتوانند نشان دهند که موبایل‌ها مدرن به طور قطع دوربین‌های خوبی دارند و گاهی اوقات برای عکاسی عمومی چندان هم بد نیستند.