«ولنتاین» جایگزین می‎خواهد

رویداد۲۴- استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی معتقد است، فقدان مدیریت شادی و تبادل فرهنگی بین فرهنگ‎های زنده دنیا جوانان را به جشن‎هایی مثل ولنتاین جذب می‎کند. به گفته او نباید با استقبال جوانان از این جشن‎ها سلبی برخورد کرد بلکه نظام فرهنگی باید فضای مناسب برای شادی فراهم کند و وارد رقابت جهانی فرهنگ‎ها شود. 

مغازه‎داری که در پاساژ اندیشه عروسک می‎فروشد، می‎گوید: هر سال به مناسبت ولنتاین دکور مغازه رو عوض می‎کنیم، تم دکور باید قرمز باشه، دختر، پسرای جون میان خرید می‎کنند الان چند ساله مغازه‎ها بسته‎های مخصوص ولنتاین دارند که چند تا هدیه کوچیک مثل یه خرس و یه شاخه گل رز و شمع و شکلات و ...تو این بسته‎ها هست. مردم راحت این چیزا رو قبول می‎کنن، فکر می‎کنن جزء رسم ولنتاینه.

«ولنتاین» یکی از رسوم و جشن‎های غرب است که ریشه در روم باستان و فرهنگ مسیحی سده‎های میانه دارد، این جشن امروزه به یک رسم معروف تبدیل شده که معمولا در همه دنیا آن را جشن می‎گیرند. مثلا در چین جشنی مشابه به نام «شب هفت‎ها» وجود دارد، در ژاپن جشن «تاناباتا» در 7 ژوئیه برگزار می‎شود، مردم کره جنوبی 11 سپتامبر را به عنوان روزرعشق جشن می‎گیرند.

در ایران هم دو روز به روز عشق معروف است یکی جشن «مهرگان» در 16 مهر و دیگری جشن «اسفندگان» یا «سپندارمزگان» در 5 اسفند است. اما مردم توجهی به این جشن‎ها نمی‎کنند و بیشتر روز ولنتاین یا 14 فوریه را جشن می‎گیرند. 

جشن ولنتاین در این سال‎ها با واکنش‎های منفی از سوی مسئولان و مراجع روبرو شده است. سعید منتظر المهدی سخنگوی ناجا درباره فروش اقلام مرتبط با ولنتاین گفته است:واحدهای صنفی نباید نمادهایی داشته باشند که مغایر قوانین و شرع باشد و این موضوع مختص به تمام سال است. در این مورد نیز با اصناف و صنوف هماهنگی‌های لازم انجام شده و خود اصناف باید نظارت کنند.

در عربستان سعودی هم به همین منظور در روز ولنتاین فروش محصولات مربوط به این روز مانند گل رز در سال 2002 و 2008 ممنوع شد. در مالزی هم مسلمان‎ها به علت مغایرت این رسم با فرهنگ اسلامی کمپین ضد ولنتاین راه انداخته‎اند. 

اما چرا چنین رسمی در کشور ایران و دیگر کشورهای مسلمان تا این حد فراگیر شده و بخشی از زندگی جوانان را درگیر خود می‎کرده است و چرا با گسترش آن مخالفت می‎شود؟ 

به نظر می‎رسد مردم کشورهای در حال توسعه، نیازمند شادی هستند و از این رو به سمت جشن‎های پر زرق و برق غربی کشیده می‎شوند. طبق آخرین آمار از شادمانی جهانی 2015 در میان 158 کشور جهان ایرانی‎ها از نظر شادی رتبه 110 جهان را دارند. 

مهسا که دانشجوی رشته زبان فرانسه است، می‎گوید: چه عیبی دارد یک روز سال خوشحال باشیم و جشن بگیریم حالا همیشه ناراحتیم یک روز هم جشن بگیریم. چرا روی هر جشن و شادی برچسب غربی زده می شود، برای من که فرقی نمی کند این رسم از کجا آمده است. 

اسماعیل قدیمی، استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی درباره چرایی گرایش جوانان به روز ولنتاین در گفت‎وگو با  رویداد۲۴ می‎گوید: در حال حاضر بین همه قشرها و در همه شهرها و روستاهای دور افتاده جوانان و نوجوانان به این جشن‎ها گرایش دارند. این قشر نیاز به بیان احساسات دارد و ما در ایران مدیریت شادی و فضای مناسب برای ابراز احساسات نداریم. 

او توضیح می‎دهد: ما برای غم مدیریت داریم ولی برای شادی‎هایمان نه، حتی در جشن‎های مذهبی ضعیف عمل می‎کنیم. نبود سوژه‎های شادی آفرین برای جوانان و نوجوانان یکی از علت‎های گرایش آنها به سوی این جشن‎هاست.

قدیمی بیان می‎کند: در نسل‎های گذشته هم این نیاز وجود داشته اما دلیل اینکه امروزه به این صورت نمود پیدا کرده، وجود وسایل ارتباط جمعی و فضای مجازی است. 

این استاد دانشگاه می‎گوید: دلیل دیگر گرایش مردم به این جشن‎ها، تبادل فرهنگی است، تمام فرهنگ‎های پویای دنیا پذیرای داد و ستد فرهنگی هستند. مردم هم انتخاب می‎کنند و اگر موضوعی جایی برای استفاده دارد از آن استفاده می‎کنند. 

او توضیح می‎دهد: این یک رویداد در جهت مبادله فرهنگی است و مسئولان هم اگر می‎خواهند مردم را از خطر فرهنگی حفظ کنند باید به رقابت فرهنگی بپردازند، دغدغه مراجع مذهبی را هم که نگران از بین رفتن سنت‎ها و فرهنگ‎های اسلامی و بومی هستند می‎توان از طریق همین رقابت فرهنگی پیگیری کرد و راه دیگری وجود ندارد.

قدیمی تاکید می‎کند: باید برای رقابت فرهنگی به بازتولید ارزش‎ها و هنجارها پرداخت. سازمان‎های فرهنگی ما فاقد چنین ساز وکاری هستند. اینکه در دنیا شاهد رقابت فرهنگ‎ها هستیم خاصیت جهانی‎سازی است. اگر سعی در حفظ ارزش‎های سنتی خود داریم باید آنها را در قالب‎های جدید مثل فیلم و سینما و... بیان کنیم. 

او همچنین می‎گوید: نباید با استقبال جوانان از این جشن‎ها سلبی برخورد کرد بلکه نظام فرهنگی باید فضای مناسب برای شادی فراهم کند و  وارد رقابت جهانی فرهنگ‎ها شود.