رویداد۲۴- بیچاره اروپا که به دنبال ثبات است. بیست و دوم ژانویه مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور آمریکا گفت که ایالات‌متحده در آستانه ترک توافق هسته‌ای است که در سال 2015 با ایران نهایی کرد.
به گزارش
رویداد۲۴ به نقل از نشریه اکونومیست، به‌طور هم‌زمان، رکس تیلرسون، وزیر خارجه این کشور در لندن خوش‌بینی خود در مورد اینکه با کمی اندیشه می‌توان این توافق را حفظ کرد را بیان داشت. در آن روز، وزرای خارجه از سراسر اروپا در بروکسل حضور داشتند؛ و سردرگمی در مکالماتشان مشهود بود.
درحالی‌که رویکرد نمایشی ترامپ نسبت به ریاست جمهوری زندگی را برای متحدان آمریکا سخت کرده، سال نخست حضور او در قدرت آن‌طور که پیش‌بینی می‌شد باعث وحشت کامل نشده است. کنگره در مورد روسیه او را در تنگنا قرار داده، ناتو متزلزل نشده و جنگ تجاری هنوز بروز نکرده (گرچه هفته گذشته اخبار نگران‌کننده‌ای در این زمینه به گوش رسید).
حتی اگر بسیاری از اروپاییان ترامپ را سردرگم و نفرت‌انگیز بدانند –در نظرسنجی اخیر گالوپ تنها 25 درصد شرکت‌کنندگان محبوبیت ریاست جمهوری او را تأیید کردند- رابطه فراآتلانتیکی همچنان سالم بوده و آسیبی ندیده است.
اما تهدید توافق هسته‌ای 2015 که حال به نخی بند است، می‌تواند همه این شرایط را تغییر دهد. برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)نماد دستاورد سیاست خارجی اتحادیه اروپا است. سه عضو اتحادیه اروپا (انگلیس، فرانسه و آلمان) در کنار روسیه، آمریکا و چین از امضاکنندگان آن هستند. اتحادیه اروپا نقش رسمی در نظارت بر اجرای آن دارد. این توافق تهدیدات امنیتی در خاورمیانه را کاهش داده، از احتمال جنگ میان ایران و آمریکا کاسته و پیروزی را برای روش دیپلماتیک ترجیحی اتحادیه اروپا که سرسختانه، قانونمند و چندجانبه است، به ارمغان آورده است.
اتحادیه اروپا برجام را سرآغاز مشارکت تجاری و فرهنگی با ایران دانست، گرچه این مسئله هرگز بخش رسمی این توافق نبود، اما اروپا آن را راهی برای بیرون آوردن ایران از فضای سرد ژئوپلیتیک تلقی کرد.
بااین‌حال دوازدهم ژانویه ترامپ تهدید کرد که اگر اروپا نتواند «نواقص وحشتناک» برجام را اصلاح کند، ظرف 120روز تحریم‌ها علیه ایران را بار دیگر اعمال خواهد کرد، و بدین ترتیب حضور آمریکا در این توافق لغو خواهد شد. نگرانی‌های آمریکا در مورد این توافق به سه موضوع برمی‌گردد: بندهای پایان‌دهنده به محدودیت‌های ایران که پس‌ازآن امکان تشدید غنی‌سازی اورانیوم فراهم می‌شود؛ برنامه موشکی ایران؛ و حضور جمهوری اسلامی در سوریه، یمن، لبنان و دیگر نقاط.
اروپائیان در دفاع از این توافق به شکلی غیرمعمول متحد هستند، و تأکید می‌کنند که هدف از آن دقیقاً جدا کردن مسئله تکثیر هسته‌ای از نگرانی‌های گسترده‌تر بود. اما به نظر می‌رسد این استدلال در حال از دست دادن اهمیت خود در واشنگتن است.
انگلیس و به‌خصوص فرانسه هنوز امیدوارند که ترامپ را در این توافق نگه دارند. دیپلمات‌ها می‌گویند آن‌ها مدت‌ها است که در مورد برنامه موشکی به ایران تکیه کرده‌اند. وزیر خارجه فرانسه در ماه مارس به تهران سفر می‌کند تا با مقامات این کشور مذاکره کنند؛ امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز به ایران دعوت شده است. ترامپ نیز نخستین دعوت‌نامه خود را به همتای فرانسوی خود اعطا کرده است. سفر مکرون به آمریکا احتمالاً چند هفته پیش از تصمیم‌گیری ترامپ در مورد تحریم‌های ایران در دوازدهم ماه می صورت خواهد گرفت.
ترامپ اروپائیان را در شرایط سختی قرار داده، و آن‌ها را مجبور کرده در کنار روسیه، چین و ایران مقابل متحد قدیمی خود بایستند. تهدیدهای او مبنی بر لغو توافق هسته‌ای همین حالا هم او را در شرایط بدی قرار داده است. توافق‌های جانبی که تیلرسون به دنبالشان است، استراتژی پیش‌بینی پذیری اروپا را تضعیف می‌کند- و هیچ تضمینی هم وجود ندارد که رضایت ترامپ (یا جنگ‌طلبان کنگره) را برآورده کند. ژان تشاو، یک تحلیلگر صندوق جرمن مارشال، در برلین، می‌گوید: «ترامپ معضل استراتژیک اروپا را به شکلی برجسته کرده که برای آن‌ها خیلی ناخوشایند است.»
آن‌ها چطور باید ادامه دهند؟ دولت ترامپ به‌وضوح در مورد ایران با شکاف روبرو است. تلاش‌های اروپا برای نجات این توافق دست ژنرال‌های چانه مربعی اطراف ترامپ که نمی‌خواهند با متحدان آمریکا مقابله کنند یا تندروهای ایران را تقویت کنند را قدرتمند می‌کند. بااین‌حال ترامپ پیش‌ازاین با خروج از توافق پاریس، در مقابل فشار مشاورانش ایستادگی کرده است. ممکن است که بار دیگر نیز چنین کند.
بسیاری استدلال می‌کنند که در این شرایط اروپاییان به برنامه‌های احتمالی نیاز دارند. بزرگ‌ترین سلاح آمریکا اعمال مجدد تحریم‌های خود علیه ایران نیست، بلکه اجرای اقدامات تنبیهی علیه شرکت‌ها و بانک‌های اروپایی است که در این کشور تجارت می‌کنند. اروپائیان باید با کنگره به سختی کار کنند و به دنبال معافیت از این «تحریم‌های ثانویه» باشند.
اروپا به خود کمک کند
تضمین امنیت آمریکا همچنان ضروری است؛ وظیفه اولیه سیاست‌گذاران در هر دو طرف آتلانتیک باید همواره کاهش شکاف‌ها باید نه تشدید جدایی‌ها. بهترین راه برای رسیدن به این هدف برای اروپا این است که هزینه بیشتری را صرف حوزه دفاع خود کند، و ازاین‌گونه هزینه‌ها در واشنگتن بکاهد. اما اروپا می‌تواند اقدامات تضمینی دیگری را اجرایی کند و روی توسعه همکاری امنیتی نوظهور خود کار کند، البته تا جایی که منابع را از ناتو دور نکند.
ترامپ دمدمی‌مزاج است، اما اروپاییان نمی‌توانند فرض را بر این بگذارند که جانشین او بخواهد تجارت را به شکل معمول بازگرداند. راه معقول برای آن‌ها این است که خود را آماده جهانی کنند که در آن منافعشان هم‌راستایی کمتری با منافع آمریکا دارد، حال هر کس که می‌خواهد رئیس‌جمهور باشد.