رویداد۲۴-نمايي از سلول انفرادي کاووس سيدامامي در صفحه‌هاي مانيتور پخش مي‌شود. رؤساي فراکسيون‌هاي مجلس و برخي کميسيون‌ها حاضرند. چشم‌ها خيره به مانيتور است. نمايندگاني از سپاه خواسته‌‌اند تا فيلم سلول سيدامامي را به نمايندگان نشان دهند. فيلم نيم ساعتي طول مي‌کشد و با آغاز صحن علني نمايندگان راهي صحن مي‌شوند؛ اما فيلم هنوز به پايان نرسيده.
محمدرضا عارف، کاظم جلالي، حميد حاجي‌بابايي، محمدرضا تابش، علاءالدين بروجردي، حسين نقوي‌حسيني و چند نماينده ديگر در اين جلسه حاضر هستند؛ اما روايت‌ها از اين فيلم در بهارستان بسيار متفاوت است. برخي توضيحاتي را كه در حاشيه فيلم شنيده‌اند، طوري به خبرگزاري‌ها گفتهاند که گويي برخي توضيحات را در فيلم ديده‌اند. نمايش فيلم خودکشي کاووس سيدامامي از ساعت ١٢و‌نيم آغاز مي‌شود. ابتداي جلسه کارشناسان اطلاعات سپاه توضيحاتي درباره خودکشي سيدامامي ارائه مي‌دهند.
آنها همچنين تأكيد دارند که اگر فراکسيون يا کميسيوني توضيحات بيشتري بخواهند، در اختيارشان قرار خواهند داد. بحث از روايت سکانس‌هاي فيلم خودکشي سيدامامي پا را فراتر گذاشته و به مسئله کالبدشکافي پيکر آن مرحوم رسيده. در‌حالي‌که رئيس و سخنگوي کميسيون قضائي تأكيد دارند که خانواده سيدامامي اصلا درخواست کالبدشکافي نداده‌اند، وکيل خانواده سيدامامي به «شرق» خبر داده که کالبدشکافي صورت گرفته است.
توبيخ برخي افراد از سوي سپاه
فيلم پخش مي‌شود. به روايت محمدرضا عارف، رئيس فراکسيون اميد، «چون کاووس سيدامامي استاد دانشگاه بود، سوئيت خوبي در اختيارش قرار دادند. در اين فيلم ايشان با پرتاب يک شيء تلاش داشت لامپ را بشکند و پيراهنش را درآورد و تلاش کرد از آن به‌عنوان ابزاري براي دارزدن خود استفاده کند. قرار شد اگر فيلم دقيق‌تري وجود دارد، در اختيار نمايندگان قرار گيرد».
نمايندگان سپاه همان ابتداي جلسه گفتهاند که از قضا آنهايي که پشت مانيتور دستگاه فيلم‌برداري بوده‌اند، توبيخ شده‌اند.
نماينده ديگري به «شرق» مي‌گويد «تصوير فيلم نشان از آن دارد که سيدامامي دست‌کم ١٥ دقيقه با حالتي آشفته در اتاق اين سو و آن سو مي‌رفته. چرا در اين ١٠ دقيقه هيچ‌کس هيچ واکنشي نشان نداده؟».
محسني‌اژه‌اي، سخنگوي قوه قضائيه، نيز درباره پرونده کاووس سيدامامي به ايلنا گفته «من هم شنيده‌ام ايشان خودکشي کردهاند؛ اما هنوز از جزئيات آن اطلاع ندارم».
لحظه خودکشي مشهود نيست
علي مطهري، نایب‌رئيس مجلس، از‌جمله حاضران در جلسه با نمايندگان سپاه است. درباره جزئيات اين ديدار به ايسنا گفته «فيلمي از داخل سلول آقاي سيدامامي نشان دادند. در اين فيلم لحظه خودکشي مشهود نيست؛ اما حدود هفت، هشت دقيقه ايشان (سيدامامي) مشغول اقداماتي است که نشان مي‌دهد احتمالا قصد خودکشي دارد. در اينجا کوتاهي اپراتور روشن است که متوجه اين اتفاق نشده؛ در‌حالي‌که بايد زودتر متوجه مي‌شده و از اين اتفاق جلوگيري مي‌کرده. به نظر مي‌رسد در اين زمينه کوتاهي شده و خودشان هم قبول دارند».
البته روايت اعضاي کميسيون امنيت مجلس با روايت علي مطهري تفاوت دارد. علاءالدين بروجردي، رئيس کميسيون امنيت برخلاف مطهري از خودکشي سيدامامي مطمئن است. او درباره مرگ کاووس سيدامامي در زندان اوين به خانه ملت گفته «فيلم وي {کاووس سيدامامي} را در زندان اوين مشاهده کرديم. کاووس سيدامامي متأسفانه به هر دليل شرايط زندان را نتوانسته تحمل کند. هرچند او در سلول عادي نگهداري نشده. کاووس سيدامامي با توجه به اينکه استاد دانشگاه بوده، در سلول مناسب نگهداري شده».
کالبدشکافي؛ آري يا نه؟
روايت بروجردي از فيلم پخش‌شده در بهارستان اين است «فيلم نشان مي‌دهد که کاووس سيدامامي پيراهن خود را در‌آورده و براي خودکشي آماده مي‌شود. خانواده او نيز اين اتفاق را پذيرفتند؛ بنابراين درخواست کالبدشکافي هم نکرده‌اند».
آرش کيخسروي، يکي از وکلاي خانواده سيدامامي، به «شرق» مي‌گويد «خانواده درخواست کالبدشکافي دادند؛ اما آقاي شهرياري معاون دادستان و سرپرست دادسراي ناحيه ٢٧ گفتند که پزشکي‌قانوني به طور روال درخواست کالبدشکافي خواهد داد. سخنان آقاي بروجردي را مبني بر اينکه خانواده درخواست کالبدشکافي نداشته، تأييد نمي‌کنم». به‌اين‌ترتيب اگرچه رئيس کميسيون امنيت ملي خبر داده که خانواده سيدامامي درخواست کالبدشکافي نداشته‌‌اند، وکيل خانواده از کالبدشکافي پيکر سيدامامي خبر داده است.
رئيس کميسيون امنيت ملي مجلس همچنين درباره جلسه روز گذشته نمايندگان سپاه و مجلس گفته «خودکشي کاووس سيدامامي در زندان اوين در اين جلسه که با حضور تعدادي از نمايندگان و نايب‌رئيس مجلس برگزار شد، نيز تأييد شد».
کيخسروي تأكيد دارد «فيلم به خانواده آقاي سيدامامي نيز نشان داده شده. در فيلم نشانه‌اي دال بر خودکشي نيست. در اين پرونده مستحضريم که ابعاد پيچيده قضائي مطرح است. کالبدشکافي صورت گرفته و نمايندگان عزيز نبايد در جمع‌بندي‌هاي‌شان عجله کنند. اجازه بدهيد پرونده مسير قانوني‌اش را طي کند. درباره پرونده مرگ آقاي سيدامامي به درخواست خانواده ايشان پرونده قضائي ثبت شده و اين مسئله در مراجع قضائي رسيدگي خواهد شد.
اما وکيل خانواده سيدامامي درباره اينکه نظر خانواده سيدامامي درباره فيلم نمايش داده‌شده چيست نيز گفته: «صحنه‌هايي از آقاي سيدامامي در سلول انفرادي به نمايش درآمد. اتاق يک دستشويي دارد. گويا تصور بر اين بوده که جناب سيدامامي در آنجا اقدام به خودکشي کردهاند اما ادله و مستندات کافي نيست».
سيدحسين نقوي‌حسيني، سخنگوي کميسيون امنيت ملي مجلس نيز با بيان اينکه عدم درخواست کالبدشکافي از سوي خانواده کاووس سيدامامي به دليل شفاف و روشن‌بودن مسئله است، به فارس گفته: «متوفي پيراهن خود را به‌صورت حلقه آماده مي‌کند و خودکشي را صورت مي‌دهد».
روايت نقوي‌حسيني اما بسيار متناقض است. روايت هيچ نماينده ديگري دال بر نمايش صحنه خودکشي سيدامامي در آن فيلم نيست. وکيل هم موضوع را تکذيب کرده است. از سوي ديگر گويا نقوي‌حسيني در جريان درخواست خانواده سيدامامي براي کالبدشکافي نبوده و اينکه پيش‌تر از درخواست آنها گويا طبق روال پزشکي قانوني کالبدشکافي انجام شده است.
نقوي‌حسيني نيز مشابه بروجردي به نگهداري سيدامامي در يک سلول خاص با توجه به مدارج استادي او اشاره دارد.
نمايش نماي سلول سيدامامي
او همچنين گفته: «سيدامامي در فيلم تخت خود را به‌گونه‌اي با بالش و پتو آماده مي‌کند که همه فکر کنند کسي روي تخت خوابيده است. مأموران وقتي اتاق او را بررسي مي‌کنند، فکر مي‌کنند سيدامامي در حال استراحت است». البته روايت کاظم جلالي، رئيس مرکز پژوهش‌هاي مجلس نيز با اين روايت متفاوت است. جلالي نيز به «شرق» خبر داده که در تصوير، فيلم اين صحنه به‌درستي نمايش داده نشده و در قالب توضيح بيان شده است. نکته عجيب ديگر در ميان سخنان نقوي‌حسيني اين است که با وجود تأكيد علي مطهري بر مشهودنبودن صحنه خودکشي در فيلم نمايش داده‌شده او تأكيد کرده که: «در جلسه هيئت‌رئيسه با حضور نایب‌رئيس مجلس همه به‌اتفاق خودکشي کاوس سيدامامي را در زندان تأييد کردند».
نقوي‌حسيني همچنين گفته: «آقاي سيدامامي پيراهن خود را به‌صورت حلقه آماده مي‌کند و خودکشي را صورت مي‌دهد. در فيلم همه‌چيز شفاف و گوياست». اما علي مطهري، نايب‌رئيس مجلس با اشاره به جلسه روز گذشته با کارشناسان اطلاعات سپاه درباره فوت کاووس سيدامامي در زندان، توضيحات ارائه‌شده را کافي نمي‌داند و مي‌گويد: «مجلس منتظر تکميل اطلاعات خود در اين زمينه است».
منتظر گزارش قوه قضائيه هستيم
محمدرضا عارف، رئيس فراکسيون اميد نيز به «فام نيوز» گفته: «خودکشي يک بازداشتي، آن هم يک استاد دانشگاه اتفاق بسيار ناگواري بود؛ به‌خصوص که اين اتفاق در شرايطي رخ داد که ما در آستانه برگزاري جشن انقلاب بوديم. دو روز گذشته فراکسيون اميد پيگيري‌هايي در اين زمينه انجام داد و پيگيري‌ها ادامه دارد. ابهامي در اين زمينه وجود داشته که اگر خودکشي قطعي است، بايد عواملي که قصور داشتند، معرفي شوند. فردي که بازداشت مي‌شود، بايد تحت مراقبت و نظارت باشد. اگر عواملي که ناظر بودندقصور کردند، بايد با آنها برخورد شود».
آن‌طور که عارف خبر داده اعضاي فراکسيون اميد تا‌به‌حال با خانواده سيدامامي جلسه‌هايي داشتند و در جريان برخي مسائل قرار گرفتند. «در مجلس نيز جلسه‌هايي داشتيم و يکي از مسئولان نهادهاي امنيتي گزارشي به نمايندگان ارائه کرد.» رئيس فراکسيون اميد مجلس نيز با ابراز تأسف از درگذشت کاووس سيدامامي در زندان خواستار بررسي اين موضوع از سوي دادستان و نهادهاي نظارتي در قوه قضائيه و همچنين ارائه هرچه سريع‌تر گزارشي در‌اين‌باره شد.
عبدالرضا هاشم‌زايي نيز به «شرق» گفته: «نبايد اقلام خودکشي در اختيار زنداني باشد. مسئوليت مرگ زنداني با مراجع ذي‌ربط است و افراد در بالاترين سطوح قضائي بايد درباره دلايل خودکشي کاووس سيدامامي به افکارعمومي توضيح دهند. جلسه امروز نبودم».
لواسان، آرامگاهي در «امامه»
رامين سيدامامي، فرزند کاووس سيدامامي در صفحه تویيترش توضيحاتي درباره مراسم خاکسپاري پدرش ارائه کرده است. بنا بر اطلاع رامين سيدامامي، مراسم بزرگداشت کاووس سيدامامي، ظهر امروز در آرامگاه روستاي امامه لواسان و در ٤٠ کيلومتري شمال تهران برگزار خواهد شد. سيدامامي به روايت دوستان و شاگردانش مردي پرکار، بي‌سروصدا و به دور از حاشيه‌ها بوده است. هميشه سر در کتاب و تحقيق داشته و کمتر وارد مسائل سياسي و سوگيري‌هاي جناحي شده است. فردي که عاشق کوه بوده و طبيعت گردي.
علي‌رضا رحيمي، به «شرق» خبر داده که رئيس فراکسيون محيط زيست مجلس اين‌بار به نيابت از فراکسيون اميد پيگير مسئله خواهد بود. در همين زمينه محمدرضا تابش با مسئولاني از سپاه، وزارت اطلاعات و وزارت دادگستري و برخي نمايندگان از نهادهاي ديگر ديدار و گفت‌و‌گو خواهد داشت.
نمايندگان مجلس نيز – اغلب فراکسيون اميدي‌ها – ديروز پاي نامه‌اي امضا زدند که در قالب اخطار قانون اساسي به وزير دادگستري و اطلاعات تذکر مي‌داد.
کاظم جلالي، رئيس مرکز پژوهش‌هاي مجلس در گفتگو با شرق
آقاي جلالی درباره فيلم «خودکشي» کاووس سيدامامي، نمايندگان روايت‌هاي متعددي گفتهاند، مي‌خواستيم روايت شما را هم از فيلم داشته باشم. به‌ويژه که شنيده‌ايم ايشان استاد راهنماي شما هم بود؟
آشنايي من با ايشان به دانشگاه امام صادق برمي‌گردد. ايشان استاد ما بودند و در رساله فوق‌ليسانسم ايشان استاد مشاور بودند. البته بعد از اينکه نماينده شدم -در ۱۴، ۱۵ سال اخير- ايشان را شايد يکي، دو بار ديده باشم. بعد از نماينده‌شدن من مراوده زيادي نداشتم؛ اما قبلش در زمان دانشگاه هم با ايشان کلاس داشتم و هم استاد مشاور رساله فوق‌ليسانس من بودند.
با توجه به شناختي که از ايشان به‌عنوان دانشجو داشتيد، آيا احتمال مي‌داديد خودکشي کنند؟
عرض کردم من در سال‌هاي اخير ديگر ارتباطي با ايشان نداشتم؛ اما قبل از آن، ما چيز بدي از ايشان نديده بوديم. خيلي آدم اهل جنجالی نبود و فردي بود که کار علمي خودش را انجام مي‌داد. من چيز سياسي‌اي از ايشان نديدم که مثلا در جريان‌هاي سياسي کشور باشند؛ چنين چيزي هم نبود. معمولا آدم خويشتن‌داري بودند و خيلي اهل صريح صحبت‌کردن نبودند.
درباره فيلم بفرماييد که چه ديديد؟
ابتدا دوستان توضيحاتي دادند که موضوع اساسا چه بوده است. در فيلم، ما سلول را ديديم که ايشان چند بار سعي کردند لامپ بالاي سرخودشان را بشکنند.
شايد نور اذيتشان مي‌کرد؟
بعيد مي‌دانم نور اذيتشان کرده باشد؛ چون اگر چنين چيزي بود، در زماني که بودند، بايد چنين شکايتي مي‌کردند. آنچه در تصوير ديده مي‌شود، به‌نوعي تلاشي است براي شکستن آن لامپي که در آنجا است. ما نمي‌توانيم نيت‌خواني کنيم که ايشان مي‌خواسته بعد چه کند. ايشان بعد از آن لباس خود را از تن درمي‌آورند و يک بار هم مثلا آن را به گردن خودشان مي‌بندند؛ اما چون تصوير سرويس بهداشتي را نداريم...
يعني تصوير اينجا قطع مي‌شود؟
نه؛ عرض کردم هر اتفاقي که مي‌افتد در سرويس بهداشتي مي‌افتد و تصوير در سرويس بهداشتي نيست.
خب نيروهای امنيتي چطور با جنازه ايشان روبه‌رو شدند؟
البته يک‌خورده هم تقصير همکاران ما بود. زنگ مجلس خورده بود، ساعت نزديک دو بود و ديگر دوستان نرسيدند تا آخر فيلم را رؤيت شود. البته دوستاني که توضيح دادند، گفتند اين اتفاق در سرويس بهداشتي افتاده و موضع تصويري مربوط به سلول است و سرويس بهداشتي قابل رؤيت نيست. آن چيزي که توضيح دادند، اين است که ايشان پتوي خودشان را به حالتي درست کرده بودند که گويي کسي [زير آن] خوابيده است؛ اما اين را ما در تصوير نديديم و توضيح آنها بود. وقتي خواستند ايشان را براي صبحانه يا چيز ديگري بيدار کنند، مي‌بينند ايشان بلند نمي‌شوند. در را باز مي‌کنند و وارد دستشويي مي‌شوند و مشاهده مي‌کنند ايشان خودشان را در دستشويي حلق‌آويز کردهاند.
فردي که طبيعت‌گرد بوده، جامعه‌شناس بوده و در حوزه دين کار می‌کرده، چطور اقدام به این کار کرده است؟
چيزي که در فيلم نشان داده شده، چيز خاصي نبود. علي‌الظاهر پزشکي قانوني هم تأييد کرده که اثري از ضرب‌وشتم وجود نداشته است. این را که در ذهن ايشان چه گذشته است و چه شده، نمي‌توان قضاوت کرد.
خبر ديگري که آمد، اين بود که افرادي که پشت مانيتور زندان بودند به علت کم‌کاري‌اي که کردهاند توبيخ شده‌اند. در‌اين‌باره هم توضيح مي‌دهید؟
اين هم موردي است که بايد بررسي شود. اگر مانيتور کنترل مي‌شد، کاملا معلوم بود ايشان کاملا ناآرام است و مي‌‌خواهد اقدامي انجام دهد و قاعدتا می‌توانستند پيشگيري کنند. خود دوستان هم قبول دارند. در‌اين‌باره هم توبيخ کردهاند و هم در حال پيگيري مسئله هستند.
به نظر شما توبيخ در اين پرونده کفايت مي‌کند؟
الان نمي‌توانیم قضاوت صددرصدی داشته باشيم. همان‌طور که عرض کردم، بايد بررسي شود و حتما اگر قصور و تقصير وجود داشته باشد، افراد و حتي نهادها بايد پاسخ‌گو باشند.
آقاي جلالي اين خودکشي در زندان اوين بوده يا در بازداشتگاه ديگري اتفاق افتاده است؟
نمي‌دانم؛ يعني از دوستان سؤال نپرسيدم. چون ما بعد از آن رفتيم داخل مجلس و الان هم که داريم با شما صحبت مي‌کنيم.