باهنر: ما به سهم‌مان راضی بودیم

رویداد24- «بحث ما درباره اصولگرایان و انتخابات تهران است که او کوتاه نمی‌آید. نه انتقادات هم‌جناحی‌هایش را قبول دارد و نه تقصیری را متوجه خود و همکارانش در این شکست می‌داند. از فهرست تهران دفاع می‌کند و اعتقادی به این ندارد که خروجی فهرست میل به تندروی داشته است؛ البته اضافه می‌کند شاید می‌شد کمی آن را معتدل‌تر بست.»

روزنامه شرق در ادامه این مقدمه می‌نویسد: «هر جا صحبت از شکست اصولگرایان در تهران می‌شود، از پاسخ طفره می‌رود و می‌گوید سؤال بعدی... . گاهی هم سریع ارجاع می‌دهد به نتیجه انتخابات در کل کشور و وعده‌ بردن هیأت‌ رئیسه آینده مجلس را از سوی اصولگرایان می‌دهد. باهنر اما به یک نکته مثبت در انتخابات هفتم اسفند اشاره می‌کند و آن را قدمی رو به‌ جلو در کنش سیاسی مردم می‌داند. نکته‌ای که دیگر اصولگرایان به‌ راحتی آن را نادیده گرفته‌اند. حرف باهنر این است که مردم به معرِف‌ها بیشتر اعتماد کردند تا معرَف‌ها. به امضاها بیشتر توجه کردند. تأکید باهنر روی نقش رهبری اصلاحات در انتخابات تهران است. او خاطره‌ای‌ هم از عطاءالله مهاجرانی تعریف می‌کند.

متن این گفت‌وگو در زیر می‌آید:

اگر چه رسانه‌ها طیف وسیعی از شایعات و تحلیل‌ها را درباره ثبت‌نام‌ نکردن من مطرح کردند اما پاسخ من به همه آنها این بود که شما مسیری را ٢٩ سال برو، اگر حوصله کردی که سال سی‌ام هم بروی، آن وقت به من توصیه بکن که ثبت‌نام کنم. اصل دلیلم این بود.

اگر احساس خطر می‌کردم، می‌آمدم و احتمالا سعی می‌کردم جور دیگری رقابت‌ها شکل بگیرد.

نخیر. من اصولا فکر می‌کردم فضای تهران دو‌ قطبی نباید بشود. فکر می‌کردم سه‌قطبی می‌شود. یک فهرست اصلاح‌طلب، اصولگرا و معتدل؛ چنان‌ که در گذشته هم ما یک فهرست سوم داشتیم و هنوز هم این بحث هست و شاید جزء سؤال‌های بعدی شما باشد. اصلاح‌طلبان مدعی‌اند ما در کل کشور بردیم. ما این ادعا را قبول نداریم. البته من همیشه می‌گویم نهایتا انتخابات هیأت‌ رئیسه مجلس نشان خواهد داد چه جریانی برده است.

کل نه، ولی جناب آقای دکتر عارف این گونه که از اخبار شنیده‌ام یقین دارد که می‌تواند رئیس مجلس شود. اشکالی هم ندارد چنین آرزویی داشته باشند. من الان نمی‌خواهم قاطعانه نظر دهم چون مرحله دوم انتخابات هم هنوز باقی است و می‌تواند در تغییر آرایش مجلس اثرگذار باشد.

بله، در جریان ما هم ممکن است این بحث باشد. برخی دوستان ما شاید بگویند اصلا مجلس دهم را واگذار بکنیم.

من همین را داشتم می‌گفتم. هم اصولگرایانی که در مجلس هستند طیفی وسیعی هستند و هم اصلاح‌طلبان. ممکن است درونشان نظرات متفاوت و متضادی وجود داشته باشد و مجموعه‌ای از دوستان ما معتقد باشند اصلا مجلس دهم را باید به اصلاح‌طلبان واگذار کنیم.

بله. البته من این تحلیل را قبول ندارم. واقعا معتقد هستم در انتخابات رقابت می‌کنیم و بعد از انتخابات باید رفاقت کنیم. من صراحتا می‌گویم برخی دوستان شاید معتقد باشند مجلس را باید واگذار کنیم تا برای ریاست‌جمهوری میوه‌اش را بچینیم. من اصلا این تحلیل را قبول ندارم. شاید اواخر امسال به این نتجه برسیم که در انتخابات ریاست‌جمهوری رقابت کنیم اما آن را باید گذاشت برای وقتش. الان کلی کار هست و کسانی که وارد مجلس شده‌اند، باید همه همتشان را صرف حل مسائل مردم کنند. شاید نخستین کار مجلس آینده هم بررسی و تصویب برنامه ششم توسعه باشد. کاری که ما فرصت آن را پیدا نکردیم. اگر بازگردیم به بحث اصلی و این که شاید برخی اصولگرایان نگاهشان این باشد که ریاست مجلس را به اصلاح‌طلبان واگذار کنند، من به شما می‌گویم، نه این که تحلیل بکنم؛ طرفداران این نگاه طیف بسیار کوچکی از اصولگرایان هستند. اکثریت اعتقاد دارند نباید فرصت‌ها را از دست داد. من یک نکته را هم اضافه کنم. هر کدام از این دو جریان که اکثریت شدند، دیکتاتوری اکثریت در مجلس اصلا معنا ندارد. این که هنگامی که طیفی ٥٥ یا ٦٠ درصد شد بگوید من همه‌ چیز را می‌خواهم بگیرم، مثل هیأت‌رئیسه، رؤسای کمیسیون‌ها و... اصلا نمی‌تواند کار را جلو ببرد. هیأت‌رئیسه و رئیس مجلس باید با همه مجلس کار کند.

ببینید، اگر اصولگراها در تهران دو یا سه گروه می‌شدند، که بیشتر احتمال شکست داشت. نیاز به تحلیل ندارد. آمار و ارقام می‌گوید که نفر اول فهرست اصلاح‌طلبان تقریبا یک میلیون و ٧٠٠ هزار رأی آورده است و نفر اول فهرست اصولگرایان یک میلیون و ٧٠ هزار نفر.

بله. ولی شما دارید الان دو حالت را مقایسه می‌کنید. شما می‌گویید سقف رأی اصولگرایان در تهران یک میلیون است، خب اگر دو گروه می‌شدیم که این سقف می‌شد ٥٠٠ هزار نفر. خیلی روشن است.

من پاسخ این سؤال شما را این‌ طور می‌دهم که کمی تحمل کنید. ان‌شاءالله دهم خرداد معلوم می‌شود چه کسانی برده‌اند و چه کسانی باخته‌اند.

اشتباه می‌کنید. من پاسخ خودم را دادم. شما ممکن است بروید پاسخ من را نقد کنید. این یک چیز دیگری است. پاسخ من روشن است. ما به هر قیمتی نباید می‌گذاشتیم اصولگرایان در تهران دو فهرست بدهند.

نه. تحلیلگر سیاسی بر اساس احتمال کار می‌کند نه یقین. روشن بود که با دو فهرست احتمال باخت بیشتر بود.

شاید اگر فهرست ما مثلا کمی معتدل‌تر بود، بهتر بود. ولی حتما اگر فهرست ما دو تا بود، بهتر نبود.

نه. آن‌ وقت حتما یک فهرست تندرو و یک فهرست معتدل باید درمی‌آمد.

من عذر می‌خواهم. کوتاه‌ آمدن تا حد صفر شدن هرگز رخ نمی‌دهد.

سؤال بعدی.

من همواره گفته‌ام که جمع‌بندی نظر هفت نفر این فهرست شد. همان وقت در کنفرانس خبری هم گفتم که اگر این فهرست هفت نفره را به تنهایی به دست هرکدام از این هفت نفر می‌دادید یک فهرست دیگری می‌شد.

من حاضرم حتی الان اسم ببرم از این هفت نفر که اگر فهرست دست هر کدام بود چه کسانی می‌ماندند و چه کسانی حذف می‌شدند. در کار جمعی تنازع وجود دارد. اگر هفت نفر روی نظر خود پافشاری کنند که کار پیش نمی‌رود.

ما به سهم‌مان راضی بودیم، اگر شما راضی نبودید ما بودیم.

جبهه پیروان به سهمش راضی بود و بهتر از این نمی‌شد فهرست داد.

نزدیک شدیم. ما همیشه این تحلیل را داشته‌ایم. فرض بگیریم مجلس نهم یک‌ سری کارهای تندروانه کرده است ولی ما می‌گوییم اگر نبودیم آن وقت مجلس نهم چه می‌شد؟ می‌شد شبیه مجلس ششم شما که نه به خودش رحم می‌کرد نه به ما!

در خدمتم.

نه. من این را نمی‌خواهم بگویم. عرضم این است نامزدهایی که این‌ بار در تهران داشتیم، به صورت کمّی، اکثریتشان بیش از دوره قبل رأی آوردند.

شما از کلیت فهرست صحبت می‌کنید، در حالی‌ که باید دوز یا غلظت تندروی آن را سنجید. به نسبت مجلس نهم غلظت تندروی این فهرست خیلی کمتر بود، خودتان مقایسه کنید. بنابراین اگر شما ابزاری، دماسنجی چیزی دارید که بشود این فهرست را به صورت کمی اندازه‌گیری کرد اما اینکه چرا فهرست تهران رأی نیاورد، بله دلایل مختلفی دارد؛ شاید تندروی برخی اعضا اثر داشت. فضای مجازی مهم بود که بسیار متحول شده بود.

بله، ولی ما از نتیجه انتخابات کل مجلس ناراضی نیستیم، نه این که اوج رضایت ما باشد. بله در انتخابات تهران شکست خوردیم اما در مشهد صددرصد بردیم. در اصفهان ٥٠-٥٠ شدیم. من نمی‌خواهم اینجا عدد بشمارم. می‌خواهم باز شما را به انتخابات هیأت‌رئیسه مجلس ارجاع بدهم.

بله یکی از بحث‌هایی که حضرت آقا مطرح کرد و شاید برای نخستین‌بار هم بود، این بود که حتی کسانی که من را قبول ندارند یا ولی فقیه را قبول ندارند پای صندوق بیایند و حقشان را از صندوق رأی بگیرند. شما حتما به عنوان یک کنشگر سیاسی باید به نکات مثبت این انتخابات بیشتر توجه کنید. یکی از این نکات مثبت، لیستی رأی‌ دادن مردم بود که ما آن را یک قدم به جلو می‌دانیم. نفر شصتم انتخابات تهران٦٦٠ هزار رأی داشت درحالی‌ که نفر شصت‌ویکم که فردی غیر لیستی بود ٧٠ هزار رأی آورده بود. یکدفعه یک سقوط آزاد. با این که افراد مشهوری هم بینشان بود. همه ما حتی آنهایی که سال ٨٨ اشتباهات اساسی کردند باور کردند که حقشان را باید پای صندوق‌های رأی بگیرند. این رشد بسیار خوبی برای کشور است و همه باید استقبال کنیم. نکته دیگر اینکه در تهران مردم به این جمع‌بندی رسیدند که به معرِف‌ها بیشتر اعتماد کردند تا معرَف‌ها. به امضاها بیشتر اعتماد کردند تا به اسامی افراد. افرادی در تهران رأی آوردند که خود شما هم قبول دارید احتمالا افراد انگشت‌شماری آنها را می‌شناسند، ولی مردم به اعتماد امضایی که پای آن فهرست بود به آنها رأی داده‌اند.

بله. خیلی نقطه مثبتی است، باید به عنوان یک سرمایه اجتماعی به آن نگاه کرد. از این نظر انتخابات تهران خیلی خوب بود. با این که ما شکست خوردیم ولی به یاد داشته باشید چهره‌های سرشناس اصلاح‌طلب که از شهرستان نامزد شدند رأی نیاوردند در حالی‌ که اگر تهران بودند؛ در فهرست قرار می‌گرفتند و شاید رأی می‌آوردند. مثل آقای دکتر راه‌چمنی که از سبزوار نامزد شد. من دوستش می‌دارم، کلی هم زحمت کشید و رأی نیاورد؛ در حالی‌ که او اگر از تهران نامزده شده بود حتما رأی می‌آورد. یا بر عکس برخی به من می‌گفتند گفته شده باهنر از ترس این که رأی نیاورد ثبت‌نام نکرده است.

بله اگر از تهران ثبت‌نام کرده بودم رأی نمی‌آوردم. دکتر زاهدی که از کرمان رأی آورد از قبل به من می‌گفت تو از کرمان نامزد بشو من انصراف می‌دهم و رئیس ستاد انتخاباتت می‌شوم. ایشان خیلی به من محبت دارد، خودش هم می‌داند و بقیه هم می‌دانند که من از کرمان رأی دارم. یعنی اگر قرار بود بیایم مجلس، این‌قدرها متوجه می‌شدم. من تصمیم گرفته بودم مجلس نیایم ولی مقصودم این است که بلدم کارگردانی بکنم.

من باز شما را به دهم خرداد ارجاع می‌دهم. ببینم هیأت‌ رئیسه چه از کار درمی‌آید. نتیجه انتخابات آن است.

اگر کسی دستش به چیزی نرسد، ممکن است بگوید بد است. من برای آقای دکتر عارف احترام زیادی قائلم. ایشان همه توانش را برای ریاست مجلس گذاشته است. ایشان تردید ندارد که رئیس ‌شود. اشکال ندارد. من هم می‌گویم به ایشان که امیدوار باشد.

این هم می‌تواند یک عامل باشد.

من که همواره گفته‌ام نبود حزب قوی شناسنامه‌دار یکی از نقاط ضعف نظام مردم‌سالاری دینی است و یکی از آرزوهای من است که دو، سه حزب قوی داشته باشیم. من حتی به رقبایم هم بارها گفته‌ام. حتی با یکی از این آقایانی که در حصر خانگی است صحبت می‌کردم. می‌گفتم شما تلاش کنید یک حزب اصلاح‌طلبی راه بیندازید، ما هم تلاش می‌کنیم حزب اصولگرایی راه بیندازیم.

بالاخره کسی که می‌خواهد کنشگری سیاسی کند، باید چارچوب‌ها را رعایت کند. با کار حزبی نمی‌شود به رقابت با نظام رفت. ما رقیب قدرتمند را به رقیب ضعیف شکست‌ خورده ترجیح می‌دهیم. البته برخی زمینه‌هایش هنوز فراهم نیست. در اصولگرایی هم دلایل متعددی دارد. شاید یکی از دلایلش این است که خودی‌ها هنوز نتوانسته‌اند به یک جمع‌بندی برسند.

سعی می‌کنم یک قدم جریان اصولگرایی را به پیش ببرم. کمااینکه من فکر می‌کنم انتخابات این دوره منهای اینکه چه حزبی برد و چه حزبی نبرد، در تهران یک انتخابات رشدیافته نسبت به دوره‌های قبل بود. دوره‌های قبل مردم به طور متوسط به ١١ نفر رأی می‌دادند اما این‌بار به طور متوسط به ٢٩ نفر رأی دادند. در مقابل هم باید افرادی که وارد مجلس شده‌اند، در کنش‌هایشان به احزاب و جریان‌هایی که آنها را وارد مجلس کرده‌اند وفادار بمانند در حالی‌ که گاهی می‌بینیم این‌طور نیست و افراد مدعی می‌شوند که مستقل‌اند. رؤسای جمهوری ما هم این‌طور بودند. گویا عرفی و اخلاقی، حزبی‌ بودن مذموم شده است. در حالی‌ که در یک نظام مردم‌سالاری دینی، حزبی‌ بودن باید ممدوح باشد. اگر یک نفر در مجلس بگوید من مستقل هستم و گوش به حرف کسی نمی‌دهم، مثل کسی است که در شهر بگوید من هیچ قبلیه و خانواده‌ای ندارم. اینکه افتخار نیست. او باید بگوید من اتاق فکر، حامی، عقبه و پشتیبان دارم. اگر بخواهیم کشور را حزبی اداره کنیم، حتی برخی مواد قانون اساسی هم باید اصلاح شود.

هنوز اراده فراگیری ایجاد نشده است.

زمانی عوام جامه تحلیلی دارند و منتظرند جمله‌ای از من بشنوند و تحلیل کنند، اشکالی ندارد اما کنشگران سیاسی نه. در سال ٨٤ من رئیس ستاد انتخاباتی دکتر لاریجانی بودم. در مرحله دوم هم جبهه پیروان خط امام بیانیه داد که از میان دو نامزد، موضع‌گیری نداریم و طرفداران ما به اختیار خودشان می‌توانند عمل کنند. بعد هم که آقای احمدی‌نژاد رأی آورد طبیعی بود که چون عضو جامعه اسلامی مهندسین بود، از او حمایت می‌کردیم. من الان هم توصیه‌ام به مجلس دهم این است که باید به دولت در انجام و حل مشکلات مردم با همه توان کمک کرد. ما به همه وزرای آقای خاتمی رأی دادیم در حالی‌ که به چند نفر از وزرای آقای احمدی‌نژاد رأی ندادیم. کنشگر سیاسی نباید بگوید که ما طرفدار صددرصد احمدی‌نژاد بودیم. اولین اختلاف ما و احمدی‌نژاد بر سر نخستین بودجه او رخ داد.

خیر. اگر قرار باشد روند حرکت‌های باهنر را از ابتدا تا انتهای دولت احمدی‌نژاد روی منحنی بکشید، من به شما کدها را می‌دهم. من نمی‌گویم در عالم سیاست اشتباه نداشتم، داشتم اما در هر نقطه شکستگی منحنی من یک استدلال قوی وجود دارد. اتفاقا اولین اختلاف من با احمدی‌نژاد بر سر نخستین بودجه او بود تا جایی که کار به دفتر آقا کشید. در حالی‌ که من عکس آن را به شما می‌گویم. نخستین بودجه‌ای که آقای خاتمی به مجلس داد، از بدشانسی آقای خاتمی، رئیس کمیسیون تلفیق مجلس پنجم من بودم. با ترس و لرز هم لایحه را دادند. بودجه را بررسی کردیم و مجلس کمک کرد و تصویب شد و به دولت ابلاغ کردیم. اتفاق عجیبی افتاد. شب در منزل نشسته بودم، داشتم تلویزیون نگاه می‌کردم. سخنگوی دولت آن زمان آقای مهاجرانی بود. آمد در قاب تلویزیون از مجلس تشکر کرد و گفت قانون تصویبی مجلس از لایحه ما قوی‌تر است. اتفاق مهمی که آن شب افتاد این بود که گفت ما به‌ ویژه از آقای مهندس باهنر رئیس کمیسیون تلفیق تشکر می‌کنیم. از رئیس مجلس هم تشکر نکرد، از من تشکر کرد. من جا خوردم. در خبر عمومی اسم من را آورد، در‌ حالی‌ که بالاخره قانون بودجه را مجلس تصویب کرده بود. من بلافاصله به مهاجرانی زنگ زدم. گفتم من را دست انداختی؟ گفت: آقای باهنر مصوبه دولت بود که از تو تشکر کنم. بحث‌های حاکمیتی را نباید با بحث‌های سیاسی مخلوط کرد. در حالی‌ که رقابت‌های ما هم جدی بود و بعدا آقای مهاجرانی را استیضاح کردیم.