تاریخچه جام حذفی فوتبال ایران/ استقلال پرافتخارترین تیم جام چهل و دو ساله

رویداد۲۴ جام حذفی فوتبال ایران قدمتی چهل و دو ساله دارد. اولین دوره این مسابقات سال 1355 در زمان ریاست کامبیز آتابای بر فدراسیون فوتبال برگزار شد. ملوان اولین قهرمان مسابقات جام حذفی فوتبال ایران بود. ملوان در اولین دوره این مسابقات برای رسیدن به فینال تیم‌های شهباز تهران و رستاخیز خرمشهر را شکست داد تا در فینال رقیب تراکتورسازی شود که جوانان ساری و راه آن تهران را شکست داده بود.

امجدیه زمین بی طرف اولین فینال جام حذفی فوتبال - جام در دست ملوان

فینال اولین دوره مسابقات جام حذفی در زمین بی‌طرف ورزشگاه امجدیه انجام شد که ملوان در فینال با برتری چهار بر یک مقابل تراکتورسازی موفق شد اولین قهرمان جام حذفی فوتبال ایران لقب بگیرد. گل‌های ملوان در این مسابقه را عزیز اسپندار و علی نیاکانی (هر کدام دو گل) زدند و تک گل تراکتور سازی را هم عبدالله محسنی‌زاده به ثمر رساند.

تاج تهران برنده جام دوم حذفی

دومین دوره این مسابقات سال بعد برگزار شد که تاج تهران موفق شد برای اولین بار در این مسابقات به قهرمانی برسد. دومین دوره مسابقات جام حذفی کشور مصادف شده بود با جام جهانی 1978 آرژانتین و به همین خاطر در دوره‌های ابتدایی تیم‌های بزرگ از همراهی بازیکنان ملی‌پوش خود محروم بودند. در نهایت تاج تهران با حذف تیم‌های آرارات و ملوان در فینال با هما روبه‌رو شد و توانست فینال مسابقات را با دو گل به سود خود به پایان برساند و قهرمان جام حذفی ایران شود. گل‌های تاج را در این مسابقه پرویز مظلومی و هادی نراقی به ثمر رساندند. از نکات جالب این دوره از مسابقات حذف پرسپولیس به دست ابومسلم در مرحله یک هشتم نهایی بود. جام حذفی به علت وقوع انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی به مدت هشت سال تعطیل شد و از سال 1365 مجدداً از سر گرفته شد. از سال 1365 تا 1368 که لیگ سراسری فوتبال در کشور وجود نداشت تنها مسابقات جام حذفی در کشور برگزار می‌شد که قهرمان این مسابقات به جام باشگاه‌های آسیا راه پیدا می‌کرد. بعدها که شکل مسابقات تغییر کرد و مسابقات باشگاه‌های آسیا به دو شکل جام باشگاه‌های آسیا و جام برندگان جام آسیا درآمد، قهرمان لیگ به جام باشگاه‌های آسیا و قهرمان جام حذفی به جام برندگان جام آسیا راه پیدا می‌کرد. این رویه تا سال 2002 ادامه داشت، تا این‌که کنفدراسیون فوتبال آسیا با تغییر شکل برگزاری مسابقات مبادرت به برگزاری لیگ قهرمانان آسیا کرد و از این پس قهرمان جام حذفی به عنوان یکی از نمایندگان فوتبال ایران به این مسابقات اعزام می‌شود به همین خاطر مسابقات جام حذفی اهمیت مضاعفی پیدا کرده است.

ملوان برنده سومین جام حذفی

سومین دوره مسابقات جام حذفی را باز هم ملوان بندرانزلی فتح کرد. ملوان با عبور از سد استقلال تهران به فینال رسید تا در مقابل تیم شگفتی‌ساز خیبر خرم که پرسپولیس و پاس بوشهر را حذف کرده بود قرار بگیرد. در فینال ملوان با گل‌های سیروس قایقران و محمد احمدزاده با نتیجه دو بر صفر خیبر خرم‌آباد را شکست داد و قهرمان سومین دوره مسابقات جام حذفی شد.

چهارمین جام حذفی در دستان پرسپولیسی‌ها

دور بعدی مسابقات در سال 1366 برگزار شد و پرسپولیس با غلبه بر ماشین سازی تبریز، استقامت یزد، دارایی تهران در فینال به ملوان انزلی برخورد کرد. ملوان انزلی فینالیست سنتی آن سال‌های جام حذفی هم موفق به حذف استقلال تهران شد. پرسپولیس در دو دیدار رفت و برگشت موفق شد با یک گل که توسط محمد حسن انصاری‌فرد به ثمر رسید پیروز شود و به مقام قهرمانی برسد.

شاهین اهواز، پدیده جام چهارم

سال 1367 سال قهرمانی یک پدیده دیگر در جام حذفی بود. شاهین اهواز با گذر از سد تیم‌ پرسپولیس به فینال مسابقات راه پیدا کرد و مقابل فینالیست سنتی این مسابقات ملوان بندرانزلی قرار گرفت و در دو دیدار رفت و برگشت با نتیجه پنج بر سه ملوان را شکست داد و قهرمان مسابقات جام حذفی شد. سال 1368 این مسابقات برگزار نشد و از سال 1369 این مسابقات مجدداً از سر گرفته شد.

جام دوم ملوان در پنجمین جام حذفی

سال 1369 ملوان بندر انزلی مجدداً قهرمان این مسابقات شد و توانست هر دو تیم بزرگ پایتخت پرسپولیس و استقلال را شکست دهد. ملوان ابتدا در نیمه نهایی پرسپولیس را حذف کرد و سپس در فینال از سد استقلال گذشت تا مجدداً قهرمان جام حذفی کشور شود.

دومین جام پرسپولیس در ششمین جام حذفی

سال بعد اما پرسپولیس جام را از جنگ ملوان درآورد و اجازه نداد ملوان که باز هم به فینال رسیده بود قهرمان شود. پرسپولیس با حذف تیم‌های بانک کرمانشاه، استقلال رشت و ماشین سازی تبریز به فینال رسید و در فینال با گل‌های محسن عاشوری و ناصر محمد خانی با نتیجه دو بر یک از سد ملوان گذشت تا قهرمان جام حذفی و اولین نماینده فوتبال ایران در جام برندگان جام آسیا لقب بگیرد.

جام هفتم و سایپای تازه کار

سال بعد جام حذفی برگزار نشد و مسابقات از سال 1372 پیگیری شد. قهرمان این دوره مسابقات جام حذفی تیم فوتبال سایپا بود که در فینال به یاری قانون گل زده در خانه حریف موفق به شکست تیم جنوب اهواز شد و توانست به قهرمانی جام حذفی در سال 1372 دست پیدا کند.

بهمن کرج به جام هشتم رسید

سال 1373 جام حذفی با قهرمانی بهمن کرج به پایان رسید. بهمن در یکی از جنجالی‌ترین فینال‌های جام حذفی فوتبال ایران موفق به شکست تراکتورسازی شد و به قهرمانی رسید. بهمن در مجموع دو بازی با نتیجه دو بر یک تراکتورسازی را شکست داد و قهرمان شد، اما بازی برگشت فینال جام حذفی به شدت جنجالی از کار در آمد. در بازی برگشت که در نهایت با نتیجه دو بر صفر به نفع بهمن کرج به پایان رسید، جنجالی ترین اتفاق فینال جام حذفی تا آن زمان رخ داد. تیم تراکتورسازی که در دقایق ابتدایی به دلیل اشتباهات داوری با اخراج کاظم نورمحمدزاده ده نفره شده بود توانست یک گل سالم توسط حسین حسندخت به ثمر برساند که این گل با اشتباه محض داور مردود اعلام شد و دست تراکتورسازی از قهرمانی در جام حذفی باز ماند، پس از آن بازی که شايعه برگزاری بازی مجدد را به دنبال داشت، فدراسیون فوتبال نیز نتوانست در مورد ظلمی که به تراکتوری‌ها شده بود کاری بکند. ولی برای دلجویی، تیم تراکتورسازی به رقابت های بین المللی و غیررسمی جام میلز هندوستان اعزام شد که در نهایت تیم تراکتورسازی توانست قهرمان این مسابقات شود.

جام نهم؛ دومین قهرمانی استقلال

سال بعد استقلال تهران توانست بعد از مدت‌ها به دومین قهرمانی خود در جام حذفی دست پیدا کند. استقلال در این دوره از مسابقات با حذف کشاورز و ملوان در فینال طی دو دیدار رفت و برگشت با برتری پنج بر یک مقابل برق شیراز به قهرمانی جام حذفی دست پیدا کند.

برق شیراز قهرمان جام دهم

قهرمان دور بعدی جام حذفی در سال 1375 برق شیراز بود که توانست با انصراف پرسپولیس به فینال راه پیدا کند و در فینال بعد از تساوی یک بر یک مقابل بهمن در ضربات پنالتی این تیم را شکست دهد و قهرمان شود. سال 1376 این مسابقات برگزار نشد و با یک سال تاخیر مسابقات جام حذفی در سال 1377 از سر گرفته شد.

جام دهم به پرسپولیس رسید

این اولین فینال این دوره از مسابقات بود که قهرمان آن در یک دربی مشخص ‌میشد. پرسپولیس و استقلال در این دوره از مسابقات جام حذفی به فینال رسیدند و در نهایت پرسپولیس با برتری دو بر یک برابر استقلال قهرمان شد تا به دومین تیم بعد از سایپا بدل شود که می‌تواند به صورت هم‌زمان قهرمان لیگ و جام حذفی شود. گل‌های پرسپولیس را در این مسابقه مهدی هاشمی‌نسب و افشین پیروانی به ثمر رساندند و تک گل استقلال را هم سهراب بختیاری‌زاده به ثمر رساند.

سومین قهرمانی استقلال در جام یازدهم

سال بعد این استقلال بود که قهرمان جام حذفی شد. استقلال با حذف مس کرمان، کشاورز تهران، ایرسوتر نوشهر و سایپا تهران به فینال رسید و با برتری سه بر یک مقابل بهمن کرج قهرمان مسابقات جام حذفی کشور در سال 1378 شد. گل‌های استقلال را در فینال محمد نوازی (دو گل) و علی لطیفی به ثمر رساندند و تک گل بهمن را هم رضا جباری زد.

فجر سپاسی در جام دوازدهم به جمع قهرمانان پیوست

سال 1379 این فجر شهید سپاسی شیراز بود که قهرمان جام حذفی کشور شد. فجر شهید سپاسی با حذف تیم‌های فولاد خوزستان، نساجی مازندران و استقلال تهران به فینال رسید و در فینال با برتری سه بر یک در مجموع دو بازی مقابل ذوب آهن تهران توانست مقام قهرمانی این مسابقات را به دست آورد.

جام سیزدهم و آغاز رکوردداری استقلال

سال بعد باز هم سال استقلال بود، استقلال در این سال توانست با حذف تیم‌های پاس تهران، ذوب آهن و سپاهان اصفهان به فینال مسابقات برسد و در مجموع دو دیدار رفت و برگشت با برتری چهار بر سه مقابل فجر شهید سپاسی شیراز جام را به خانه ببرد.

درخشش ذوب آهن در جام چهاردهم

سال 1381 این ذوب آهن بود که توانست قهرمان جام حذفی فوتبال ایران شود. ذوب آهن اصفهان بعد از حذف پرسپولیس همدان، پیکان تهران و سپاهان اصفهان در فینال طی دو دیدار رفت و برگشت با فجر شهید سپاسی شیراز به تساوی چهار چهار رسید و توانست در ضربات پنالتی این تیم را شکست دهد و قهرمان جام حذفی ایران شود.

سپاهان جام پانزدهم را در اصفهان نگه داشت

در سال 1382 این سپاهان اصفهان بود که به قهرمانی جام حذفی کشور رسید. سپاهان بعد از حذف فولاد خوزستان، استقلال اهواز و ذوب آهن اصفهان به فینال رسید و در فینال طی دو دیدار رفت و برگشت در مجموع با نتیجه پنج بر سه استقلال تهران را شکست داد و قهرمان جام حذفی کشور شد. این اولین قهرمانی سپاهان در مسابقات جام حذفی کشور بود.

شانزدهمین دوره جام حذفی و قهرمانی صبا باتری

جام حذفی فصل بعد را صبا باتری تهران به خانه برد. صباباتری با حذف ملوان بندر انزلی، پاس تهران و استقلال اهواز به فینال رسید و در فینال با برتری مقابل ابومسلم در ضربات پنالتی توانست قهرمان جام حذفی کشور شود.

دومین جام سپاهان در دوره هفدهم

قهرمان جام حذفی کشور در سال 1384 تیم سپاهان اصفهان بود. که با حذف مس کرمان، پاس تهران، تراکتورسازی و صباباطری به فینال رسید و در فینال توانست با شکست پرسپولیس تهران قهرمان جام حذفی کشور شود.

جام سوم سپاهان در دور هجدهم

سال بعد باز هم این سپاهان اصفهان بود که توانست قهرمان جام حذفی ایران شود. سپاهان با حذف نوژن مازندران، سایپا تهران، تربیت یزد و پرسپولیس به فینال رسید و با برتری مقتدرانه چهار بر صفر مقابل صباباطری در مجموع دو دیدار رفت و برگشت قهرمان جام حذفی کشور در سال 1385 شد.

دوره نوزدهم؛ استقلال همچنان رکورددار

در سال 1386 یک بار دیگر استقلال تهران توانست جام حذفی را به دست آورد. استقلال با حذف تربیت بدنی یزد، ذوب آهن اصفهان، راه آهن تهران و فولاد خوزستان به فینال رسید و در فینال در مجموع دو بازی رفت و برگشت با حساب سه بر یک پگاه گیلان را شکست داد و قهرمان شد.

دوره بیستم؛ ذوب آهن در صدر

سال 1387 این ذوب آهن اصفهان بود که با حذف شیرین فراز کرمانشاه، ابومسلم مشهد، فولاد خوزستان و صبای قم توانست به فینال مسابقات راه پیدا کند و در فینال با برتری مقتدرانه پنج بر یک مقابل راه آهن شهر ری طی دو دیدار رفت و برگشت قهرمان جام حذفی کشور شود.

پرسپولیس رتبه نخست جام بیست و یکم

پرسپولیس توانست در سال 1388 قهرمانی جام حذفی فوتبال ایران را به دست آورد. پرسپولیس با حذف ایرانجوان بوشهر، آلمینیوم هرمزگان، پتروشیمی تبریز و صبای قم در فینال مقابل گسترش فولاد تبریز قرار گرفت و به راحتی در مجموع دو دیدار با حساب چهار بر یک این تیم را شکست داد و قهرمان شد.

دوره بیست و دوم و دبل پرسپولیس در جام حذفی

سال بعد یک بار دیگر این پرسپولیس تهران بود که با حذف نفت محمود آباد، داماش گیلان، سپاهان اصفهان و فولاد خوزستان در فینال مقابل ملوان بندر انزلی قرار گرفت و با برتری چهار بر سه در دو بازی رفت و برگشت توانست جام حذفی را به خانه ببرد.

دوره بیست و سوم و ثبت رکورد جدید استقلال

سال 1390 این استقلال تهران بود که یک بار دیگر جام حذفی را به دست آورد. استقلال تهران با حذف شیرین فراز کرمانشاه، مهر کرج، پرسپولیس تهران، شهرداری یاسوج در فینال مقابل شاهین بوشهر قرار گرفت و با برتری در ضربات پنالتی قهرمان جام حذفی کشور شد.

دوره بیست و چهارم؛ قهرمانی سپاهان

در سال 1391 این سپاهان اصفهان بود که با غلبه بر فولاد خوزستان، مس رفسنجان و استقلال تهران در فینال مقابل پرسپولیس تهران قرار گرفت و در ضربات پنالتی این تیم را شکست داد و قهرمان جام حذفی کشور شد.

اولین جام تراکتورسازی در دوره بیست و پنجم

سال 1392 تراکتور سازی تبریز با حذف تیم‌های ماشین سازی تبریز، نفت مسجد سلیمان، راه آهن سورینت و فولاد خوزستان به فینال رسید و در فینال با برتری یک بر صفر مقابل مس کرمان به اولین جام حذفی خود دست پیدا کرد.

ذوب آهن صدرنشین جام بیست و ششم

در سال 1393 این ذوب آهن اصفهان بود که با غلبه بر پیام چغادک بوشهر، استقلال خوزستان، استقلال تهران و پرسپولیس تهران به فینال رسید و در فینال با برتری سه بر یک مقابل نفت تهران توانست قهرمان مسابقات جام حذفی فوتبال ایران شود. سال 1394 هم سال ذوب آهنی‌ها بود. آن‌ها با حذف بادران تهران، گسترش فولاد تبریز، پرسپولیس تهران و سپاهان اصفهان به مسابقات فینال جام حذفی کشور راه پیدا کردند و در فینال با شکست دادن استقلال در ضربات پنالتی قهرمان جام حذفی شدند.

نفت تهران بر سکوی قهرمانی جام بیست و هفتم

سال 1395 این نفت تهران بود که با برتری مقابل نساجی مازندران، شهرداری فومن و استقلال تهران و سپاهان اصفهان در فینال مقابل تراکتورسازی تبریز قرار گرفت و با تک گل ثانیه‌های پایانی سجاد شهباززاده این تیم را هم شکست داد و قهرمان جام حذفی فوتبال ایران شد.

استقلال تهران قهرمان دوره بیست و هشتم

اما این استقلال تهران بود که آخرین قهرمانی مسابقات جام حذفی ایران را به دست آورد. استقلال با برتری مقابل گل گهر سیرجان، نساجی مازندران، ایرانجوان بوشهر، صنعت نفت آبادان به فینال رسید و در فینال با شکست خونه به خونه بابل جام قهرمانی را به دست آورد. استقلال تهران، پرسپولیس تهران و سپاهان اصفهان سه تیم پُرافتخار فوتبال ایران در جام حذفی هستند. استقلال تهران با هفت قهرمانی و چهار نایب قهرمانی، پرسپولیس تهران با پنج قهرمانی و دو نایب قهرمانی و سپاهان اصفهان با چهار قهرمانی پُرافتخارترین تیم‌های ایرانی در جام حذفی هستند.