رویداد۲۴-نماینده مردم تهران در مجلس ششم تاکید کرد: ما همیشه فکر می‌کنیم اصلاحات باید متولی داشته باشند. مردم از احزاب اصلاحطلب جلو افتادند چون واقعیت زندگی خودشان است. دلیلی وجود ندارد که تصور کنیم حتما این احزاب اصلاحطلب حاکمان پر قدرتی در جامعه می‌شوند، چه بسا گرایش‌های دیگر مردم در جامعه بروز کند.محسن صفایی فراهانی در «همایش اصلاحات و چالش‌ها» به مناسبت بیست و یکمین سالگرد انتخاب دولت اصلاحات به همت انجمن اسلامی دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه تهران برگزار شد، با اشاره به ریشه اصلاحات در ایران گفت: در سال ۱۸۱۳ جنگ ایران و روس شکل گرفت و عهدنامه گلستان بسته شد و ایران بخش‌های زیادی را از خاک کشور واگذار کرد. ۲۵ سال بعد در جنگ بعدی ایرانی و روس، علیرغم رشادت‌های فراوان، ایران مجبور به عقب‌نشینی می‌شود و عهدنامه ترکمانچای بسته می‌شود.
قانون ایران و فرانسه را متمایز می‌کرد
وی ادامه داد: در مورد قرارداد ترکمنچای فروغی می‌گوید وهن بزرگی به ایران وارد شد. اول از نادانی مسئولان بود چون گردونه کشور بر محور نادانی می‌چرخد. بعد از این جنگ فرستاده ناپلئون با عباس‌میرزا ملاقات می‌کند. عین عبارات عباس میرزا در این جلسه این بود که «بیگانه تو این ارتش و دربار را می‌بینی مبادا گمان کنی من مرد خوشبختی هستم. مثل موج‌های خروشان دریا که در برابر ساحل می‌شکند، دلاوری‌های من شکست خورده است. من از ضعف‌های خود خبر دارم. آوازه پیروزی فرانسه به من رسیده و دلاوری روس‌ها در برابر آنها پایداری‌ای محدود است. سبب پیشرفت شما و ضعف‌های همیشگی ما چیست؟ شما با فن پیروزی و به کار گرفتن همه هنرهای انسان آشنایی دارید در حالی که ما در جهلی شرم‌آور هستیم. آیا شعاع آفتابی که بر ما می‌تابد بر ما کم‌رمق است؟» این عبارات ولیعهد ایران عمق بحران درونی یک فرمانده را نشان می‌دهد.
این فعال سیاسی اصلاحطلب افزود: آنچه آنها را از ما متمایز کرد، قانون بود.
حاصل ۱۱ برنامه توسعه یکسری طرح‌های عمرانی شد
صفایی فراهانی با قرائت بخش‌هایی از کتاب «یک کلمه» که ۱۸۰ سال پیش نوشته شده است، اظهار داشت: به دنبال اقدامات عباس میرزا که با فوتش متوقف شد، قائم مقام وارد دربار شد و سعی کرد اصلاحات را در دربار محمد شاه ادامه دهد که با قتل او متوقف می‌شود و امیرکبیر بار دیگر فضای اصلاحات را احیا می‌کند. این روند ادامه می‌آید و به انقلاب اسلامی می‌رسد و آنچه ما به عنوان مدینه فاضله در انقلاب دنبال می‌کردیم. چون قرار بود هم استقلال به دست بیاوریم و هم حقوق شهروندی را که همان موقع زیر پا گذاشته می‌شد.
وی اضافه کرد: همانطور که تاریخ نشان می‌دهد این اتفاق نیافتاد و خاتمی پیگیر همان روند قبلی شد تا این اتفاق ماندنی شود ولی غافل اینکه آنچه حاصل همه این ۱۱ برنامه توسعه بود، یکسری طرح‌های عمرانی شد و آنچه به عنوان توسعه مطرح می‌شود که مبنای آن از انسان شروع می‌شود. مادامی که این مسئله در جامعه شکل نگیرد، امکان اینکه توسعه شکل بگیرد و به نقطه مطلوب جوامع پیشرفته برسیم، به راحتی حاصل نخواهد شد.
اصلاحات حزب نیست که مانیفست داشته باشد
نماینده مردم تهران در مجلس ششم در مورد ایدئولوژی اصلاحات تصریح کرد: اصلاحات حزب نیست که مانیفست داشته باشد؛ این یک مشی است که بیست سال پیش شروع شده و تا امروز ادامه دارد. امروز من ناامید نیستم. زمانی که خودم دانشجو بودم، اگر یک اعلامیه را می‌خواستیم تکثیر کنیم، با دستگاهی بود که بیشتر از ۱۰۰ نسخه نمی‌شد تکثیر کرد اما شما به دلیل میزان و نوع و سرعتی اطلاعاتی که به شما می‌رسد، دائما در جریان قرار دارید.
صفایی فراهانی ادامه داد: ۱۵۰ سال پیش حرف‌هایی زدند که امروز هم قابلیت ادامه دارد، چون نوع حکومت‌ها هنوز شرایط خود را عوض نکرده اما نوع مردم تغییر کرده است.
ژاپنی می‌دانستند تا آدم نداشته باشند، نمی‌تواند تحول ایجاد کند
وی با اشاره به روندهای سیاسی در دو دهه گذشته خاطرنشان کرد: سال ۸۴ تا ۹۲ یک سازی کوک شد اما در سال ۹۲ مردم با جمع‌بندی خودشان و یکسری اطلاعات حرف دیگری زدند. درست است مقاومت‌های زیادی برای کند شدن این روند می‌شود، اما باور کنید سال ۵۷ هم در دفتر دفاع از آزادی حقوق بشر می‌گفتم مراد شما از نتیجه چیست؟ سال‌ها دولا شده‌اید، سوار کولتان شدند، الان می‌خواهید اینها را پایین بندازید، طبیعی است نمی‌گذارند.
این فعال سیاسی اصلاحطلب ادامه داد: همان موقع که ناصرالدین شاه خارج می‌رفت و شلیته رقاص‌ها را می‌آورد، فیجی هم از ژاپن به اروپا رفت و گفت بروید ببینید چه صنایعی دارند و چه طور آموزش می‌دهند و چه قوانینی دارند. این گروه‌ها با نتایجی برمی‌گردند که ژاپن را هشت قسمت می‌کند و در هر قسمت می‌گویند ۲۰۰ مدرسه عین اروپا بسازید. چرا؟ چون می‌داند تا آدم نداشته باشند، نمی‌تواند تحول ایجاد کند.
اشتباه این است که اصلاحات را حزب می‌بینیم
صفایی فراهانی افزود: مشی اصلاحات فرم گرفته و ایدئولوژی آن مشخص است. مهم این است آن را در ذهن جامعه نهادینه کنیم تا آنچه در آرزوی ماست، در عمل پیاده کنیم.
وی درباره خطوط قرمز اصلاحات ابراز داشت: اشتباه این است که اصلاحات را حزب می‌بینیم. احزاب مرامنامه دارند و خط قرمز دارند. مردم جامعه که رویکرد اصلاحات باید بگویند خط قرمزشان چیست؟ اگر کلیت آنها خط قرمز دارند پس چنین خطی هست.
چون اصلاحات حزب نیست، نمی‌تواند مرامنامه داشته باشد
این نماینده مجلس ششم با اشاره به اعتراضات دی ماه ابراز داشت: در دی ماه با من مصاحبه کردند، گفتند خیلی‌ها این شعار را می‌دهند. گفتم اگر شما از همان‌ها بپرسید، قانون و حقوق و کرامت خود را قبول دارید؟ اگر بگویند بله، پس دنبال اصلاحات هستند. چون این هدف اصلاحات است که از خواسته مردم و حضور مردم تمکین کند. آنچه در این ۲۰۰ سال دنبال می‌کرده، همین بوده است. انتهای مشروطیت چیست؟ حکومت مردم.
صفایی فراهانی اضافه کرد: اگر خط قرمزی در سیستم جامعه می‌خواهد مطرح شود، خط قرمز جامعه است. این خط قرمز مبنایی می‌شود برای خوب و بد اما چون اصلاحات حزب نیست، نمی‌تواند مرامنامه داشته باشد و یک چیزهایی را رد و قبول کند. باید از ذهن خود بیرون کنیم که خاتمی یک خط قرمز بنویسید و خط قرمز بگذارد. اگر یک روز حزب تشکیل دهد، درست اما تا وقتی حزبی ندارد او هم یکی از آحاد مردم است و باید تمکین کند.
در موقع انتخابات گفتم این انتخاب بین بد و بدتر است
وی با اشاره به رشد جامعه مدنی بیان کرد: من شهادت می‌دهم بسیاری از آقایان عضو احزاب اصلاحطلب به محض اینکه به آنها پیشنهاد وزارت می‌شد، رابطه‌شان را با حزب قطع می‌کردند. این نشان می‌دهد چقدر به مشی اصلاحطلبی اعتقاد دارند. در طول این ۲۱ سال فرایند نسبت به آنچه در قبل بود تغییر کرده ولی اگر مراد این است که کاملا باید دگرگون می‌شد. این اتفاق نیافتد.
این فعال سیاسی اصلاحطلب ادامه داد: هشت سال دولت با بحث اصلاحطلبی مخالفت جدی می‌کرد، در این پنج سال هم ما یک فرد اصلاحطلب برای آن بالا انتخاب نکردیم. من یادم است در دانشگاه شریف در زمان انتخابات گفتم این انتخاب بین بد و بدتر است. پس بدیهی است در چنین جامعه‌ای توقع نباید داشته باشد. آنچه مطلوب است روند تکاملی باشد. همه این مشکلات هست.
حزب یا جامعه مدنی زمانی تاثیرگذار است که شکل سازمان‌یافته داشته باشد
صفایی فراهانی افزود: سال چهلم بعد از انقلاب اسلامی تا معلمان کنار مجلس جمع می‌شوند، لباس شخصی‌ها می‌آیند که اینها را بزنند. نوع عملکرد مهم است که باید قبول کنیم مادامی که این اصول در جامعه پذیرفته نشود، اتفاق چشم‌گیری در جامعه نمی‌افتد.
وی درباره وضعیت ارائه لیست از سوی جریان اصلاحات در انتخابات‌ها یادآور شد: این ایراد واقعا وارد است؛ چه در رابطه با مجلس و چه شوراها. مردم به تعدادی از افراد رای دادند، چون مورد حمایت اصلاح‌طلبان بودند و خاتمی هم به ناچار پشت آنها درآمده بود اما حزب یا جامعه مدنی زمانی تاثیرگذار است که شکل سازمان‌یافته داشته باشد.
پیشنهاد صفایی فراهانی برای نظام‌مند شدن جبهه اصلاحات
این نماینده اسبق مجلس با بیان اینکه من گاهی در جبهه مشارکت به احزاب می‌گفتم همه‌تان در یک فولکس واگن جا می‌شوید، بروید عضوگیری کنید چون مراد از حزب اثرگذاری است، عنوان کرد: بعد از انتخابات مجلس در دو، سه مصاحبه هم گفتم که ما تجربه جبهه ملی را قبل از سال ۳۲ داریم که نسبتا جبهه موفقی بود و ما بیاییم نظام‌یافته جبهه اصلاحات را راه بیاندازیم و کاری کنیم همین بحث‌هایی که می‌کنیم قانونمند شود. معلوم شود هر حزب چقدر رای درون جبهه دارد و بر اساس آن افراد عمل کنند.
صفایی فراهانی ادامه داد: نمی‌دانم نگرانی دوستان بالای ما چیست که ما به دنبال قانونمند کردن جبهه اصلاحات حرکت نمی‌کنیم. از همین احزاب را درون جبهه داشته باشیم تا محکم‌تر در جامعه حرکت کنیم، مطمئن باشید توانمندی اصلاح‌طلبان نیز بیشتر خواهد شدو
عملکرد مجلس ششم به اصلاحات صدمه نزد
وی در مورد عملکرد مجلس ششم و تاثیر آن بر اصلاحات گفت: این عملکرد به اصلاحات صدمه نزد. آیا شما واقعا به عنوان شهروندان کشور حضور آقای صادقی یا حضور آقای علی مطهری را در مجلس برای جامعه مضر می‌دانید یا مفید؟ اگر مضر است بله مجلس ششم مضر بود اما اگر احساس می‌کنید کاش امثال صادقی و مطهری در مجلس دهم پنجاه نفر بودند، هم در اقتصاد حرف می‌زدند، هم فرهنگ، هم سیاست خارجی و... پس می‌گوییم مجلس ششم چنین شرایطی داشت.
این نماینده مجلس ششم با بیان اینکه یکی از مزایای مجلس ششم برگزاری جلسات در روزهای دوشنبه‌ای که مجلس جلسه نداشت بود، اظهار داشت: ما آن روز را برای هماهنگی بین نمایندگان اختصاص داده بودیم که ببینیم کدام لوایح به نفع مردم است و کدام به ضرر و چطور باید رد کنیم یا تایید کنیم. کسانی که پشت قضیه بودند، این وضعیت را دوست نداشتند. همان چیزهایی را گفتند که بعد مجلس ششم در نمازجمعه گفتند. گفتند خدا را شکر مجلس ششم تمام شد.
از تحصن مجلس ششم دفاع می‌کنم/ جلوه رویکرد مجلس ششم را در مطهری و صادقی می‌بینم
صفایی فراهانی با اشاره به اظهارات رئیس اتاق بازرگانی آن موقع که عضو موتلفه بود، تصریح کرد: ببینید او درباره مجلس ششم چه گفت؟ گفت من به مسائل سیاسی وارد نمی‌شوم ولی تنها مجلسی بود که قوانین پایه‌ای بحث‌های اقتصادی را به صورت منظم و حرفه‌ای شکل داد، مجلس ششم بود.
وی با بیان اینکه شما یک قانون پیدا کنید که در مجلس ششم تصویب شده و مشکلاتی به همراه داشته است، خاطرنشان کرد: خیلی‌ها ایراد می‌گیرند چرا تحصن کردید؟ چون همه تلاش خود را کردیم. من هنوز از تحصن دفاع می‌کنم. علت این بود که با هرکسی که فکر کنید، صحبت کرده بودیم. حتی پیشنهاد دادیم گفتیم هیچ کدام کاندیدا نمی‌شویم ولی ردصلاحیت را قانونی انجام دهید یعنی بر اساس همان چهار بند. چه اتفاقی افتاد؟ مجلس دستچینی را تشکیل دادند. خاتمی به من گفته بود دست از تحصن بردارید، مسئله حل می‌شود. گفتم چه حل می‌شود؟ ۱۶۹ حوزه اصلا رقیب ندارد. شما فکر کنید ۱۶۹ نماینده هم انتخاب شود، بقیه ۱۲۹ نفر اصلاحطلب باشند چه می‌شود؟ من جلوه رویکرد مجلس ششم را در مطهری و صادقی می‌بینم.
دوران اصلاحات هم هنوز به نتیجه نرسیده بودیم به رای اکثریت احترام بگذاریم
این فعال سیاسی اصلاحطلب در مورد اینکه چقدر پیوند خوردن اصلاح‌طلبان با نهادها را مانع از پیشرفت اصلاحات می‌داند؟ ابراز داشت: آدم بهتر است خودش منتقد خودش باشد. ما در آن دوره هم هنوز مجموعه‌مان به این بلوغ نرسیده بود که به رای اکثریت احترام بگذاریم، پس طبیعی بود خیلی از فشارها را بپذیریم. چه در جریان انتخابات ریاست مجلس و چه در بقیه مسائل ما همواره این رعایت‌ها را داشتیم. چون خیلی از دوستان اعتقادشان این بود که اگر بخواهیم کاری کنیم باید مقداری چراغ خاموش جلو برویم.
صفایی فراهانی اضافه کرد: عضو هیات رئیسه مجلس یک نفر از اهل تسنن بود، فشار آمد که باید برداشته شود و دوستان تمکین کردند. حتی خانم جلودازاده که محجبه بود هم فشار آورده بودند که بردارند ولی زیر بار نرفتند. حتی دوره اصلاحات هم چه در درون دولت و چه در مجلس این فشارها بوده و بعضا تمکین شده است.
هرکس نشان دهد حافظ حقوق مردم است، مردم به او رای می‌آورند
وی در مورد تصاویر خاتمی و ناطق نوری در کنار هم در آستانه بیست و یک سالگی اصلاحات بیان کرد: آنچه امروز ناطق نوری به آن رسیده، طبیعی است که آن روز به آن نرسیده بود. من شخصا مذاکراتی در گذشته با هاشمی داشتم که با نظرات ایشان در اواخر عمر ایشان متفاوت بود. ایشان شرایط خود را تغییر داده بود و به همین دلیل رویکرد جامعه نیست به او تغییر کرد. آقای ناطق نوری هم همینطور است.
این فعال سیاسی افزود: هرکس تلاش کند نشان دهد حافظ حقوق مردم است و برای این حقوق حاضر است از همه چیز بگذرد، مردم به او روی خواهند آورد. در حزب توده هم داشتیم افرادی که متنبه شده بوده و برگشته بودند و حتی قبل از انقلاب پذیرفته شده بودند. اینها افکار کمونیستی خود را تغییر نداده بودند ولی نگاه‌شان به حزب تغییر کرده بود.
میزان مهاجرت از زمان جنگ هم بیشتر است
صفایی فراهانی با اشاره به چشم‌انداز بیست ساله سال ۸۲ یادآور شد: ۱۷ جلد گزارش قبل از برنامه توسعه موجود است. سازمان برنامه گزارش جامعی را به مسئولان کشور داد. خلاصه‌اش این بود که اگر رشد اقتصادی متوسط در این دوره زیر پنج درصد برود، ارزش‌های اجتماعی حتما سقوط می‌کند و بحران فراگیر می‌شود. بنا به آمارهای موجود رشد اقتصادی ایران در ۲۰ سال گذشته زیر سه درصد است.
وی اضافه کرد: آنچه شما در دی ماه دیدید بروز و ظهور این مشکلات بود. از آن سمت همانطور که رهبری هم گفت عدالت مغفول واقع شده است. چون عدالت رعایت نشده، تعدادی شرایط مطلوب دارند و بسیاری شرایط نامطلوب. طرز فکر مردم باز شده و حقوق خود را می‌شناسند و نگران خودشان هستند. عامل این نگرانی را در میزان مهاجرت می‌بینید. این میزان از دوران جنگ هشت ساله بیشتر است. این نشان می‌دهد افراد حقوق خود را فهمیدند و فرایندهایی را می‌بینند که نگرانند.
راستگویی مردم به زیر ۱۰ درصد و شارلاتانیزم و کلاهبرداری به بالای ۷۰ درصد رسیده است
این فعال سیاسی اصلاحطلب ادامه داد: گزارشی دو سال پیش منتشر شد. در این گزارش می‌گوید بخش درستکاری و راستگویی مردم به زیر ۱۰ درصد رسیده و شارلاتانیزم و کلاهبرداری به بالای ۷۰ درصد رسیده است. این ناشی از عملکرد در سطوح بالاتر و اجحاف به مردم است. اینکه فکر کنیم اتفاق دی ماه دیگر اتفاق می‌افتد، ساده‌انگاری است چون در جامعه مشکلات مردم بالا رفته است.
صفایی فراهانی با بیان اینکه قرار بوده هشت درصد رشد اقتصادی داشته باشیم و اگر این رشد رخ می‌داد، فقر مطلق از بین می‌رفت و بیکاری ثابت می‌ماند، عنوان کرد: وقتی رشد به زیر سه درصد می‌رسید، معلوم است چه رخ داده است. این است که باید تلاش کنیم جهت بردارها را تغییر دهیم ولی تا زمانی که کل حاکمیت نگران نشود، حل نگرانی برای کل جامعه هست.
در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری باید پوست بیاندازیم
وی در مورد دوران پساخاتمی و اینکه چه کسی جایگزین او خواهد شد، گفت: آیا فروردین ۹۲ فکر می‌کردید اصلاح‌طلبان حول روحانی جمع شوند؟ ما حزبی نداریم که از این ناحیه عمل کنیم. کشور ما در خاورمیانه، در مرکز بحران‌ها است. ۲۸۶۰ دانشگاه داریم که سالانه یک میلیون فارغ‌التحصیل دارد. میزان آگاهی متوسط اینها بالاست و دسترسی‌شان به اطلاعات راحت است.
این نماینده مجلس ششم اضافه کرد: می‌شود به امید جامعه حرکت کرد و شناختی که جامعه از حقوق خودش و حقوق شهروندی پیدا کرده است. امیدواریم نیروهایی که در سن من هستند، کنار بکشند. وقتی رئیس‌جمهور ۳۹ ساله در فرانسه کار می‌کند، نباید نگران باشیم. امروز دانش مهندسان جوان را بهتر از خودم می‌دانم. باید به نیروی جوان بیشتر اعتماد کنیم. در طول مجلس و ریاست‌جمهوری آینده باید پوست بیاندازیم تا کشور با سرعت بیشتری جلو برود.
مردم از احزاب اصلاحطلب جلو افتادند
صفایی فراهانی در مورد ناکامی اصلاحات از حمایت از مردم اظهار داشت: اصلاحات یک مشی است و این طور نیست که خاتمی در یک دوره آمده و این دوره به ایشان محدود می‌شود. فقط هم ایران دنبال اصلاحات نبوده است. در جهان سوم دو اتفاق افتاده است؛ یک گروه مثل مالزی و چین و هند با رهبران توانستند، اصلاحات را پیش ببرند. یکسری کشورها هم مقاومت در رهبران کماکان بالاست؛ چه در آسیا و چه در آفریقا و آمریکای لاتین. از ناحیه مردم این اتفاق می‌افتد.
وی ادامه داد: ما همیشه فکر می‌کنیم اصلاحات باید متولی داشته باشند. مردم از احزاب اصلاحطلب جلو افتادند چون واقعیت زندگی خودشان است. دلیلی وجود ندارد که تصور کنیم حتما این احزاب اصلاحطلب حاکمان پر قدرتی در جامعه می‌شوند، چه بسا گرایش‌های دیگر مردم در جامعه بروز کند.
نهایت اصلاحطلبی یعنی همین که مردم حاکمان خودشان باشند
این نماینده مجلس ششم با تاکید بر اینکه اصلاحات منحصر به گروه خاصی نیست، تصریح کرد: این طور نیست که یک گروه سیاسی فقط انحصار اصلاحات را داشته باشند. تاجزاده و بقیه مواضع خود را می‌گویند. نه شما مرید آنها هستید و نه لزوما آنها خواستار به قدرت رسیدن هستند.
صفایی فراهانی با بیان اینکه باید شاهد بلوغی در مردم باشیم که بدانند یک اقلیت محدود نمی‌توانند آنها را مهار کنند، خاطرنشان کرد: اگر به این شرایط برسیم مردم برنده شده‌‌اند. مشی اصلاحطلبی مال کل مردم است. نهایت اصلاحطلبی یعنی همین که مردم حاکمان خودشان باشند. جوامع توسعه‌‌یافته چه کردند؟
همه مردمی که دنبال حقوق خود هستند، اصلاح‌‌طلبند
وی اضافه کرد: در ژاپن در یک دوره کوتاهی پنج نخست‌‌‌‌‌‌وزیر سقوط می‌کنند. چون مردم می‌خواهند. اما رشد اقتصادی تغییر نمی‌کند چون رشد اقتصادی هم دست مردم است. سال ۱۹۴۵ کشوری به نام کره جنوبی وجود نداشت. شکست ژاپن در جنگ جهانی دوم منجر به استقلال کره می‌شود. یک سال و نیم پیش چه اتفاقی در کره افتاد؟ افکار عمومی بدون شلیک یک گلوله رئیس‌جمهور را ساقط کرد.
این فعال سیاسی اصلاحطلب با بیان اینکه مردم رهبری خاصی مدنظرشان نبود ولی خواستار حق بودند، ابراز داشت: این موضوع برای کشوری است کشوری که سابقه تاریخی هم ندارد. شما سه هزار سال سابقه دارید. پس می‌شود با تداوم پیگیری حقوق مردم کاری کرد. نباید تصور کنیم اصلاحطلبی منوط به احزاب اصلاحطلب است. همه مردمی که دنبال حقوق خود هستند، اصلاح‌‌طلبند.