رویداد۲۴-شبکههای اجتماعی اکنون بخش مهمی از زندگی اغلب افراد جامعه بخصوص نوجوانان و جوانان هستند و در سالهای اخیر محبوبیت رو به رشدی داشتهاند. گرچه هدف از طراحی و ایجاد این شبکهها گسترش ارتباطاط اجتماعی و سرگرمی بوده است، اما تحقیقات جدید حاکی از آن است که این شبکهها در کنار کارکرد اصلی خود بر روی سلامت روان افراد تاثیرگذارند. نتایج تحقیقات انجمن سلطنتی بهداشت عمومی بریتانیا حاکی از آن است که اینستاگرام بدترین شبکه اجتماعی از لحاظ تاثیرات منفی بر روی سلامت روان جوانان است و کاربران این شبکه اجتماعی بسیار بیشتر از کاربران دیگر شبکهها احساس بدبختی میکنند.
شبکههای اجتماعی اکنون بخش مهمی از زندگی اغلب افراد جامعه بخصوص نوجوانان و جوانان هستند و در سالهای اخیر محبوبیت رو به رشدی داشتهاند. گرچه هدف از طراحی و ایجاد این شبکهها گسترش ارتباطاط اجتماعی و سرگرمی بوده است، اما تحقیقات جدید حاکی از آن است که این شبکهها در کنار کارکرد اصلی خود بر روی سلامت روان افراد تاثیرگذارند.
براساس آمارهای رسمی، ۹۱٪ جوانان ۲۴-۱۶ ساله در بریتانیا در شبکههای اجتماعی به طور فعال عضو هستند. این میزان در گروه سنی ۲۵-۳۴ حدود ۸۹٪، در میان گروه سنی ۳۵-۴۴ حدود ۷۰٪، در میان گروه سنی ۴۵ تا ۵۴ حدود ۶۶٪، در میان گروه سنی ۵۵-۶۴ حدود ۵۱٪ و در افراد ۶۵ سال به بالا حدود ۲۳٪ است.
با این حال از دید روانشناسان اهمیت استفاده از این شبکههای اجتماعی در گروه سنی ۱۶-۲۴ سال بیشتر از سایر گروههاست چرا که انسان در این زمان بخش مهمی از رشد روانی، عاطفی و اجتماعی خود را میگذارند و اثرات شبکههای اجتماعی بر سلامت روان افراد عمیقتر است.
نوجوانان به دلیل مواجه شدن با تغییرات روانی، جسمانی و هورمونی در معرض آسیبهای متعدد هستند. گرچه این قبیل آسیبها حتی پیش از پدید آمدن اینترنت و شبکههای اجتماعی سلامت روان نوجوانان را تهدید میکرد، اما پدیده اینترنت و شبکههای اجتماعی میتواند آسیبهای بیشتری را به این گروه سنی تحمیل کند.
کدامیک از شبکههای اجتماعی مخربترند؟
در این تحقیق وضعیت ۵ شبکه اجتماعی یوتیوب، توئیتر، فیسبوک، اسنپچت و اینستاگرام بر وضعیت سلامت روان افراد مورد بررسی قرار گرفته است.
برای این مطالعه ۱۴ شاخص موثر بر سلامت روان افراد شامل آگاهی، دسترسی، حمایت عاطفی، خود بیانگری، هویت فردی، ارتباطات اجتماعی، ارتباطات در دنیای واقعی، خشم، افسردگی، تنهایی، خواب، تصویر فرد از بدن خود، قلدری از سوی دیگر کاربران و ترس از دست دادن ارتباط اینترنتی ارزیابی شده است.
براساس اندازهگیری این شاخصها به ترتیب اینستاگرام بدترین و مضرترین شبکه اجتماعی و یوتیوب بهترین و کمضررترین شبکه اجتماعی شناخته شدند. سه شبکه اجتماعی دیگر شامل اسنپچت، فیسبوک و توئیتر نیز در میانه این طیف قرار دارند.
این گزارش بیانگر آن است که کاربران اینستاگرام دچار خشم و افسردگی بیشتری نسبت به کاربران سایر شبکهها هستند. کمیت و کیفیت خواب آنها به شدت کاهش یافته و احساس بدتری نسبت به وضعیت بدن، ظاهر و زیبایی خود دارند. ارتباطات آنها با خانواده و اطرافیانشان در دنیای واقعی کم شده و بیشتر احساس تنهایی میکنند.
در مجموع و براساس نتایج این پژوهش ۶۳٪ از کاربران اینستاگرام احساس ناخشنودی بیشتری در رابطه با زندگی خود نسبت به کاربران دیگر شبکههای اجتماعی داشتند.
گرچه بسیاری از این ویژگیهای منفی در روند زندگی و سلامت کاربران اغلب شبکههای اجتماعی دیده میشود، اما در مجموع اثرات منفی اینستاگرام بر سلامت روان نوجوانان و جوانان بیشتر از دیگر شبکههای اجتماعی مورد بررسی در این تحقیق است.
اما این تحقیق به نکات مثبت استفاده از شبکههای اجتماعی نیز پرداخته است. شبکههای اجتماعی سبب افزایش آگاهی در مورد مسائل آموزشی و بهداشتی در میان نوجوانان و جوانان شدهاند. همچنین به نظر میرسد که کاربران شبکههای اجتماعی در زمان سختیها و مشکلات از حمایت عاطفی دوستان مجازی خود سود بردهاند.