رویداد۲۴ تازهترین نسخه نشریه ووگ (Vogue) که در ماه ژوئن و در خاورمیانه به چاپ رسیده به بررسی موضوع «زنان پیشرو و تحول خواه در عربستان سعودی» و به روز 24 ژوئن اختصاص داده شده که به زودی از راه می رسد و حق رانندگی کردن برای زنان به رسمیت شناخته می شود. عکس روی جلد مجله، شاهزاده هیفا بنت عبدالله آل سعود را در بیابان جده نشان می دهد که پشت فرمان یک دستگاه مرسدس بنز قدیمی روباز ساخت دهه هشتاد میلادی نشسته است.
شاهزاده هیفا بنت عبدالله آل سعود به ووگ گفت: سخن گفتن درباره زندگی و آداب و رسوم دیگر ملتها و تصور اینکه کشوری بر دیگری برتری دارد، ساده است اما دنیای غرب باید این را به یاد داشته باشد که هر کشوری برای خود منحصر به فرد و ویژه است. همهی ما نقاط قوت و ضعف داریم اما این فرهنگ ماست که برای همیشه میماند و لذا بهتر است تلاش کنیم آن را درک کنیم و بفهمیم نه اینکه به داوری بگذاریم.
زنان سعودی اما برخلاف این شاهزاده ثروتمند و مرموز، دهههای پیدرپی دارند خودشان را داوری و با نومیدی تلاش میکنند جامعه و زندگی خود را تغییر بدهند. آنان از سال 1990 تاکنون جنگیدهاند تا ممنوعیت سفر را لغو کنند، در آن سال 47 زن، خودروهای خود را سوار شدند و دور تا دور ریاض، پایتخت عربستان رانندگی کردند. نیروهای امنیتی سعودی این زنان را بازداشت و زندانی کردند، گذرنامههایشان توقیف شد، هر کدام شغل دولتی داشتند از کار برکنار شدند. اعتراض های مشابهی در سال های 2011، 2013 و 2015 اتفاق افتاد.
بسیاری از سعودیها بر این باورند که تصویر چهره های این فعالان زن باید زینت بخش روی جلد مجله ووگ باشد. رسانههای اجتماعی هم پر شده است از نسخه های اصلاح شده این مجله. اما به جای آنکه از این افراد در عربستان تقدیر شود، از پانزدهم ماه مه تاکنون دست کم 11 فعال دیگر، از جمله چند زن و مرد بازداشت شده اند. یکی از آنان بیش از 60 سال دارد و دیگری 70 ساله است. چهار تن از این افراد آزاد شده اند.
یکی از مشهورترین فعالان زن، لوجان الحثلول 28 ساله، تاکنون چندبار بازداشت شده است. او را یک بار در ماه مارس، تنها چند روز پیش از آغاز سفر سه هفتهای شاهزاده محمد بنسلمان، ولیعهد سعودی به آمریکا بازداشت کردند. بن سلمان برای بهبود چهره عربستان و تثبیت نقش خود به عنوان برترین اصلاحکنندهی سیاستهای آل سعود به آمریکا سفر کرد. این بار الحثلول را نه به جرم رانندگی در عربستان بلکه به جرم رانندگی در امارات متحده عربی بازداشت کردند. این در حالی است که زنان در امارات مجاز به رانندگی هستند. او را به عربستان بازگرداندند و زندانی کردند. سپس از او تعهد گرفتند از رسانه های اجتماعی استفاده نکند و کشور را ترک نگوید تا آزادش کنند. برخلاف اینکه تعهدش را زیر پا نگذاشته بود روز پانزدهم ماه مه دوباره بازداشت شد و از آن پس در زندان انفرادی حبس شده است.
این زنان سعودی علاوه بر حق رانندگی، دیگر حقوق مخصوص زنان را نیز مطالبه میکنند. در شرایطی که به دست آوردن حق رانندگی (زنان) یقیناً عربستان سعودی را یک گام به پیوستن به قرن 21 نزدیکتر میکند اما بزرگترین مانع پیش روی زنان ناتوانی در رانندگی نیست. بزرگترین مانع برای آزادی زنان، نظام مردسالارانه است که نوعی آپارتاید و تبعیض جنسیتی به شمار میآید.
بر پایه این نظام، زنان در هر سن و سالی که باشند ضعیفه به شمار میآیند و باید زیر قیومیت ولی یا نگهبان زندگی کنند. ولی؛ مردی است که از نگاه قانونی به رسمیت شناخته شده باشد – پدر، شوهر، عمو، یا برخی دیگر از خویشاوندان (حتی فرزند پسر) – کسی که برای بسیاری از مهمترین مسائلی که به زندگی زنان مربوط میشود باید از او اجازه رسمی داشته باشند. زنان بدون در اختیار داشتن رضایت ولی نباید ازدواج کنند، گذرنامه بگیرند، به سفر بروند یا رانندگی کنند.
اما پیام تکاندهنده این اقدامات برای زنان سعودی این است: "محمد بنسلمان (ولیعهد) که عامل و عنصر تغییر است تعیین میکند اصلاحات چه شتاب و شیبی داشته باشد نه زنان سعودی که چندین دهه است دارند برای حقوقشان میجنگند. بنسلمان اعتبار این اصلاحات را برای خود به ثبت خواهد رساند نه آنانی که به علت هواداری از جنبش حقجو سالها زندانی بودهاند. پیام بن سلمان به زنان سعودی خیلی ساده است: «خفه شوید و رانندگیتان را بکنید!»
لذا بار دیگر که اخبار فریبکارانهای درباره رانندگی کردن زنان یا قصهای تبلیغاتی درباره ولیعهد اصلاحطلب شنیدید به زنانی بیاندیشید که جان خود را به خطر انداختهاند تا نه تنها حق رانندگی داشته باشند بلکه زنستیزی شدیدی را که پایه و اساس رژیم کنونی سعودی را شکل میدهند از کشورشان بزدایند.