الزامات دیپلماسی ما در دوران «جنگ سهم بازار»

رویداد 24: ایران به دلیل تحریم‌های شدید دوران سختی را پشت سر می‌گذارد. هم اکنون در بازار بین‌المللی انرژی تأثیر گذاری ما بسیار کم تر از پیش است. این موضوع به تولید و صادراتمان بر می‌گردد که اوضاع خوبی ندارد. اما یک مزیت می‌تواند موجب احیای ما در بازار شود و آن ظرفیت‌سازی است. اگر میزان ظرفیت‌سازی نفت مان را افزایش دهیم می‌توان گفت که به همان نسبت تأثیرگذاری ما بیشتر خواهد شد. این ظرفیت اگر چه در بازار وجود ندارد ولی چون هر زمان اراده کنیم می‌توانیم وارد بازار کنیم، قدرت تأثیرگذاری ما را بیشتر خواهد کرد. به همین دلیل مهم ترین اولویتی که هم اکنون باید مد نظر داشته باشیم افزایش این ظرفیت‌سازی است. فارغ از تحولات مختلفی که در حوزه بازار انرژی وجود دارد، مهم ترین موضوع کنونی، جنگ سهم بازار میان روسیه و امریکاست. این جنگ سهم بازار به مقدار زیادی قیمت نفت  را تحت تأثیر قرار داده و نزولی کرده است. شاید بتوان تصمیمی که اوپک در حفظ سقف تولید خود اتخاذ کرد از منظر جنگ سهم بازار نگریست. اوپک با این اقدام خود در صدد است که بازار را به حریف واگذار نکند. همین رویه را اوپک در برابر امریکا نیز اتخاذ کرده است. اوپک از نفت شیل که هر ساله حدود یک میلیون بشکه به آن اضافه می‌شود احساس نگرانی می‌کند. اگر سقف تولید اوپک کاهش یابد هم روسیه و هم امریکا سهم این سازمان را خواهند گرفت. در سال 1985 این اتفاق افتاد و سهم اوپک از 28 میلیون بشکه به 13 میلیون بشکه کاهش یافت. تحت تأثیر این کاهش، اوپک تأثیرگذاری خود را به میزان زیادی از دست داد. در سال 1998 نیز باز این اتفاق تکرار شد. بنابر این ایران باید همراستا با اوپک تلاش کند که در جنگ سهم بازار، جایگاه این سازمان حفظ شود. این یک موضوع برون سازمانی است یعنی همه اعضای اوپک باید با هم تلاش کنند که جایگاه اوپک حفظ شود. از این منظر ما باید اقدام‌هایی که می‌توانیم انجام دهیم. حتی باید با روسیه رایزنی کنیم که با اوپک همکاری کند. مهار روسیه برای حفظ جایگاه اوپک بسیار ضروری است. اما جدای از اینکه اوپک باید سهم خود از بازار را حفظ کند و ما در این راستا حرکت کنیم، ما یک اولویت محوری دیگر را نیز باید دنبال کنیم. ایران باید به فکر احیای جایگاه خود در اوپک باشد. احیای جایگاه در اوپک به معنی این است که به میزان تولید خود قبل از تحریم‌ها یعنی 5/4 میلیون بشکه در روز برگردیم. این یک موضوع درون سازمانی است که باید از طریق رایزنی با کشور‌های عضو و بویژه کشورهایی که مازاد عرضه بیشتری دارند وارد چانه زنی شویم. بنابراین مشکل کنونی اوپک یک موضوع برون سازمانی است. این مشکل با مجوز کنگره امریکا که برای نخستین‌بار بعد از 40 سال دست دولت این کشور را برای صادرات نفت باز می‌گذارد، عمیق تر هم خواهد شد. جنگ سهم بازار که بین چند کشور و اوپک در جریان است، قیمت نفت را کاهش داده و عرضه مازاد زیادی در بازار موجب شده است. نفت شیل امریکا هم بر پیچیدگی موضوع افزوده است. اکنون شرایط بسیار ویژه است و برای کشور ما که در دوران رفع تحریم‌ها در صدد است به میزان تولید قبلی و صادرات سابق خود برگردد شرایط پیچیده تر و ویژه تر هم هست. قطعاً با یک رایزنی و دیپلماسی چند جانبه هم در برابر اعضای اوپک و هم در برابر کشورهای مختلف بازار انرژی می‌توانیم وضعیت را بهتر کنیم؛ مخصوصاً اگر تا قبل از ورود دوباره مان به بازار به موضوع ظرفیت‌سازی بیشتر توجه کنیم.

منبع: روزنامه ایران