غلامرضا ظریفیان:
اگر مردم نسبت به اتفاقات و تهدیدات منفعل باشند، این چیزی را حل نمی کند. مطمئن باشید که انفعال به معنای رضایت نیست و سکوت اعتراضی به مراتب بدتر از اعتراض عاقلانه است و ممکن است از یک طرف به تشدید آسیب های اجتماعی و از طرف دیگر به بروز و ظهور اعتراضات کور و غیرقانونی و غیرعاقلانه منتهی شود.
رویداد۲۴ غلامرضا ظریفیان استاد دانشگاه و معاون وزیر علوم در دولت اصلاحات در گفت و گویی به تحلیل کمیپن «(نه)به(خریدن)کالاهای گران» می پردازد.
نظر شما درباره کمپین اخیر به عنوان یک اتفاق مدنی و اجتماعی فارغ از مباحث اقتصادی چیست؟
با اصل این کار موافق هستم و آن را اقدام خوبی می دانم. در واقع از هرکاری که به همبستگی ملی و اجتماعی کمک کرده و باعث شود جامعه نسبت به اتفاقات و تهدیدات پیش رویش عقلانی تر رفتار کند و از هر اتفاقی که باعث می شود تا جامعه زنده، پویا و بانشاط شود، باید حمایت کرد. البته ما هنوز در این نوع اقدامات و رفتارها عقب هستیم. در حالیکه کشورهای پیشرفته سالهاست که چنین رفتارها و اقداماتی را تجربه کرده اند. زمانی در مالزی دولت با بدهی های سنگین مواجه بود و به راه اندازی یک کمپین اجتماعی در نهایت منجر به جمع آوری پنج میلیارد دلار شد که همین مساله تا حدود زیادی مشکل دولت وقت را حل کرد. تصمیم اخیر آقای علی کریمی فارغ از آنکه چه خروجی خواهد داشت و تا چه اندازه در کشور گسترش پیدا می کند، یک کار ارزشمند بوده و من تاکید می کنم که باید از چنین رفتارهایی با پایگاه اجتماعی حمایت کرد. متاسفانه آنچه که امروز جامعه را آزار می دهد به مسائل مختلفی مانند تحولات عجیب بازارهای ارز، سکه، مسکن و خودرو و امثالهم مربوط شده که البته بخشی از این اتفاقات نشات گرفته از رفتارهای بیرحمانه و سواستفاده گرانه از شرایط وقت کشور است. بنابراین اگر جامعه نشان دهد که نسبت به این اتفاقات بی تفاوت نیست، قبل از هر چیزی و هر اتفاقی ما یک اقدام پیشگیرانه را انجام داده ایم. جامعه ای که نخواهد فعالیتی نداشته باشد، یک جامعه منزوی و گوشه گیری خواهد بود که صرفا در پی مشکلات می خواهد گلایه و اعتراض کند. بنابراین این کار ارزشمندی است که باید مورد حمایت قرار بگیرد.
آیا این اقدام به تضعیف دولت منتهی می شود؟
در این خصوص بگذارید به یک الگوی جامعه شناسی اشاره کنیم که هروقت دولت ضعیف باشد و مردم نیز در موضع ضعف باشند، قطعا شرایط خطرناکی کشور را تهدید خواهد کرد. اگر دولت قوی باشد و مردم ضعیف بمانند این اتفاق کشور را به سمت استبداد خواهد برد. اگر مردم و جامعه قوی باشند ولی دولت ضعیف باشد، انقلاب محتمل می شود و چنانچه دولت و مردم توامان قوی باشند، آن حکومت و آن کشور همواره پایدار خواهد بود. ما باید نگاهمان را معطوف به این کنیم که در کنار یک دولت قدرتمند ما نیاز به یک جامعه توانمند و قوی داریم. اگر مردم نسبت به اتفاقات و تهدیدات منفعل باشند، این چیزی را حل نمی کند. مطمئن باشید که انفعال به معنای رضایت نیست و سکوت اعتراضی به مراتب بدتر از اعتراض عاقلانه است و ممکن است از یک طرف به تشدید آسیب های اجتماعی و از طرف دیگر به بروز و ظهور اعتراضات کور و غیرقانونی و غیرعاقلانه منتهی شود.
چنین اقداماتی چگونه می تواند توسعه پیدا کند؟
من فکر می کنم که باید جامعه این گونه رفتارها چه از طریق سندیکاها و سمن ها و چه از طریق اصناف و احزاب در قالب تشکلات قانومند پیش ببرد که هم بتواند روند اعتراضات را در قالب عقلانی و قانونی حفظ کند و هم بتوان ارتباط بین مردم و مسئولان را توامان برقرار کرد و همچنین نوعی انعطاف را در این اعتراضات لحاظ کنیم. در این میان نیز شخصیت های برجسته اجتماعی، سیاسی و غیره می توانند به این چرخه و روند کمک کنند. ما نمونه این اتفاق را در زلزله تلخ کردستان شاهد بودیم که برخی شخصیت‌های غیرسیاسی توانستند در این چرخه به بهبود شرایط کمک کنند.
آیا این کمپین می تواند تاثیری در شرایط اقتصادی داشته باشد؟
واقعیت این است که سهم مردم در اقتصاد ایران کم است و اقتصاد ما بیشتر دولتی است ولی به هرحال مردم می توانند بر این روند تاثیرگذار باشند. من فکر می کنم کمترین نتیجه خوبی که این کمپین دارد آن است که ما می توانیم نتایج آن را دستمایه اقدامات اجتماعی خودمان در سطح ملی و در آینده قرار داده و از آن استفاده کنیم. اینکه مردم بی تفاوت نیستند و در قالب فعالیت های مدنی و اجتماعی البته عقلانی و قانونی می خواهند که مشکلات و مطالبات آنان به نحوی برطرف شود یک اتفاق خوب و امیدوار کننده است.