رویداد۲۴«توافق پوتین و ترامپ، نفت را به بشکه‌ای ۳۰۰ دلار می‌رساند». اين سخني است كه يكي از اعضاي كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي به زبان آورده است.
شهروز برزگركلشاني گفت: «دو کشور آمریکا و روسیه اگر به تفاهماتی برسند می‌توانند شرایط را به گونه‌ای پیش ببرند که قیمت نفت به حدود بشکه‌ای 300 دلار برسد، اگر دیدار پوتین و ترامپ چنین دستاوردی داشته باشد، آینده تاریکی در انتظار اتحادیه اروپا، چین و هندوستان قرار دارد».
اين سخنان در حالي مطرح مي‌شود كه جهان، پوتين را پيروز مذاكرات اين دو كشور خوانده، آن هم براي توافقي كه ايجاد نشده است! حال سؤال اينجاست كه منظور اين نماينده، كدام توافق است؟ حال اگر در نظر بگيريم توافقي شكل گرفته، اين توافق تا چه اندازه بزرگ است كه مي‌تواند كل تاريخ بازار نفت جهان را كنار بزند و نفت را كه در ژوئن 2018 در بالاترين سطح خود به 150 دلار در هر بشكه رسانده بود، به هيچ بشمارد؟
درحالي‌كه در شرايط تحريم‌هاي بسيار سخت ايران در دولت احمدي‌نژاد، نفت تا بشكه‌اي 150 دلار رفته بود، چگونه مي‌توان انتظار چنين رقمي را در بازار داشت، آن هم در شرايطي كه هر دو سر اين مذاكره، پوتين و ترامپ، به دنبال كنترل و حتي كاهش قيمت نفت هستند و از افزايش آن، ضرر جدي مي‌كنند؟ سؤال اينجاست كه اين نماينده برمبناي چه استناداتي اين رقم جادويي را بر پايه توافقي كه هرگز شكل نگرفته، مطرح كرده است؟
سخناني از اين دست از زبان نماينده يكي از مهم‌ترين كميسيون‌هاي مجلس، چه تبعاتي مي‌تواند براي كشور داشته باشد؟ اصولا چرا اظهارنظر در زمينه‌اي تخصصي از زبان غيركارشناسان مطرح مي‌شود و همين اظهارنظرها پاي وزرا را تا استيضاح هم به مجلس مي‌كشاند؟
اظهارنظرهاي غيركارشناسي از اين دست، پيش‌تر از زبان برخي مسئولان دولت احمدي‌نژاد هم مطرح شده بود. رستم قاسمي، وزير نفت دولت احمدي‌نژاد درباره تحريم نفت ايران گفته بود كه اگر چنين شود، نفت به بالاي 200 دلار در هر بشكه خواهد رسيد؛ اتفاقي كه هرگز نيفتاد.
تاريخ چنين رقمي را به خود نديده است
جواد يارجاني، مديركل سابق امور اوپك در وزارت نفت در گفت‌وگو با «شرق» با تعجب از اين اظهارنظر مي‌گويد: در تاريخ نفت، هرگز تجربه نفت بالاي 150 دلار ژوئن سال 2018 را نداشتيم، اين 300 دلار از كجا مي‌آيد؟ در دولت احمدي‌نژاد هم برخي از وزرا در اظهارنظرهايي عجيب مدعي ارقام 200دلاري براي هر بشكه نفت بودند، ارقامي كه هرگز به وقوع نپيوست و با وجود حذف ايران از بازار، پس از دوره كوتاهي كه با افزايش قيمت نفت مواجه شديم، قيمت‌ها حتي روند نزولي به خود گرفت. آقاي ميركاظمي هم كه مي‌خواست سوآپ را از كار بيندازد، تن و بشكه را با هم اشتباه گرفته بود و با وجود نظرات كارشناسي، بر مبناي تصور نادرست، دستور توقف سوآپ را صادر كرد.
يارجاني در ادامه از وقوع نامحتمل چنين رقمي مي‌گويد و ادامه مي‌دهد: چنين رقمي در صورتي احتمال دارد رخ دهد كه چند صادركننده بزرگ نفت به كل از بازار حذف شوند كه چنين اتفاقي هرگز رخ نخواهد داد، زيرا از سوي بازيگران بازار چنين اجازه‌اي داده نخواهد شد.
اين كارشناس در ادامه با تعجبي بيشتر مي‌افزايد: اين توافق چگونه حاصل شده است؟ تاكنون در هر رسانه‌اي از پوتين به‌عنوان پيروز مذاكره ياد شده زيرا توافقي حاصل نشده است، البته شايد اين نماينده در مذاكرات حضور داشته!
مگر قيامت برسد
ايمان ناصري، مديركل خاورميانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE هم در رد جدي اين اظهارنظر به «شرق» مي‌گويد: اصلا توافقي رخ نداده كه برمبناي آن، اثرگذاري بر بازار را بررسي كنيم. علاوه بر آن، ذخاير استراتژيك نفت در سطح جهان هرگز نمي‌گذارد قيمت نفت تا اين ميزان افزايش پيدا كند. اين اتفاق حتي در زمان جنگ جهاني هم رخ نخواهد داد، مگر قيامت برسد!
ناصري در ادامه با بيان اينكه هم آمريكا و هم روسيه مخالف صددرصد افزايش قيمت نفت بيش از 80 دلار هستند، مي‌افزايد: حتي رقم صد دلار در هر بشكه براي هر دو كشور، مثل سم مي‌ماند. بنابراين حتي اگر نفت به بالاي 90 دلار برسد، احتمالا آمريكا ذخاير استراتژيك خود را وارد بازار مي‌كند تا قيمت‌ها را كاهش دهد.
او با بيان مثالي مي‌گويد: اگر صادرات نفت يكي از كشورهاي مهم، يكباره به صفر برسد، نفت به صد دلار خواهد رسيد، اما در مقابل، آمريكا كه خود يك‌سوم ذخاير استراتژيك جهان را در اختيار دارد، اين ميزان را وارد بازار مي‌كند و قيمت‌ها را مي‌شكند.
اين اتفاق مي‌تواند از سوي آمريكا تا يك سال ادامه داشته باشد، حال اگر ديگر كشورهايي كه ذخاير استراتژيك دارند را هم در نظر بگيريد، قطعا خواهيد ديد كه تا سه تا چهار سال، با ذخاير استراتژيك مي‌توان بازار نفت را متعادل نگاه داشت.