رویداد۲۴-نشست «خروج آمریکا از برجام و گزینههای روی میز ایران» به همت انجمن اندیشه و قلم و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.در این نشست، سید علی خرم دیپلمات سابق، ابراهیم متقی استاد علوم سیاسی و روابط بین‌الملل دانشگاه تهران و سردار حسین علایی استاد مدیریت و موسس نیروی دریایی سپاه پاسداران سخنرانی کردند.
پایبندی به برجام لازم است
در ابتدای این برنامه، خرم با اشاره به تاریخچه بحث هسته‌ای کشورمان و تندروی‌های هشت ساله دولت نهم و دهم که منجر به صدور شش قطعنامه در شورای امنیت علیه ایران شد، گفت: دولت ایران از زمان گروگان‌گیری سفارت آمریکا تا به امروز در تحریم بوده است؛ تحریم‌هایی که از طرف آمریکا، اروپا، کانادا، استرالیا و ژاپن بود. اما این موضوع پس از طرح در شورای امنیت سازمان ملل متحد همگانی شد و به شکل قانونی علیه ما درآمد. به گفته دکتر ولایتی، ما به این نتیجه رسیدیم که بین جنگ و مذاکره باید یکی را انتخاب کنیم و در نهایت ایران مذاکره را انتخاب کرد.
وی اضافه کرد: در یک سال اول که ایران پای مذاکره رفت نتیجهای حاصل نشد و پس از اینکه آقای روحانی در انتخابات رئیس‌جمهور شد، جامعه جهانی به ایشان اعتماد کرد. به دنبال آن یک تیم حرفه‌ای برای مذاکره رفت و نتیجه این شد که ما تا سال ۱۳۹۴ توانستیم مذاکراتی را تحت عنوان توافق هسته‌ای به نتیجه برسانیم و البته چند نشانه داشت؛ اول اینکه سند هسته‌ای ما پابرجا ماند. تمام قطعنامههای شورای امنیت به شکل معجزهآسایی منسوخ شد. چراکه قطعنامه شورای امنیت یک کشور بهراحتی پاک نمی‌شود.
سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو ادامه داد: به هر جهت این مسأله به دوره دونالد ترامپ کشیده شد و آمریکایی‌هایی هستند که فکر می‌کنند در این توافق سر آنها کلاه گذاشته شده است. آنها معتقدند هسته‌ای ایران باید به‌طور کامل جمع شود، ایران نباید به انرژی هسته‌ای دست یابد و از توان اقتصادی خودش استفاده کند. همچنین ایران با صحنهای مواجه شد که ترامپ معتقد بود برجام بدترین توافق در طول تاریخ آمریکا بوده است.
کار ترامپ زورگویانه است
خرم افزود: ترامپ می‌خواهد توافقنامه را به هم زده و از نو بنویسد تا امکانات موجود برای ما در توافق هسته‌ای از بین برود. به‌طوری‌که ایران نباید صنعت هسته‌ای و سانتریفیوژ داشته باشد. نباید به امکانات تحقیق و توسعه دست یابد. ما با شرایطی مواجهیم که طرفمان دبه کرده و می‌خواهد فشار زورگویانه به ما وارد کند. کاری که دونالد ترامپ می‌کند زورگویانه و غیرقانونی است و البته با حقوق بین‌الملل همخوانی ندارد. اولین اصل روابط بین دولت‌ها، اصل وفای به عهد است. وقتی رئیس‌جمهوری یک کشور توافقی را امضا کند، رئیس‌جمهوری بعدی نمی‌تواند آن را زیر سؤال ببرد.
وی در ادامه بر غیرقانونی بودن لغو توافق ایران و آمریکا تأکید کرد و اظهار داشت: دیدیم که صدام عهدنامهای که خود در سال ۱۹۷۵ امضا کرده بود را پاره کرد. ولی سازمان ملل متحد و شورای امنیت سازمان ملل از همان روز یعنی ۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹ تا به امروز زیر بار این اقدام صدام نرفته است. اینگونه نیست که هرکس هرکاری دلش خواست بکند. سازمان ملل متحد تنها عهدنامه معتبر بین ایران و عراق را عهدنامه سال ۱۹۷۵ می‌داند. به این خاطر است که کار دونالد ترامپ غیرحقوقی و غیرقانونی است.
وی درباره آنچه پس از برجام در صحنه بین‌المللی اتفاق افتاد، تصریح کرد: اکنون ما از هشت کشور به هفت بازیگر در عرصه بین‌المللی رسیدهایم. فرانسه، آلمان و بریتانیا گفتند که به دلیل اعتقادشان به پایبندی به عهد، اعتقاد به عهدنامه ۲۰۳۰ شورای امنیت و همچنین دیگر موازین حقوقی با ترامپ همراهی نمی‌کنند. این در حالی است که ترامپ نمی‌خواهد به عهدش وفادار باشد و «تزرا می» برای او مانند مزاحم است.
عدم توانایی چین در برابر اتحادیه اروپا
این تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی به روابط مستحکم آمریکا و بریتانیا در گذشته اشاره و خاطرنشان کرد: ما امروز، مجموعه کشورهایی در اروپا داریم که محکم بر این قضیه ایستاده‌اند و از طرف دیگر نیز روسیه و چین را داریم. اگر بخواهیم از نظر بین‌المللی توانایی اتحادیه اروپا، روسیه و چین را ارزیابی کنیم؛ چین در برابر اتحادیه اروپا توانایی ندارد. روسیه نیز تنها پس از آنکه ایران برای حضور در سوریه از او دعوت کرد توانست در صحنه بین‌المللی سرش را بالا بگیرد. هنوز هم که هنوز است سعی در حفظ پرستیژ خود در جامعه جهانی دارند.
اروپا میتواند در مقابل آمریکا بایستد
خرم ادامه داد: آنکه میتواند در مقابل آمریکا بایستد و نه بگوید، اتحادیه اروپاست. این در حالی است که روسیه و چین تنها به دنبال گرفتن امتیاز هستند. اتحادیه اروپا چون نمی‌خواهد آمریکا در عرصه بین‌المللی تک‌رو شود و همه ساختارهای بین‌المللی که پس از جنگ جهانی شکل گرفت را به‌هم بریزد، می‌خواهد دونالد ترامپ را مدیریت کند. بقیه هم به دنبال مدیریت او هستند. برای ما با توجه به انتخاب‌هایی که داریم این موضوع اهمیت دارد که بهترین انتخاب را انجام دهیم و با همه کار کنیم، اما ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های هرکدام را به‌خوبی بدانیم. اتحادیه اروپا دارای توانایی‌های بین‌المللی فراوان است و این اراده را دارد که مقابل آمریکا بایستد. خود نیز در جنگ تجاری با آمریکاست و در مقابل آمریکا تحقیر شده است.
وی درباره نقش دلار در اقتصاد ابراز داشت: اروپایی‌ها می‌توانند در حد توانایی‌شان احتیاج‌های ما را برطرف کنند. در جهان هیچ‌کس یارای مقابله با نقش دلار در اقتصاد را ندارد. اروپا، روسیه و چین نیز نمی‌توانند با آن مقابله کنند و چون این توانایی وجود ندارد باید گفت که فشار آمریکا تا حدودی قابل اعمال است. باید توجه داشته باشیم که انتظار و توانایی‌های ما باید با واقعیت همخوانی داشته باشد.
دیپلمات سابق کشورمان افزود: اروپایی‌ها با داشتن یورو قادرند در مقابل عرض‌اندام دلار آمریکا مؤثر باشند. چین و هند تنها می‌توانند این نقش را داشته باشند که در عوض نفت ایران به ما روپیه و یوان بدهند یا چین بگوید که کالاهای رده پایین را به ما میدهد و ما مانند گذشته بپذیریم. اکنون ما این وضعیت را دوباره تکرار می‌کنیم. اما این بار باید با استفاده از تجارب قبلی حواسمان باشد که در دام روپیه و یوان چین نیفتیم و این کالاهای دست پایین را نگیریم. ما می‌توانیم حداقل، قدرت انتخاب داشته باشیم. از طرف دیگر وقتی ما بتوانیم یک بالانس بین همه قدرت‌های جهان به‌وجود بیاوریم می‌توانیم قدرت خود را در جهان به‌دست آوریم.
حرکت یکسویه به سمت چین و روسیه صحیح نیست
خرم درباره راه‌حل ما در این مقطع زمانی که آمریکا از برجام خارج شده است، بیان کرد: یکسویه حرکت کردن و به سمت روسیه یا چین رفتن کار درستی نیست. نقض اصل سیاست انقلاب اسلامی ایران نیز هست. ما باید در غیاب آمریکا با اتحادیه اروپا کار کنیم و اتحادیه اروپا را همراه داشته باشیم. البته هستند کسانی که در تلاش‌اند اروپا را حذف کنند و به سمت روسیه و چین پیش بروند. تصور آنها این است که اگر به سمت اروپا پیش بروند، باید FATF را امضا کنند.
موضع‌گیری در برابر FATF ما را به سمت روسیه کشانده است
وی ضمن تأکید بر این مسأله که در عرصه بین‌المللی همه کشورها FATF را امضا کرده‌اند، یادآور شد: به‌جز ایران و کره‌شمالی، همه کشورها FATF را امضا کرده‌اند. ما اگر می‌خواهیم مبادله ارزی انجام دهیم باید به قانون پولشویی احترام بگذاریم و به این قانون که با جرایم سازمان‌یافته، تروریسم و غیره مقابله کنند، پایبند باشیم. ما اگر هر کالایی را بفروشیم برای وارد کردن آن پول به داخل، باید به FATF پایبند شویم. ترسی که وجود دارد برای مقابله با FATF این است که ما اگر آن را امضا کنیم دیگر نمی‌توانیم به حزب‌الله کمک کنیم. این موضع‌گیری باعث شده ما به سمت روسیه برویم. چون روسیه FATF را نمی‌خواهد. یعنی می‌خواهد با ما مبادله کالا به کالا انجام دهد.
نسبت به مسائل واقعبین باشیم
سفیر اسبق ایران در چین و لیبی اضافه کرد: این اقدام ترامپ که در تلاش است تا نفت ایران را تا قبل از ۱۳ آبان به صفر برساند خیلی بی‌رحمانه است. در روزهای آخر دولت احمدی‌نژاد ۸۰۰ هزار بشکه نفت صادر می‌کردیم که به سمت مذاکره پیش رفتیم. اکنون با توجه به وضعیت جامعه ما و نارضایتی‌هایی که وجود دارد، یک عده کلاهبرداری و اختلاس کرده‌اند و مردم ناراحتاند. ما باید همه این موارد را در نظر بگیریم تا جام زهر ننوشیم. برای اینکه جام زهر ننوشیم باید چشمانمان را بازکنیم و واقعیات را درست ببینیم.
آمریکا در روابط بین‌الملل بر اساس قدرت و منافعش عمل می‌کند
دیگر سخنران این نشست، ابراهیم متقی استاد دانشگاه تهران بود که عنوان کرد: دو رویکرد در روابط بین‌الملل وجود دارد؛ یک رویکرد اروپایی و دیگری رویکرد آمریکایی. کشورهای اروپایی برمبنای نوعی ایدهآلیسم عمل می‌کنند که تفکر و سیاست‌گذاری‌شان را بر اساس این قالب شکل میدهد. اما مبنای تحلیل رفتار بین‌المللی آمریکا، سیاست قدرت است که نگاه سیاست قدرت مبتنی بر نئورئالیسم و رئالیسم است و بیش از آنکه تابع حقوق و قانون باشد مبتنی بر قدرت است. آنها این بحث را در ارتباط با اروپا و چین نیز مطرح می‌کنند. نگاه‌شان این است که هیچ‌چیز جای منافع را نمی‌تواند بگیرد، که امری متغیر است. از نظر آنها بدترین سیاست، درجا زدن است. بنابراین مذاکرات و برنامه‌ها ماهیت مرحله‌ای دارد. یعنی یک دولت بنابر منفعتش توافقی را امضا می‌کند و دولت بعدی براساس منافعش آن را پاره می‌کند.
وی ادامه داد: کسانی‌که مذاکرات را انجام دادند، بر اساس فضای ایده‌آلیستی عمل کردند. نمایندگان اتحادیه اروپا و نمایندگان ایرانی که در مذاکرات شرکت داشتند فکر میکردند با گفت‌وگو می‌توانند مشکل سیاست خارجه را حل کنند. این مشکل مربوط به زمانی است که احمدی‌نژاد کار خود را به رهبری منتقل کرد و به مسئله ضرورت مذاکره با آمریکا اشاره کرد. در فروردین ۹۱ مقام معظم رهبری در روز اول فروردین گفتند ما مذاکره با آمریکا را انجام دهیم. ایشان گفتند که من بدبین هستم اما دولت مذاکره را انجام دهد. بنابراین سه دوره مذاکره انجام شد.
این استاد دانشگاه افزود: آمریکایی‌ها در اسفندماه ۹۱ مذاکرات را متوقف کردند و گفتند چون سال آینده انتخابات دارید ما با دولت بعدی موضوع را ادامه میدهیم. نتیجه چه شد؟ این شد که آقای روحانی با وعده چرخیدن زندگی مردم و چرخیدن سانتریفیوژها به پیروزی رسیدند. اما فضایی که امروز وجود دارد این است که نه سانتریفیوژها می‌چرخند و نه زندگی مردم. زیرا غنی‌سازی ما امروز ۳/۳ است. بعد از روی کار آمدن آقای روحانی سه پرونده وجود داشت، در وزارت خارجه، ریاست جمهوری و شورای امنیت. همه پرونده‌ها بر اساس نظر ریاست‌جمهوری جدید به وزارت امور خارجه منتقل شد.
متقی به ناموفقی برجام تأکید کرد و گفت: نتیجه مذاکرات این شد که فردو تعطیل شد. البته هزار سانتریفیوژ و P1 به حالت تعلیق درآمد. درحال حاضر سانتریفیوژ بدون روتور است. سانتریفیوژ بدون روتور مثل ماشین بدون موتور است. در توافق تأکید شده که مواد شکاف‌زا نباید وارد فردو شود. فردو که یکی از خطوط قرمز ما محسوب میشده از دست رفت. همچنین تمام هگزا فلورایدی که ما داشتیم اکسید شد و از کشور خارج شد. ما توافق کردیم که تعداد سانتریفیوژها از نوزده هزار به پنج هزار برسد. P2 کنار گذاشته شد و البته رآکتور آب سنگین بود که ناتمام ماند.
وی اضافه کرد: برجام هیچ‌گونه پشتوانه حقوقی ندارد. برجام مخفف برنامه جامع اقدام مشترک است. این فقط برنامه است. همه می‌توانند از برجام خارج شوند. فقط یک بخت‌برگشته وجود دارد که نمی‌تواند از آن خارج شود. وقتی توتال از ایران خارج می‌شود فرانسه در برجام است اما وقتی نمی‌تواند به تعهدش عمل کند در آن نیست. وقتی کشورهای انگلیسی، ایتالیایی و فرانسوی نمی‌توانند تعهدشان را اجرا کنند یعنی دیگر در مجموعه قرار ندارند. چه می‌شود که این وضعیت به‌وجود می‌آید؟ برجام استحکام لازم را به لحاظ حقوقی، ساختاری و معادله قدرت ندارد. ما با آمریکایی‌ها توافق‌های دیگری داشتیم. اما اقدامات ما اقدامات مشترک بود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: تحریم‌ها تعلیق شد. هر شش ماه یک‌بار رئیس‌جمهور آمریکا باید در کنگره گواهی دهد که ادامه برطرف کردن تحریم‌ها با منافع ملی امریکا هماهنگی دارد. نکته بعدی اینکه به‌هیچ‌وجه ادامه غنی‌سازی اورانیوم را در ایران به رسمیت نشناخت. بحث‌هایی که وجود دارد به‌صورت دوفکتو است که هیچ پشتوانه حقوقی وجود ندارد که این وضعیت را تأیید کند.
متقی با اشاره به یکسان بودن رویه اوباما و ترامپ در مقابل ایران، اظهار داشت: اوباما تحریم‌ها را تعلیق کرد اما در همان زمان قانون آیسا تصویب شد. نکته قابل‌توجه اینجاست که ما در برخی مواقع دوست نداریم با واقعیت تراژیک روبه‌رو شویم. سند امنیت ملی اوباما و ترامپ را ببینید. در رابطه با ایران مشابه هم است. اوباما می‌گوید ایران اصلی‌ترین تهدید امنیت ملی برای آمریکا و متحدان آمریکاست و همچنین بزرگ‌ترین تهدید امنیت ملی برای شرکای آنها است. درست مانند آنچه ترامپ منتشر می‌کند.
تحریم ها ادامه می‌‌یابد
وی افزود: وقتی‌که داشتیم سازش می‌کردیم فکر می‌کردیم که این موفقیت ما مربوط به تلاش ماست درحالی که ما در یک فضای مذاکره مراحله‌ای قابلیت‌های اقتدارمان را واگذار کردیم. می‌توانید بگویید که نیروی هسته‌ای قدرت محسوب نمی‌شود. اگر قدرت محسوب نمی‌شود پس چرا ۲۰۰ میلیارد دلار برای فعال کردن این صنعت خرج کردید؟ ممکن است در آینده نیز گفته شود موشک قدرت ملی محسوب نمی‌شود.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: امروز تحریم‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. ما سیگنال مذاکره را دادیم و اروپایی‌ها دارند تلاش می‌کنند. اما هدف آمریکا این است که ما را در وضعیتی قرار دهد که شرایط بسیار سختی داشته باشیم. ترامپ می‌گوید باید آنقدر تحریم‌ها را سخت کنیم که قیمت دلار به بیست هزار تومان برسد. به ما اجازه موردی برای فروش نفت خواهند داد. بحثی که وجود دارد این است که ما 800 هزار بشکه نفت در آذر خواهیم فروخت؟ به نظر من نه.
برجام همه را نجات داد
در ادامه نشست، خرم در پاسخ به اظهارات متقی تصریح کرد: برجام همه را نجات داد. اگر مشکلی را برجام حل نکرده بود پس چطور صادرات نفت ۸۰۰ هزار بشکه به دو میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه رسید. پول‌های بیش از ۱۵۰ هزار دلار را که نمی‌توانستیم برگردانیم یا طلب‌مان را از آمریکا بگیریم. الان ترامپ دبه کرده است. آن موقع تحریم‌ها در مسیری رفت که با قانون شورای امنیت و با قطعنامه ۲۰۳۰ تحریم‌ها رفع شد. اما امروز کسی آمده که چون زورش می‌رسد آن را لغو می‌کند. بله، نگاه او به قدرت است. این یک واقعیت است. اما ما نباید نسبت به واقعیت گذشته غیرمنصفانه نگاه کنیم. ما امروز در حد ۳/۶ درصد غنی‌سازی می‌کنیم. اما سؤال این است که ما می‌خواهیم سلاح هسته‌ای تولید کنیم؟ همه صحبت‌های آقایان این است که ما می‌خواستیم سلاح هسته‌ای تولید کنیم اما نگذاشتند.
وی در پاسخ به متقی که گفته بود سانتریفیوژهای ما از بین رفته‌اند، خاطرنشان کرد: ما هیچ‌گاه نوزده هزار سانتریفیوژ نداشیم. حداکثر ۹ هزارتا داشتیم که قبول کردیم به سه هزار برسد. ما برای نوزده هزار سانتریفیوژ طراحی کرده بودیم. اما در عمل بیشتر از ۹ هزار نداشتیم. اگر ما بتوانیم به جهان دلیل قانع‌کننده بیاوریم که از آنچه استفاده‌ای می‌خواهیم بکنیم دنیا هم از ما می‌پذیرد.
باید به صنعت هسته‌ای وقوف پیدا کنیم
این استاد حقوق بین‌الملل اضافه کرد: اگر برجام بخت‌برگشته بود چرا امروز نظام به آن توسل می‌کند؟ اگر بد بود چرا الان دنبال آن هستیم؟ طبق فرمایشات دکتر متقی و قانون اساسی، مقام معظم رهبری مسئول سیاست‌های نظام است. مقام رهبری آن را کلمه به کلمه تأیید کردند و ایشان مسئول سیاست‌های نظام است. ما باید احترام بگذاریم. در زمان قطعنامه ۵۹۸ هم امام کلمه به کلمه کار را می‌خواند و آن را تأیید می‌کرد. اصلاً غیرممکن است که معاهده‌ای از زیردست مقام معظم رهبری بگذرد. به همین خاطر می‌گویم اگر بد بود دنبال نجات از طریق برجام هستیم. مسئول سیاست‌های کلان، آن را انتخاب و تأیید کردند. کسی نمی‌تواند طبق قانون اساسی کاری بکند که در نظر ایشان نباشد.
خرم همچنین در رابطه با پایبندی اروپا به برجام ابراز داشت: چرا اروپا جلو تحریم‌های آمریکا می‌ایستد؟ زیرا می‌خواهد قانون داخلی خود را به جهان تسری دهد. اروپایی‌ها، چین و روسیه به این مسئله اعتراض دارند. امروز تحریم‌های آمریکاست. او دارد مدل‌سازی می‌کند تا بگوید تحریم‌های آمریکا و اروپا یعنی تحریم‌های جهانی و جامعه بین‌المللی. تا روزی گوش‌ها را آماده کند که تحریم‌های ۱۹۶۸ را بر سر ایران اجرا کند. آمریکا تا زمانی که این کار را نکند نمی‌تواند پشت خود اجماع نظر به‌وجود بیاورد.
وی ادامه داد: این اصطلاحات منصفانه نیست. همه برجام متکی به ایران است اگر ایران روزی اراده کند از توافق هسته‌ای خارج شود برجام فرو می‌پاشد. تا زمانی که ایران ایستاده بقیه از نظر حقوق بین‌الملل متعهدند که از برجام حمایت کنند. به خاطر همین، روسیه، اروپا، چین و غیره حمایت می‌کنند. کشور ما در شرایطی نیست که به این بحث‌ها بپردازیم. ما باید دورهم جمع شویم و همه نیروهایمان ید واحد علیه ترامپ شوند. از ماه آینده تا سه ماه آینده بدبختی بزرگی بر سر ما آوار خواهد شد. آیا توانایی‌های اروپایی‌هاست که میتواند به ما کمک کند؟ دکتر ولایتی به روسیه رفت و خبرهایی آورند اما به‌محض ورودشان به ایران تکذیب شد. ما باید به دنبال حل مشکل باشیم.
ترامپ می‌خواهد همه برنامه‌های آمریکا علیه انقلاب اسلامی را اجرایی کند
در پایان این نشست، حسین علایی که به عنوان میهمان افتخاری در مراسم حضور داشت، بیان کرد: خروج آمریکا از برجام علامت این است که برجام به نفع ایران بوده است. اینکه آیا ما در برجام خوب عمل کردیم یا نه موضوع این جلسه نیست. باید ببینیم که بحث امریکا خروج از برجام است یا پلن بزرگ‌تری دارد. به نظر من برجام خاک‌ریز اول جلوی برنامه‌های آمریکا بود و آن این است که جمع‌بندی اقدامات امریکا بعد از پیروزی انقلاب علیه ایران است و ترامپ می‌خواهد آن را اجرا کند. همچنین رژیم صهیونیستی، عربستان و دشمنان ایران به کمک آمریکا رفتند. آنها بنا دارند با فشار روی اقتصاد ایران، نظام اقتصاد ایران را دچار بی‌ثباتی کنند و این بی‌ثباتی باعث نگرانی عمیقی بین مردم شود و مردم دست به فشار اجتماعی علیه دولت بزنند.
وی با اشاره به اینکه هدف آمریکا سرنگونی نظام ایران است، بیان کرد: آمریکایی‌ها می‌خواهند روی فشار اجتماعی در داخل کشور سوار شوند و حرکتی را به‌وجود آورند که حداقل باعث تغییر رفتار ایران یا تغییر حکومت ایران شود. ازنظر آمریکایی‌ها این حکومت چند ویژگی دارد که آمریکا نمی‌تواند با آن کنار بیاید. آنها معتقدند نظام جهانی را آمریکا باید مدیریت کند
این فرمانده سابق سپاه اضافه کرد: دوم اینکه پایگاه‌های ارتش امریکا در همه جای دنیاست و بزرگ‌ترین بودجه نظامی را در سال می‌گیرد. آنها تحمل اینکه کشوری مخالف اعمال برنامه‌های آنها در جهان باشند را ندارند.
علایی ادامه داد: آمریکایی‌ها، ایران را در بهترین موقعیت ژئوپولیتیکی خاورمیانه برای خود مزاحم می‌دانند. ایران مزاحم بقای رژیمی است که آمریکایی‌ها متضمن بقای آن‌اند. در ایران جو غالب معتقد به نابودی رژیم صهیونیستی است. بنابراین آنها این مسأله برایشان اهمیت فراوان دارد. امروز از دید آمریکایی‌ها شرایط ایران در منطقه قابل قبول نیست. ترامپ می‌گوید من فشار می‌آورم تا آنها مذاکره کنند.
علایی افزود: اوباما می‌خواست ما در برجام سازوکاری بپذیریم که سراغ سلاح هسته‌ای نرویم. ترامپ سه چیز از ما می‌خواهد؛ نیروی هسته‌ای اصلاً نداشته باشیم؛ چه صلح‌آمیز چه غیرصلح‌آمیز. دوم اینکه آنها قدرت موشکی را از ما نمی‌پذیرند به‌طور مشخص در ارتباط با رژیم صهیونیستی. در منطقه حضوری که باعث شود دولت‌های عراق، لبنان و غیره را همسو قرار دهد نمی‌خواهد. ترامپ می‌خواهد ما از ترس مرگ، خودکشی کنیم. من معتقدم ما می‌توانیم بایستیم و جلو برویم. ایستادن به معنای از بین رفتن نیست. البته راهکارهایی وجود دارد که موضوع این جلسه نیست. باید ببینیم ما چه می‌توانیم بکنیم که با خروج ترامپ، آنها به اهداف خودشان نرسند و ما با اقتدار ایران را سربلند کنیم.
ما ناچار هستیم در برجام بمانیم
متقی همچنین درباره سخنان اخیر علایی درباره بستن تنگه هرمز که در رسانه‌ها منتشر شده است، یادآور شد: به نظر من امکان بستن تنگه هرمز وجود ندارد. در سال ۶۶ ببینید میزان نقدینگی چقدر بود. بحث‌های قوه قضائیه را ببینید. امروز همه‌اش رانت و سوءاستفاده و اختلاس در کشور وجود دارد. در سال ۶۶ پاسدارانی وجود داشتند که با آرمان قوی می‌جنگیدند و جامعه هم به آنها اقتدا می‌کرد. شما نمی‌توانید اقتصاد رانتی داشته باشید و اقدامات را انجام دهید. امروز در مقایسه با سال ۹۲ که اقتصادمان به‌هم‌ریخته بود سه برابر نقدینگی بیشتر است. ما ناچاریم. ما ناچاریم که در برجام باشیم. همه از تحریم خارج شدند چون چیزی به نام اتمام تحریم‌ها وجود ندارد. خواسته اروپایی‌ها رفع تحریم نیست. بلکه آنها به دنبال منافع‌شان هستند و جایگاه‌شان است که تعیین می‌کند چه اقدامی انجام دهند.