اختلافات درباره دریای خزر هنوز حل نشده است/ آمریکا شرایط مذاکره را از بین برد

رویداد۲۴حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت با تبریک فرا رسیدن ماه پربرکت ذی‌الحجه گفت: ذی‌الحجه، ماه عید قربان، ماه عرفه، ماه عید غدیر، ماه نیایش و عبادت خداوند بزرگ و ماه اجتماع مسلمانان در بیت‌الله الحرام است که به تعبیر قرآن همه مسلمان‌ها در این اجتماع باید شاهد منافع عمومی خودشان و جهان اسلام باشند.
 
رئیس جمهور افزود: امیدواریم مراسم حج امسال برای همه مسلمانان دارای خیر و برکت و افزایش قرب به درگاه خداوند بزرگ باشد. یکی از ویژگی‌هایی که خداوند برای این سرزمین ذکر کرده این است که این سرزمین، سرزمین امنیت ، آرامش، سلامت ، مبارزه با فقر و تأمین نیازمندی‌های زندگی مردم است.
 

روحانی با ابراز خرسندی از این که امروز در کل منطقه شاهد امنیت بیشتری نسبت به سال‌های گذشته هستیم، اظهار داشت: امسال بویژه در عراق، سوریه، لبنان و حتی در شمال آفریقا امنیت بیشتر از سال‌های گذشته است. امیدواریم یمن هم به زودی شاهد برقراری امنیت و ثبات باشد و متجاوزین به مردم مظلوم این کشور فقیر، این درس را آموخته باشند که راه، جنگ و تجاوز نیست بلکه راه، مصالحه، مذاکره ، توافق و راه‌حل سیاسی است.
 
رئیس جمهور در ادامه سخنان خود با تبریک فرا رسیدن سالروز بازگشت آزادگان عزیز به کشورمان تصریح کرد: مرداد سال‌های 67 و 69 برای کشورمان از ویژگی‌های خاصی برخوردار بود. در سال 67 در آغاز مرداد عملیات بسیار مهم و سرنوشت‌ساز مرصاد را داشتیم که این عملیات باعث شده ایران، جنگ تحمیلی را با موفقیت و پیروزی بزرگ نظامی پایان ببخشد.
 
روحانی با اشاره به اینکه بعضی‌ها فکر می‌کردند جمهوری اسلامی ایران در 27 تیر سال 67 آتش‌بس و قطعنامه 598 را پذیرفت و این را به معنای ضعف نظام تلقی می‌کردند، خاطرنشان کرد: رژیم صدام هم بر همین مبنا دچار اشتباه محاسبه شد و بار دیگر از جنوب به ایران حمله کردند و منافقین شرور را نیز وادار کردند از غرب به کشورمان حمله کنند.
 
رئیس جمهور ادامه داد: اما نیروهای مسلح کشورمان، از سپاه و ارتش و بسیج کار بزرگی انجام دادند و شکست مفتضحانه‌ای به صدام و مزدوران او تحمیل کردند. لذا جمهوری اسلامی ایران در مرداد سال 67، جنگ را با موفقیت بزرگ نظامی پایان داد و در پایان همین مرداد بود که آتش‌بس برقرار شد و به صورت رسمی تجاوز 8 ساله عراق به کشورمان پایان یافت.
 
روحانی در ادامه گفت: جنگ پایان یافت، اما آثار جنگ باقی مانده بود و متأسفانه تا همین امروز هم آثار جنگ به طور کامل برطرف نشده است. همچنان در حال جستجوی پیکرهای مطهر شهیدانمان در مناطق عملیاتی هستیم و هنوز مسایل مهمی از لحاظ حقوقی با عراق داریم که حل و فصل نشده است و باید پیگیری شود.
 
رئیس جمهور اضافه کرد: تجاوز رژیم بعث به کشورمان 8 سال طول کشید و امروز 30 سال از پایان جنگ گذشته، اما هنوز مسایل آن باقی مانده و به طور کامل حل و فصل نشده است. نباید ساده‌انگاری کرد و تصور شود مسایل مهم بین‌المللی، مسایل بین دو کشور، مسایل منطقه‌ای یا مسایل بین چند کشور در یک روز قابل حل و فصل هستند.
 

روحانی اظهار داشت: بیش از 20 سال است که مذاکره درباره مسایل دریای خزر بین 5 کشور ساحلی آن جریان دارد. بخشی از مسایل را حل کردیم و بخشی از مسایل هم باقی مانده است. بر سر بخشی از مسایل، کشورهای شمالی دریا توانستند با هم توافق کنند. روسیه که روزی بخش اعظم دریای خزر را متعلق به خود می دانست، امروز به سهم 17 درصدی از این دریا اکتفا کرده است. بر سر تقسیم قسمت شمالی دریا و زیربستر آن کشورهای روسیه، قزاقستان و آذربایجان با هم توافق کردند و سهم روسیه 17 درصد از مجموع دریا شد.
 
رئیس جمهور تصریح کرد: در قسمت جنوب دریا، بین ترکمنستان، ایران و آذربایجان هنوز مسایلی وجود دارد. با آذربایجان توافقات خوبی داشتیم که در حال اجرا شدن هستند، اما هنوز بخشی از این مسایل حل نشده است. در اجلاس اخیر خزر، یکی دو مسأله بسیار مهمی که مایه نگرانی ایران و خیلی از کشورهای دیگر بود نیز حل و فصل شد که مهمترین آنها مسأله امنیت در دریای خزر بود.

 
روحانی با بیان اینکه در این مذاکرات و توافق حاصل از آن، در بخش امنیت ملی دستاورد بسیار بزرگی داشتیم، خاطرنشان کرد: توطئه آمریکایی‌ها و حتی ناتو این بود که در ساحل آبهای خزر حضور یابند و سربازانشان آنجا پیاده شوند و پوتین سربازانشان و ناوچه، هلی‌کوپتر و پایگاه‌هایشان به ساحل دریای خزر برسد. در این توافق اما ایجاد پایگاه نظامی و حضور شناورهای خارجی در دریای خزر ممنوع شد و توافق شد که هر کشتی که بخواهد در این دریا سیر کند، حتماً باید تحت پرچم یکی از 5 کشور ساحلی باشد.
 
رئیس جمهور با اشاره به اینکه توافق کردیم که سرزمین هیچ کشوری نمی‌تواند علیه کشور ساحلی دیگر مورد بهره‌برداری قرار بگیرد، گفت: همچنین توافق کردیم که ایران باید امتیازات خاصی برای خط مبدأ ساحلی خودش بگیرد و تا 15 مایل از خط مبدأ، دریای سرزمینی ایران و تا 10 مایل بعد، منطقه ماهی‌گیری اختصاصی است. بر اساس این توافق همچنین کشتی‌های ایران می‌توانند، در سراسر این دریا رفت و آمد کنند و می‌توانیم از ظرفیت‌های بندری، گردشگری و اقتصادی این دریا استفاده و بهره‌برداری کنیم.

 
روحانی با اشاره به اینکه پس از بیست و چند سال مذاکره، شاید 30 درصد مسأله را تا امروز حل و فصل کردیم و حل و فصل بقیه مسایل، باقی مانده است، افزود: باید مذاکرات را ادامه دهیم، چرا که راهی جز این وجود ندارد؛ باید با گفتگو و مذاکره مسایل را حل و فصل کنیم.
 
رئیس جمهور با بیان اینکه با عراق هم باید مذاکره کنیم تا مسایل باقیمانده حل و فصل شوند، اظهار داشت: مسایل بین دو کشور هنوز تمام شده نیست. مسأله اسرا و آزادگان البته برای ما بسیار اهمیت داشتند. بازگشت آزادگان کشورمان در مرداد سال 69 و مسایل و حوادث قبل آن نکته بسیار مهمی را به ما می‌آموزد؛ اینکه در یک تقابل و مبارزه و تلاش برای دفاع از کشورمان در برابر تجاوز، حتماً یک قدرت نمی‌تواند مسأله را پایان ببخشد.
 
روحانی تصریح کرد: قدرت نظامی و دفاعی به خصوص در جنگ نظامی و دفاع از کشور بسیار مهم است و نقش اساسی دارد، اما مساله دفاع از کشور بدون سیاست خارجی، حضور مردم و مسایل فرهنگی و مسایل اقتصادی حل و فصل نمی‌شود؛ قدرت‌ها و توانایی‌های کشور باید هم‌افزایی کنند و کنار هم قرار بگیرند.

 
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: 8 سال در برابر تجاوز جنگیدیم. بسیج، سپاه، عشایر و مردم ما چه فداکاری‌های عظیم و بزرگی را که انجام ندادند؛ هر کاری لازم بود انجام دادند و فداکاری کردند. به ظاهر آتش جنگ خاموش شد، اما هنوز بخشی از سرزمین ما دست عراقی‌ها باقی مانده بود. هنوز آزادگان و اسرای ما در داخل خاک عراق بودند. اینجا این سیاست بود که به کمک امنیت آمد و وقتی اینها کنار هم قرار گرفتند، موفقیت بعدی حاصل شد. کلید آغاز این کار را یکی از سفرای زیرک ما البته به دستور نظام زد.
 
روحانی با اشاره به اینکه بعد از جنگ و در ژنو مذاکرات مخفیانه‌ای را با یکی از مقامات عراقی و از نزدیکان صدام شروع کردیم، گفت: مردم از این موضوع خبر نداشتند و شاید امروز هم همچنان خیلی‌ها از آن مذاکرات و اینکه در آنجا چه گذشت، خبر نداشته باشند. این مذاکرات زیر نظر شورای عالی امنیت ملی بود. مرتب این مذاکرات را هدایت می‌کردیم و نتیجه مذاکرات در جلسات شورای عالی امنیت ملی مورد بررسی قرار می‌گرفت.

 
رئیس جمهور اضافه کرد: مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی هم در مدیریت جنگ و دفاع مقدس، هم در پیروزی های نظامی و هم در پیروزی سیاسی بعد از جنگ نقش بسیار ارزشمندی داشت، بر روح او درود می‌فرستیم. این اقدامات بعد از جنگ در دولت او انجام گرفت. مذاکرات را در پشت پرده ادامه دادیم، تا زمانی که صدام نامه‌نگاری با ایران را شروع کرد.
 
 روحانی اظهار داشت: نامه اول صدام که آمد، در ایران برای هیچ کس باور کردنی نبود که این نامه از طرف صدام باشد. نامه را که به شورای عالی امنیت ملی بردیم، اولین سوال این بود که آیا باور دارید واقعاً این نامه صدام است؛ یعنی امضای پای نامه، امضای صدام است. دلایلمان را در شورای عالی امنیت ملی مطرح کردیم و گفتیم که به نظر ما این نامه و امضای آن واقعی است. می‌توانیم تست کنیم و این تست و چک را انجام دادیم و پاسخ اولین نامه صدام را در مدت کوتاهی فرستادیم.

 
رئیس جمهور ادامه داد: پس از آن نامه بعدی صدام آمد که دوباره پاسخ داده شد، تا نامه آخر؛ یادتان هست که در نامه آخر، صدام قرارداد 1975 را قبول کرد و به آقای هاشمی نوشت که آنچه شما خواستید من پذیرفتم و قبول کردم. بنابراین یک پیروزی بزرگ سیاسی به دست آوردیم. عملیات مرصاد در سال 67 پیروزی بزرگ نظامی ما و پایان بخش جنگ بود و بعد در سال 69 نیز موفقیت‌های بزرگی به دست آوردیم که یکی از نتایج آن مذاکرات و تفاهمات آزادی اسرای ایرانی بود.
 
 روحانی تصریح کرد: هنوز از اسرای عراقی عده‌ای در ایران بودند که صدام یکجانبه آمد گفت تمام اسرای ایرانی را آزاد می‌کند و همه اسرای ایرانی را آزاد کرد. البته تردیدهایی در آمار و ارقام داشتیم و بحث‌هایی داشتیم که آیا همه اسرای ایرانی آزاد شدند و یا یک عده‌ایی باقی ماندند؛ بحث درباره حدود هزار نفر بود که آیا در اسارت هستند یا نه که بعدها البته معلوم شد آنها جزو شهدا بودند.
 
رئیس جمهور خاطرنشان کرد: در عین حال جا دارد بازگشت اسرا را در 26 مرداد سال 69 به یاد بیاوریم که چه روز پرهیجانی برای مردم ایران بود. در جنگ و بعد از جنگ روزهای پیروزی و موفقیت‌های بزرگی داشتیم. روزهای تلخ هم داشتیم. به نظرم در جنگ 8 ساله، اولین لبخند مربوط به شکستن حصر آبادان بود؛ آن عملیات بسیار بزرگی که انجام شد و بعد عملیات فتح‌المبین در اوایل سال 61 و بعد فتح خرمشهر که پیروزی بسیار عظیمی بود و پس از آن در سال 64 با پیروزی در فاو.
 
روحانی گفت: در بین روزهای زیبایی که در جنگ و مربوط به جنگ داشتیم، یکی از روزهای بسیار زیبا، روز ورود آزادگان عزیز به کشورمان بود. یادتان هست که وقتی اتوبوس‌ها از قصر شیرین، شلمچه و جاهای مختلف وارد کشور می‌شدند، اسرا از اتوبوس پیاده می‌شدند و روی خاک سجده می‌کردند؛ چه منظره تکان‌دهنده زیبایی بود.
 
رئیس جمهور اضافه کرد: اسرای ایرانی پیام انقلاب را با خودشان به داخل عراق و به داخل شکنجه‌گاه‌های عراق بردند و ایستادگی و مقاومت کردند. سید مظلوم جمع اسرای ایرانی مرحوم ابوترابی بود و دیگران. آن همه فداکارانی که در سیاه چاله‌ها مقاومت و ایستادگی کردند و شلاق خوردند. شکنجه دیدند و حتی عده قابل توجهی در همین شکنجه‌گاه‌ها شربت شهادت نوشیدند، ولی دلاورانه مقاومت و ایستادگی کردند.
 
روحانی ادامه داد: اسرا، پیام انقلاب و عزت ایران و انقلاب اسلامی را به داخل عراق بردند و وقتی از عراق برگشتند، باز هم پیام آوردند، پیام ایستادگی و مقاومتی که ملت می‌تواند همیشه داشته باشد. آن پیام، پیام پیروزی نهایی ایران اسلامی بود. از لحاظ انسانی، آخرین مرحله پیروزی بود که اسرای عزیز وارد کشور شدند. درس‌های فراوانی را از رخدادهای سال‌های 67 و 69 گرفتیم و امروز هم به ملت ایران و همه آزادگان عزیز کشورمان تبریک می‌گوییم.

 
رئیس جمهور در ادامه با بیان اینکه نکته آخر سخنانم مربوط به مسایل بازار در شرایط امروز است، تصریح کرد: امروز نیازمند آرامش در بازار هستیم. در شرایطی هستیم که دشمنان می‌خواهند به کشور فشار وارد کرده و زندگی مردم را دچار مشکل کنند و در این وضعیت دولت وظیفه بسیار سنگینی بر عهده دارد. همه وزرا، معاونان و تمام مسئولان دستگاه‌ها در سراسر کشور، بار مسئولیت سنگینی را بر عهده دارند.
 

روحانی با تاکید بر اینکه دولت باید به مردم کمک کند و مردم هم باید به دولت کمک کنند، خاطرنشان کرد: باید دست به دست هم دهیم و از این مقطع عبور کنیم و به حول و قوه الهی عبور هم خواهیم کرد. اجازه نخواهیم داد دشمن ما را به زانو درآورد. دشمن آرزوی شکست دادن ایران را به گور خواهد برد. دشمن نمی‌تواند ملت عظیم و بزرگ ایران را با فشارهای غلط و غیرقانونی و بی‌رحمانه دچار شکست کند.

 
رئیس جمهور ادامه داد: البته باید در کنار هم باشیم؛ قوای سه‌گانه، نیروهای مسلح، مردم عزیز، همه باید در کنار هم باشیم. در این شرایط ممکن است عده‌ای هم سوءاستفاده و تخلف کنند. باید با افرادی که متأسفانه منافع ملی و آینده کشور و هم‌نوعان خودشان را در نظر نمی‌گیرند، برخورد کرد. با کسی که فساد می‌کند، باید برخورد کرد. خواهش اول من این است که اول برخورد کنیم، عادلانه قضاوت کنیم، اگر به نتیجه رسیدیم، مجازات او را اعمال کنیم و بعد خبر آن را اعلام کنیم.
 
روحانی با طرح این سوال که چرا برعکس کار می‌کنیم، گفت: اول اعلام می‌کنیم که مثلا افرادی را گرفتیم و بستیم و چه کار کردیم و چه کسی را گرفتیم، چه کسی را می‌گیریم و چه کسی را خواهیم گرفت! با هر کس در این کشور تخلف و فساد کرده باید برخورد شود. این وظیفه ذاتی نیروهای انتظامی و امنیتی و قضایی است که با متخلفان برخورد کنند اما تبلیغات باید بعد از عمل باشد، به خصوص آنجا که حیثیت و آبروی مردم در میان است.

 
رئیس جمهور افزود: باید بدانیم امروز مشکل اول در کشور، مشکل اقتصادی است. مشکل اقتصادی با بگیر و ببند حل نمی‌شود. ممکن است بگیر و ببند در گوشه‌ای لازم باشد اما اساس آن است که باید فضا آرام شود و مردم نسبت به آینده اعتماد پیدا کنند. باید مردم بدانند آینده بدی در انتظار آنها نیست. اگر چیزی موجب نگرانی آنهاست، آن نگرانی را برطرف کنیم.
 
روحانی اظهار داشت: اگر امروز می‌خواهیم در برابر توطئه آمریکا ایستادگی و مقابله کنیم، باید فضای کسب و  کار آرام در ایران بوجود بیاید. اگر فضای کسب و کار آرام بوجود آمد، آمریکا شکست خورده است. اگر تنش و اختلاف و ناامیدی بیشتر شد، وضع بدتر می‌شود و مشکلات افزایش می‌یابد. باید همدیگر را یاری و کمک کنیم.

 
رئیس جمهور تصریح کرد: امروز هدف ارتقا و افزایش تولید و صادرات است. هدف امروز این است که مواد اولیه تولید را تامین کنیم. بانک مرکزی طبق دستور دولت، تمام درآمد صادرات غیرنفتی را برای عرضه به سامانه نیما اختصاص داده است، تا همه تولیدکنندگان و آنهایی که مواد لازم یا ضروریات زندگی مردم را وارد می‌کنند، بتوانند از این ارز استفاده کنند.

 
روحانی خاطرنشان کرد: این ارز باید با قیمت متعادل در اختیار تولیدکنندگان و واردکنندگان قرار بگیرد. قیمت ارز حتماً از قیمتی که امروز در سامانه نیما هست، پایین‌تر خواهد آمد. همه عوامل و مولفه‌های اقتصادی این را می‌گوید. مردم باید بدانند برای تمام ارز مورد نیاز واردات و تولید آنها یک قیمت تقریبی متعادل، با نوسان قیمت در حد 100 تا 200 تومان وجود دارد که بر آن مبنا بتوانند زندگی و کار خود را تنظیم کنند.

 
رئیس جمهور ادامه داد: اگر مردمی هستند که در این قضیه تحت فشار قرار می‌گیرند، حتماً باید به آنها کمک کنیم و کمک خواهیم کرد. نباید مردم را تنها بگذاریم، مردم هم نباید دولت را تنها بگذارند. همه در کنار هم هستیم. مردم باید احساس کنند دولت نوکر و خادم و کارگزار و منتخب آنها است. هیچ کاری در کشور نمی‌کنیم جز آنکه برای دولت روشن شود که به نفع مردم و آینده کشور است.

 
رئیس جمهور با تاکید بر اینکه با همه دنیا در حال تعامل و مذاکره هستیم، افزود: در سفر اخیر به قزاقستان با همسایگان خود مذاکرات بسیار صمیمانه‌ و خوبی داشتیم و در عین حال با اروپا و آسیا نیز در حال مذاکره هستیم.

 
روحانی اظهار داشت: آمریکا نیز خود کاری کرده که شرایط مذاکره را از بین برده ؛ با روند خوبی داشتیم مذاکره می‌کردیم اما خودش آن را تخریب کرده و پل را خراب کرده و آن طرف ایستاده و می‌گوید باید چگونه عبور کنم!؟
 
رئیس جمهور خطاب به آمریکایی ها افزود: اگر می‌خواستید عبور کنید، چرا خراب کردید؟ اگر می‌خواستید همدیگر را ببینیم چرا پل را خراب کردید؟ خودشان پل را خراب کرده و آن طرف ایستاده و داد می‌زنند. این که نشد. اگر راست می‌گویید بیایید پل را دو مرتبه درست کنید. پل را که درست کردید خود به خود و به طور طبیعی رفت و آمد درست می‌شود؛ خودت مؤثر و مخرب و عامل این کار هستی.

 
روحانی با اشاره به اینکه امروز اساس برنامه بر مبنای صادرات غیرنفتی است که رقم آن قابل ملاحظه است، خاطرنشان کرد: رئیس بانک مرکزی گله دارد که مردم در سامانه نیما نمی‌خرند در حالی که ما ارز زیاد داریم. گفتم قیمت را بیاورید پایین تا مردم بخرند و این خوب است و خبر خوبی بود که هم از وزیر نفت شنیدم و هم از رئیس کمیته مرکزی شنیدم؛ می‌گوید وارد کننده و تولیدکننده ارزی که در سامانه نیما عرضه می‌کنیم، نمی‌خرند و می‌گویند این ارز گران است؛ در این سامانه نیما خیلی مداخله نمی‌کنیم ما می‌توانیم کمک کنیم ولی در این زمینه معمولاً دو طرف تقاضا و عرضه است که همدیگر را پیدا می‌کنند.
 
رئیس جمهور با بیان اینکه امروز در کشور تنها به دنبال افزایش تولید هستیم، تصریح کرد: تولید باید بالارفته و صادرات افزایش پیدا کرده و اشتغال را در این کشور زیاد شود؛ و در این شرایط باید برای عده‌ای که بیکار می‌شوند، راه نجات پیدا کنیم. باید مسأله اشتغال را حل کرده و وحدت جامعه‌مان را بیشتر کنیم.

 
روحانی با تاکید بر ضرورت تقویت شفافیت در کشور، گفت: بانک مرکزی و وزرا دولت هر چه هست و هر کاری می‌کنند را می بایست به مردم گزارش دهند؛ اگر به کسی ارز می‌دهند به مردم بگویند؛ کسی ارز وارد می‌کند، بگویند. گمرکات به مردم اطلاع دهند. بانک مرکزی، وزارت صمت، بهداشت و جهاد کشاورزی اطلاعاتی که مورد نیاز است را به مردم بدهند تا مردم در جریان باشند ما به چه کسی پول می‌دهیم چه کار می‌کنیم و چه جور زندگی می‌کنیم.
 
رئیس جمهور با اشاره به نزدیک شدن به ماه محرم و ایام عزاداری سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع)، اظهار داشت: محرم ماه عزت و سربلندی ماست، ما موفق و پیروز هستیم و تنها راه موفقیت کمک به همدیگر، زیر بازوی همدیگر را گرفتن و یکدیگر را یاری کردن است و خداوند هم ما را در این راهی که راه درست است، کمک خواهد کرد.
 
روحانی خاطرنشان کرد: امروز تولید، صادرات، اشتغالزایی و تنظیم بازار بالاترین عبادت است؛ امروز شفافیت و اینکه مردم از همه چیز مطلع باشند بالاترین عبادت است وامروز انقلابی بودن همین است؛ ان شاء الله خداوند توفیق دهد این راه را ادامه دهیم و پیروزی را در آینده نزدیک شاهد باشیم.