رویداد۲۴این روز‌ها اگر تجربه خروج از منزل در صبح زود را داشته باشید بی‌تردید سگ‌های ولگرد یا همان سگ‌های بی‌پناه را در گوشه گوشه شهر گرگان می‌بینید؛ معضلی که باعث رعب و وحشت زنان و کودکان شده است.
در حالی که حفاظت و بهبود سیما و منظر شهری و تأمین امنیت شهروندان باید یکی از دغدغههای مدیران باشد، اما به نظر میرسد این مهم در گرگان کمرنگ شده و آن‌طور که باید در اولویت برنامه‌های مسئولان قرار ندارد.
پرسه سگ‌های ولگرد در خیابان‌ها و معابر علاوه بر زشت کردن چهره شهر، سبب سلب آرامش و تهدید سلامت مردم است. آن‌ها در مناطق مسکونی به ویژه در محلات و شهرک‌های واقع در حاشیه شهر بسیار زیاد شده‌اند بنابراین ضرورت تأمین آسایش، ایمنی و بهداشت شهروندان ساکن در این نقاط ضرورت دارد.
رعب و وحشت خانوادههایکی از شهروندان سگ‌های ولگرد را تهدیدی برای سلامت جامعه دانست و گفت: وجود سگ‌های ولگرد در خیابان‌ها سبب می‌شود که اعضای خانواده به ویژه فرزندان هنگام خارج شدن از منزل ترس داشته باشند.
رضا عسکری افزود: در شهرک‌های کمربندی گرگان به دلیل وجود زمین‌های خالی متأسفانه آمار سگ‌های ولگرد بالا است و بنده بار‌ها شاهد بودم که افراد برای روبرو نشدن با آن‌ها مسیر خود را عوض کرده‌اند.
وی ادامه داد: البته در مسیر‌های اصلی شهر هم سگ‌ها حضور دارند و این مسأله سبب نگرانی خانواده‌ها شده است، زیرا احتمال گزش و انتقال بیماری هاری بالا بوده و باید برای آن راهکاری اندیشیده شود.
شهرستان‌های گمیشان، آق‌قلا، مراوه‌تپه، گالیکش و رامیان بیشترین آمار حیوان گزیدگی را در استان دارداجرای طرح اتلاف سگ‌های ولگرد در مناطق شهری و روستایی اگرچه در سال‌های گذشته تا حدود زیادی از نگرانی و اضطراب شهروندان کاسته بود، اما در یکی دو سال اخیر با توقف این طرح، سبب افزایش بی‌رویه شمار این حیوانات و گزش‌های آن‌ها شده و همچنین ترس و نگرانی مضاعفی برای شهروندان به ارمغان آورده است.
شهروند دیگری هم با انتقاد از افزایش شمار سگ‌های ولگرد در سطح معابر گرگان، گفت: جمع‌آوری یا اتلاف سگ‌های ولگرد باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد و نباید از پیامد‌های منفی تردد سگ‌های ولگرد از جمله انتقال آلودگی‌ها غافل بود.
گلستان در صدر حیوان گزیدگیافزایش شمار سگ‌های ولگرد، آمار گزش انسان توسط این حیوانات را هم افزایش داده است برای فهمیدن آماری از گزش در استان با علی باقری، رئیس گروه بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان گلستان، گفتگو کردیم، وی گفت: گلستان جزو استان‌هایی است که بالاترین میزان حیوان گزیدگی را در کشور دارد.
وی ادامه داد: گلستان و اردبیل دو استانی هستند که در این زمینه با هم رقابت می‌کنند، اما ما در میزان ابتلا به هاری در کشور اول نیستیم. این یعنی مراقبت از هاری در استان به قدری قوی انجام می‌شود که این سگ‌گزیدگی‌ها منجر به مرگ ناشی از هاری نمی‌شود.
وی با بیان این‌که شاخص درمان بیماری در استان خوب است، اظهار کرد: شهرستان‌های گمیشان، آق‌قلا، مراوه‌تپه، گالیکش و رامیان بیشترین آمار حیوان گزیدگی را دارد و بیشترین گزش هم روستایی است.
۸۰ درصد حیوان گزیدگی‌ها مربوط به سگ‌ها استباقری بیان کرد: سالانه حدود ۱۰ هزار حیوان گزیدگی در گلستان اتفاق می‌افتد و نزدیک ۸۰ درصد این گزیدگی‌ها توسط سگ‌ها صورت می‌گیرد و مهم‌ترین نکته این است که نزدیک به ۹۰ درصد سگ‌گزیدگی‌ها مربوط به سگ‌های صاحب دار است.
وی با بیان این‌که حدود ۱۰ درصد از گزش‌ها مربوط به سگ‌های ولگرد است، تصریح کرد: بیشترین گزش هم در سنین مدرسه اتفاق می‌افتد، زیرا بازیگوشی بچه‌ها آن‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد.
باقری گفت: علاوه بر خطر گزش، از لحاظ امنیتی هم نباید سگ‌ها را در خیابان رها کرد، زیرا افراد که برای فعالیت‌های روزانه خود از منزل بیرون می‌آیند دچار نگرانی و استرس می‌شوند.
۲۲ مرکز هاری در گلستانوی افزود: ۲۲ مرکز هاری در استان داریم که شبانه‌روزی فعالیت می‌کنند و دو نوع واکسن سه نوبتی و دو نوبتی برای پیشگیری از هاری وجود دارد که بسته به شرایط موجود، تزریق می‌شود.
باقری بیان کرد: مردم ما زیاد سگ نگه می‌دارند و استان هم شرایط مساعدی برای زادوولد سگ‌ها دارد. اگر سگی واکسن هاری زده باشد، چون ایمنی ۱۰۰ درصد نیست مجبور هستیم به فردی که توسط سگ گزیده شده واکسن ضد هاری بزنیم.
وی تأکید کرد: باید فرهنگ‌سازی شود که مردم سگ‌های خود را واکسن بزنند و آن‌ها را در کوچه و خیابان رها نکنند و برای آن قلاده گذاشته و شناسنامه بگیرند.
باقری افزود: هاری بسیار خطرناکی است، زیرا فردی که به آن مبتلا می‌شود و علائم آن بروز کند مرگ وی ۱۰۰ درصد است، ولی چیزی تحت عنوان پیشگیری از هاری داریم یعنی اگر کسی توسط سگ گزیده شود و درمان پیشگیری را انجام دهد حتی اگر سگ هار باشد زنده می‌ماند.
هاری مختص انسان نیستوی افزود: هاری فقط مختص به انسان‌ها نیست بلکه حیوانات را هم شامل می‌شود، چند سال قبل در استان سه گاو یک خانواده در اثر گزش حیوان ناقل هاری، مریض شده و تلف شد.
سالانه حدود ۱۰ هزار حیوان گزیدگی در گلستان اتفاق می‌افتد و نزدیک ۸۰ درصد این گزیدگی‌ها توسط سگ‌ها صورت می‌گیردباقری تأکید کرد: راه پیشگیری از مرگ پیشگیری از هاری است و درمان پیشگیری از هاری با هزینه‌های غیرمستقیم برای هر نفر بین یک تا دو میلیون تومان هزینه دارد.
وی گفت: اگر کسی دچار گزیدگی شد باید محل را با آب و صابون چندین بار به مدت ۲۰ دقیقه بشوید و سپس سریعاً به مرکز درمانی مراجعه می‌کند.
باقری با بیان این‌که هر چه حیوان گزیدگی به سر نزدیک باشد خطرناک‌تر است، اضافه کرد: کنترل هاری در وحوش با محیط زیست است، اما متولیان سگ‌هایی که در محدوده شهر‌ها و روستا‌ها زندگی می‌کنند، دهیاری‌ها بخشداری‌ها و شهرداری‌ها هستند که آن‌ها طبق دستورالعمل‌های خاص اقداماتی را انجام می‌دهند.
باقری با بیان این‌که متولی اصلی این امر دامپزشکی است، افزود:، ولی زمانی که سگ انسان را گاز بگیرد به حوزه علوم پزشکی مرتبط می‌شود، ولی ما نگران قبل از آن هم هستیم، زیرا هر چیزی گزش بیشتر باشد هزینه و احتمال خطا هم بالاتر خواهد بود.
وی تصریح کرد: در کارگروه امنیت غذایی استانداری تشکیل کارگروه استانی کنترل جمعیت حیوانات ناقل بیماری به انسان را دادیم، زیرا سلامت شهروندان برای ما مهم است.
تلف کردن در شرایط خاصباقری بیان کرد: طبق دستورالعمل سال ۸۸ باید سگ‌ها را زنده‌گیری کرد که البته این کار بسیار سخت است. در قسمتی از این دستورالعمل آمده که تلف کردن این حیوانات ممنوع است مگر این‌که در شرایط خاص با مصوبه شورای تأمین باشد. این شورا گاهی اجازه انجام این کار را می‌دهد، زیرا باید جمعیت را کنترل کرد و ما در شرایط خاص هستیم و بالاترین میزان گزش را داریم.
وی اذعان کرد: باید اماکنی برای نگهداری این سگ‌ها وجود داشته باشد و بعد از واکسن زدن و شناسنامه‌دار کردن، آن‌ها را به متقاضیان واگذار کرد یا می‌توان آن‌ها را عقیم کرده و به بیرون فرستاد.
رشد تصاعدیباقری با بیان این‌که اگر ۷۰ درصد سگ‌های منطقه واکسیناسیون کامل شوند خطر انتقال هاری به انسان قطع می‌شود، به طرح عقیم‌سازی اشاره کرد و گفت: هر سگ ماده‌ای می‌تواند دو بار در سال زایمان کند و بین هشت تا ۱۰ توله بیاورد و توله‌ها هم بعد از ۶ ماه می‌توانند توله بیاورند و این سیر تصاعدی ادامه دارد.
باقری یادآور شد: ما باید بر روی چند نکته مهم کار کنیم اولاً مکانی برای نگهداری سگ‌ها ایجاد کرده و سپس روی فرهنگ مردمی که سگ نگه می‌دارند کار کنیم، زیرا وقتی سگی هشت توله بیاورد عده‌ای بدون صاحب مانده و تشکیل سگ ولگرد را می‌دهد.
وی افزود: باید مجازاتی برای صاحب سگی که فردی را می‌گزد تعیین شود تا وی سگ خود را ببند و آن را رها نکند.
محدود کردن سگ‌ها درست نیستداستان سگ‌ها امری پیچیده است، زیرا نمی‌توان گفت که کشتن آن‌ها کاری درست است یا خیر؟ اما واضح است که باید از ازدیاد نسل آن‌ها جلوگیری کرد و مکانی برای نگهداری آن‌ها در نظر گرفت. مسعود شکیبا، فعال محیط زیست دراین‌باره گفت: باید تعریف واضحی برای مراکز نگهداری سگ‌های بی‌پناه وجود داشته باشد.
وی افزود: سگ‌ها باید دائم در حال حرکت باشند و برای یک زندگی سالم نباید آن‌ها را در یک محل محدود کرد یا در قفس انداخت.
شکیبا گفت: ممکن است برای مدتی که سگ نیاز به درمان داشته باشد آن مکان به عنوان نقاهتگاه قابل پذیرش باشد، اما اگر جنبه پانسیون پیدا کند درست نیست هر چند که در واقعیت این مسأله صحت ندارد.
وی اضافه کرد: به خاطر تکثیر بالا و زادآوری که سگ‌ها دارند هیچ‌وقت نمی‌توان آن‌ها را با سرویس و خدمات کامل پذیرش و نگهداری کرد و از پس هزینه‌های آن برآمد.
سوءاستفاده از احساسات مردمشکیبا افزود: متأسفانه در این بین برخی از احساسات مردم سوءاستفاده می‌کنند و با نشان دادن تصویری از سگ آسیب‌دیده از مردم کمک‌های مالی جمع‌آوری می‌کنند.
وی اضافه کرد: آن‌ها برای اخذ کمک مالی بزرگنمایی‌های زیادی انجام می‌دهند، ولی اگر یک مرکز، اسناد و مدارک تعریف شده مالی و تحت نظارت با امکان بررسی چگونگی دریافت سود حساب مالی و هزینه‌کرد مشخص نداشته باشد نشان می‌دهد که شرایط سالمی در این زمینه ندارد.
شکیبا در مورد آمار سگ‌های بی‌پناه چنین گفت: آمار درستی از این سگ‌ها در استان وجود ندارد، زیرا علاوه بر این‌که زادآوری آن‌ها زیاد است میزان تلفات و آسیب‌های این حیوانات هم زیاد است.
وی بیان کرد: چیزی به عنوان زنده‌گیری در استان وجود ندارد شاید موارد جزئی پیش بیاید که حیوانی از یک نقطه به نقطه دیگر توسط آتش‌نشانی جابه‌جا شود.
عقیم کردن در شرایط موجود کمک‌کننده استشکیبا ادامه داد: عقیم کردن در شرایط موجود اگر درست اجرا شود کمک‌کننده خواهد بود، ولی مهم‌ترین مسأله برنامه‌ریزی کامل با بررسی محیط زندگی یک حیوان است، زیرا موجود زنده بر پایه مکان، تغذیه و امکان تکثیر زیاد می‌شود و اگر آن موارد کنترل شود زادآوری هم کمتر خواهد بود.
وی با اشاره به این‌که اگر سگ‌ها زنده‌گیری شوند کجا باید آن‌ها را نگه داشت، اظهار کرد: دو مرکز در گرگان برای نگهداری سگ‌ها وجود دارد یکی در «شصت کلاً» و دیگری در «فوجرد» که پیشینه مثبتی ندارند.
شکیبا گفت: همین سگ‌های بی‌پناهی که ما گاهی آن‌ها را سگ‌های ولگرد خطاب می‌کنیم سبب ایجاد امنیت شهر‌ها و روستا‌ها هستند آن‌ها علاوه بر فراری دادن دزدان از ورود وحوش به داخل شهر‌ها و روستا‌ها جلوگیری می‌کنند.
وی تصریح کرد: ترسی که از سگ‌ها در ذهنیت مردم ایجاد و القا شده درست نیست. آن‌ها در محل زندگی خود دستورالعمل تعریف شده دارند که ممکن است حداکثر به کسی حمله کنند، ولی در صورتی که در محل دیگری باشند با افراد آن منطقه کاری ندارند.
نائب رئیس شورای اسلامی شهر گرگان هم بر جمع‌آوری سگ‌های ولگرد تأکید کرد و به خبرنگار مهر گفت: باید سگ‌ها زنده گیری شده و به مکان‌های خاص تحویل داده شوند.
محمدابراهیم جرجانی افزود: ما باید به خواسته ان جی او‌های دوستدار حیوانات احترام بگذاریم و لازم است که شهرداری در این زمینه دقت بیشتری کند.
ساماندهی سگ‌های ولگرد مسأله‌ای است که شاید در نگاه اول غیر مهم تلقی شود، اما در صورت غفلت می‌تواند تأثیرات مخرب و گاه غیرقابل‌جبرانی در جامعه داشته باشد بنابراین نیاز است تا مسئولان مرتبط توجه بیشتری در این حوزه داشته باشند.