رویداد۲۴ المیرا بابایی: مشاغل عجیب و غریب در دنیا کم نیستند اما آنها که غیر قانونی‌اند و قانونی در صفحات آگهی روزنامه‌ها خود را تبلیغ می‌کنند، احتمالا تنها منحصر به کشوری همچون ایران باشد. مشاغلی همچون «رفع سوءاثر از چک»، «نصب ماهواره»، «مشاوران حساب جاری» و « پرداخت فوری سرمایه» (یا همان پرداخت پول نزول) و ... نمونه‌ای از همین مشاغل هستند که تنها عنوان خود را تغییر داده‌اند.
این موسسات تحت عناوینی، چون رفع سوء اثر چک به صورت کاملا قانونی، رفع سوء اثر چک به صورت قانونی، رفع سوء اثر چک برگشتی زیر نظر وکلای دادگستری و ... متن‌هایی است که این موسسات برای تبلیغ فعالیت خود منتشر می‌کنند و اتفاقا مشتریان زیادی هم دارند به طوریکه تماس خبرنگار رویداد۲۴ با یکی از این موسسات در رابطه با مشاوره حساب جاری برای صدور دسته چک به این جا رسید که به دلیل پربودن فایل درخواست‌ها از پذیرفتن پرونده جدید معذوریم و گفته شد که از اول هفته که آگهی چاپ شده تا روز ۲ شنبه لیست تقاضا‌ها تکمیل شده است بنابراین نمی‌توانیم پرونده جدیدی را قبول کنیم.
بررسی‌های رویداد۲۴ ازماهیت برخی ازمشاغل مانند «مشاوره حساب جاری» حقایق جالبی از فعالیت و ارتباط آنها با روسای شعب بانک‌ها و لابی با دفاتر ثبت اسناد را آشکار می‌کند تا به این نکته پی ببریم که این روز‌ها معضل گرفتن دسته چک برای افرادی که نه شغل دولتی دارند و نه جواز کسب، دیگر مانند گذشته سخت نیست؛ کافیست با با یکی از مشاوران حساب جاری تماس گرفته شود تا آنها کار را راه بیندازند.
خودم را فردی نیازمند دسته چک معرفی می‌کنم که شغل و جواز ندارد و با علی یکی از مشاوران حساب جاری تماس می‌گیرم و پاسخ می‌شنوم که برای صدور دسته چک تنها کپی شناسنامه و کارت ملی را همراه بیاورید کفایت می‌کند. ما می‌توانیم با صدور گواهی اشتغال به کار برایتان دسته چک را از بانکی که با آن ارتباط داریم برای شما اخذ کنیم.
او توضیح می‌دهد که گرفتن دسته چک از هر بانکی که بخواهید برای ما میسر است و با ارتباطاتی که داریم از هر بانکی که اراده کنید می‌توانیم دسته چک بگیریم.
علی درباره قیمت کارش می‌گوید: خودمان برایتان مدارک شغلی جور می‌کنیم و با ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان برایتان دسته چک می‌گیریم، اما اگر دسته چک یک بانک معتبر دولتی بخواهید رقم بیشتری باید هزینه کنید و ۱ میلیون و ۸۰۰ تومان باید پرداخت کنید. کارت ملی و شناسنامه را بیاورید و ۲۰ روزه دسته چک را تحویل بگیرید.
کار را برای علی کمی سخت‌تر می‌کنم و می‌گویم کارت ملی‌ام گم شده است، آیا فقط با کپی کارت ملی میتوانم دسته چک بگیرم؟ پاسخ می‌شنوم: بله شدنی است. کپی کارت ملی را بیاورید، با دفتر ثبت اسناد رسمی هماهنگ می‌کنم که مهر کپی برابر اصل را بر آن بزند و با همان کپی برابر اصل دسته چک را از بانک برایت می‌گیرم. البته قیمت کار بیشتر می‌شود و برای برابر اصل کردن کارت ملی ۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌گیریم. قیمت دسته چک را هم جداگانه می‌گیرم.
سوال می‌پرسم با همه بانک‌ها کار میکنید؟ می‌گوید: با بانک‌هایی که کمتر بین مردم جا افتاده است مانند پست بانک، گردشگری و ... کار نمی‌کنیم بلکه بیشتر با بانک سامان، پاسارگاد و صادرات کار می‌کنیم و با لابی‌های خوبی که دراین بانک‌ها داریم می‌توانیم به سرعت کارتان را جلو بیندازیم.
از او می‌پرسم دسته چک بانک معتبر دولتی را می‌خواهم چقدر برایم آب می‌خورد، جواب می‌دهد باید صبر کنی تا عصری که بانک تعطیل شود، از مدیر بانک قیمت را بپرسم آن وقت نرخ دقیق را بگویم. البته حساسیت روی بانک ملی بیشتر از سایر بانک‌ها است و از آنجایی که بانک ملی خود شعبه سرپرستی دارد و زیر نظر بانک مرکزی است، دستمان نسبت به بانک‌های دیگر کمی بسته‌تر است.
محسن دلال دیگر که او نیز شغلش را در صفحه آگهی‌ها مشاور حساب جاری معرفی کرده، به رویداد۲۴ می‌گوید: به واسطه ارتباطات بیشتر با مدیران شعب بانک‌ها نرخ بیشتری برای کار خود دارد. خود را نیازمند دریافت دسته چک معرفی می‌کنم که شغلی ندارد. می‌گوید: گواهی اشتغال به کار را برایت جور می‌کنم. مدارکت را آماده کن تا ظرف یک هفته دسته چک را برایت بگیرم. می‌گویم کارت ملی ندارم. او نیز در کمال حیرت پاسخ می‌دهد اگر کمی بیشتر هزینه کنی نیازی به کارت ملی هم نداری می‌پرسم یعنی چقدر؟ می‌گوید چند وقت پیش فردی در شرایط شما برای نداشتن کارت ملی ۵ میلیون تومان هزینه کرد.
می‌پرسم برای گواهی اشتغال و نداشتن کارت ملی برای گرفتن دسته چک جمعا باید چقدر هزینه کنم، پاسخی عجیب، اما دردآورداد و گفت: ساعت ۳ که رئیس بانک کارش تمام می‌شود و از بانک بیرون می‌آید تماس می‌گیرم و مورد شما را با او درمیان می‌گذارم هرقیمتی که دادند را به شما اعلام می‌کنم چرا که پرونده شما نواقص بسیار دارد هم فاقد کارت ملی هستید و هم گردش مالی متوسطی داری و ازطرف دیگر هم گواهی اشتغال به کار برای گرفتن دسته چک نداری به همین خاطر رقم بالا می‌رود.
محسن می‌گوید ارتباطات خوبی با رییس شعبه‌های برخی از بانک‌های سپه، ملی، کشاورزی دارم. با اینهمه از بانک‌های دیگر هم که خارج از لیست من باشند میتوانم دسته چک بگیرم.
برای اینکه ما را مطمئن کند نام شعبه و بانک طرف حساب خود را می‌آورد و می‌گوید با بانک ... شعبه بازار ارتباط خیلی خوبی دارم و رییس شعبه آن از کسانی است که غالبا با او کار می‌کنم و میتوانم ظرف مدت کوتاهی دسته چک و مشکل نداشتن کارت ملی را حل کنم و اگر قرار باشد دسته چک را بگیری باید دراین شعبه افتتاح حساب کنید. او همچنین توضیح می‌دهد که پسرعموی رییس بانک ... در شعبه بازار، در بانک دیگری در چهارراه لشکر رییس است و او هم برای گرفتن دسته چک راحت کمک می‌کند.
هرچه رییس بانک بگوید!
از یکی از کارشناسان بانکی درباره این فرایند سوال می‌پرسیم. او می‌گوید: روال صدور دسته چک در شعبات این است که اگر رییس شعبه دستور به صدور دسته چک کند، کارمند موظف است بدون چون و چرا و حتی بدون پشتوانه مدارک کافی به دستور او عمل کند. به عبارت دیگر احراز صلاحیت مدارک و تایید شخص متقاضی دسته چک تنها در اختیار رییس شعبه است و کسی نمی‌تواند در مورد نقص مدارک به رییس شعبه حرفی بزند البته ممکن است بازرسی بانک یا سرپرستی امور شعب در مراجعه به بانک و بررسی مدارک سوال کنند که چرا مدارک ناقص است که درآن صورت هم رییس شعبه می‌تواند ادعا کند که از بهداشت ریالی و اعتباری تشخیص به صدور دسته چک دیدم و آن وقت است که مسئله حل شده است!