آیا صادرات نفت ایران واقعا صفر می‌شود؟

رویداد۲۴آمریکا از برجام خارج شد و طبق معمول، نفت به عنوان پاشنه آشیل ایران ابزاری شد تا آمریکا سعی کند از این طریق عرصه را بر ایران تنگ‌تر کند. بر این اساس ترامپ از مشتریان ایران درخواست کرد تا واردات نفت از ایران را تا نوامبر به طور کامل متوقف کنند در غیر این صورت با تحریم‌های قدرتمند آمریکا مواجه خواهند شد.

این درحالی بود که دولت اوباما در دوران تحریم‌های قبلی از خریداران خواسته بود واردات نفت ایران را هر ۱۸۰ روز به میزان ۲۰ درصد کاهش دهند؛ اما وزارت خارجه آمریکا این بار تاکید کرد خریداران نفت ایران باید خریدشان را با هدف رساندن به صفر تا چهارم نوامبر (۱۳ آبان) کاهش دهند. آمریکا حتی اعلام کرد که این مهلت ۱۸۰ روزه داده شده تا خریداران نفت ایران، واردات خود را به طور کلی متوقف کنند.

با گذشت حدود سه ماه از درخواست آمریکا، هرچند میزان صادرات نفت ایران کاهش یافته است، اما بررسی شرایط نشان می‌دهد که صادرات نفت ایران به طور کامل و بنا به درخواست آمریکا صفر نخواهد شد.

بر این اساس، تحلیلگران به بلومبرگ اظهار کردند که ایران برای کاهش تاثیر تحریم‌های آمریکا روی صادرات نفت خود ممکن است به راه‌های مختلفی شامل صادرات پنهانی نفت بدون ردیاب در نفتکش‌ها، مبادلات تهاتری، تخفیف و مدت اعتبار طولانی‌تر برای فروش نفت متوسل شود. در دور قبلی تحریم‌ها، ایران ردیاب نفتکش‌های خود را غیرفعال کرده بود که در نتیجه میلیون‌ها بشکه صادرات نفت این کشور به حساب نیامد. به گفته رابین میلز - مدیرعامل شرکت مشاوره "قمر انرژی" در دوبی، حدود ۲۰۰ هزار بشکه در روز صادرات نفت ایران ممکن است پنهان بماند. این حجم صادرات تاثیر قابل توجهی روی بازار نفت جهانی نخواهد داشت، اما به ایران کمک می‌کند تاثیر تحریم‌های آمریکا را که اوایل نوامبر آغاز خواهد شد، جبران کند.

از سوی دیگر تعدادی از مشتریان ایران با توقف واردات نفت از ایران مخالفت کردهاند. به عنوان مثال چین که با خرید روزانه حدود ۶۵۰ هزار بشکه نفت از ایران، عنوان بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران را یدک می‌کشد، با وجود تهدید‌های آمریکا همچنان پای نفت ایران ایستاده و اگر چه پکن موافقت کرده خرید نفت از ایران را افزایش ندهد، اما درخواست آمریکا برای توقف واردات نفت از ایران را رد کرده است.

همچنین خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی نوشت که دولت هند در راستای تداوم واردات نفت از ایران، به شرکت‌های پالایشگاهی خود اجازه می‌دهد که از نفتکش‌ها و بیمه‌های ایرانی برای واردات نفت استفاده کنند. این تلاش دهلی نو به دنبال آن روی میدهد که خریداران چینی، انتقال نفت خریداری شده از ایران را به کشتی‌های متعلق به شرکت ملی نفتکش ایران واگذار کردند. این اقدام چین و هند که بزرگترین خریداران نفت ایران هستند، نشان میدهد که اعمال تحریم‌های نفتی آمریکا از ماه نوامبر (آبان ماه) در قطع کامل ارتباط ایران با بازار جهانی نفت ناموفق خواهد بود.

شرکت‌های نفتی دولتی هند که در واردات ماه ژوئیه رکورد خرید روزانه ۷۶۸ هزار بشکه نفت از ایران را ثبت کردند، برنامه‌ریزی کردهاند که واردات نفت از ایران را در مابقی سال ۲۰۱۸ و سال ۲۰۱۹ به دو برابر افزایش دهند.

در حالی که شرکت‌های نفتی دولت هند برای سودرسانی به شرکت‌های کشتیرانی و بیمه این کشور براساس قانون تنها مجاز به خرید نفت «تحویل روی عرشه» هستند، مقام دولتی هند گفت که دهلی نو این اجازه را به شرکت‌های خود داده است که از شرکت‌های کشتیرانی و بیمه ایرانی استفاده کنند.