ذخیره‌سازی خانگی در سایه بی‌اعتمادی به متولیان تنظیم بازار

رویداد۲۴ اخبار احتکار و کمبود برخی اقلام مصرفی، این روز‌ها برخی از مردم را نگران کرده است. این نگرانی بیش از آنکه واقعیت داشته باشد، ناشی از جو بی‌اعتمادی و توجه به شایعاتی است که حول فقدان کالا در ماه‌های آتی شکل گرفته و بسیاری از خانوار‌ها را روانه فروشگاه‌ها کرده است تا ذخیره مناسبی از مایحتاجی که احتمال می‌دهند شاید با کمبود آن در ماه‌های پیش رو مواجه باشند را تامین کنند؛ در حالیکه تجربه نشان داده که چنین تصوری عموما اشتباه است و رفتار‌های هیجانی مردم برای خرید کالاها، گاه در کنار بی‌برنامگی و عدم مدیریت صحیح دولت، کمبود‌ها را تشدید کرده و در نهایت نیز، زیان آن به خود مردم بازمی گردد.

بازی دو سر برد تولیدکنندگان از هجوم خریداران کالا به بازار

البته در کنار این نگرانی مردم، بسیاری از تولیدکنندگان و حتی دولتمردان هم از وضعیت کنونی که مردم پیش روی بازار قرار داده‌اند، بیش از آنکه ناراحت باشند، خوشحال هستند؛ چراکه به هر حال رکودی که مدت‌ها از آن دم می‌زدند و خریداری برای کالاهایشان وجود نداشت، اکنون به یکباره با موجی از هیجان خرید کالا از سوی مردم برطرف شده و از سوی دیگر، دولت را در آرامش بیشتری نسبت به تامین کالا‌های اساسی مورد نیاز مردم در ماه‌های سخت پیش رو در نیمه دوم سال جاری قرار داده است.

در واقع، طی سال‌های گذشته، مشکل اصلی اقتصاد ایران نبود تقاضا برای خرید کالا‌های ایرانی آن هم در شرایط رکودی بوده و همواره دولت تلاش می‌کرد تا با ارایه طرح‌های تحریک‌کننده تقاضا، از سبد کالایی گرفته تا ارایه کارت اعتباری به کارمندان دولت، زمینه‌ساز خرید کالا‌های ایرانی شود؛ در حالیکه در روی دیگر سکه نیز، تولیدکنندگان همواره از عدم اقبال مصرف‌کنندگان ایرانی به تولیداتشان نالان بودند، اما اکنون آن‌ها آنقدر با استقبال از عرضه کالا‌های ایرانی مواجه شده‌اند که شاید برایشان به نوعی غیرمنتظره بوده است. حال آن‌ها هستند که در طرف عرضه، در مظان اتهام قرار گرفته‌اند که با احتکار یا عدم عرضه کالاهایشان، متهم هستند که تقاضای بازار را پاسخ نمی‌دهند.

اکنون مردم، با هجوم به فروشگاه‌ها و مراکز خرید، شرایطی را فراهم کرده‌اند که هم تولیدکنندگان سود ببرند و هم دولت. به این جهت که تولیدکنندگان کالا‌های خود را که شاید مدت‌ها باید انتظار می‌کشیدند و با تخفیف‌های بالا برای مردم در فروششان جذابیت ایجاد می‌کردند را بعضا با قیمت‌های بالاتر از قبل، به فروش می‌رسانند و دولت هم، تا مدتی از بابت تامین کالا‌های مورد نیاز مردم آن هم در شرایط سخت پیش رو، خیالش راحت شده است، چراکه به اعتقاد کارشناسان، حداقل تا یکی دو ماه، تقاضای موثری را در بازار کالا‌های اساسی نخواهد دید و به خوبی می‌تواند برای مدیریت شرایط موجود- البته اگر بخواهد و به آن فکر کند- فرصت داشته باشد.

نکته حائز اهمیت دیگر، آن است که دولت تا مدت‌ها به دلیل تامین بخشی از نقدینگی مورد نیاز تولید از محل خرید‌های فزاینده مردم، انتقاد و تقاضایی را از سوی تولیدکنندگان به صورت جدی نخواهد دید، چراکه فضای پیش رو و آنچه که طی هفته‌های گذشته بر بازار کالا‌های اساسی گذشته است، زمینه‌ساز آرامش و به گردش درآمدن سرمایه بسیاری از تولیدکنندگان شده است.

مردم از دغدغه‌های خود برای خرید کالا می‌گویند

یکی از خریداران کالا‌های اساسی که برای خرید به فروشگاه مراجعه کرده است، در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن گلایه از وضعیت عرضه کالا‌ها و محدودیت‌هایی که فروشگاه‌ها برای خرید کالا‌های اساسی و مواد شوینده پیش روی آن‌ها قرار داده‌اند می‌گوید: فروشگاه‌ها برای کالا‌های مورد استقبال مردم، سهمیه قرار داده‌اند؛ به نحوی که هر فرد در مراجعه به فروشگاه‌های بزرگ، حق خرید سه صابون، یا سه عدد دستمال کاغذی یا مایحتاج دیگر سلولزی را دارد و بنا بر دستور مدیریت فروشگاه، این محدودیت را پیش روی خود می‌بیند.

وی رفتار کنونی مصرف‌کنندگان در بازار را ناشی از بی‌اعتمادی به آینده بازار می‌داند و می‌گوید: این بی‌اعتمادی در دو جهت تامین به موقع کالا‌ها و قیمت است که مردم را روانه خرید‌های کلان کرده است. اکنون مردم بیش از حد نیاز خود، به بازار مراجعه کرده و خرید می‌کنند؛ به نحوی که خانه‌ها انبار‌های کوچک ذخیره‌سازی کالا‌های اساسی و مواد اولیه مورد نیاز شده است.

خانه‌ها، انبار‌های کوچک کالا‌های اساسی

یکی دیگر از خریداران می‌گوید: هجوم مردم و بی‌اعتمادی آن‌ها نسبت به خرید کالا‌های اساسی، تنها در مورد برخی از کالا‌هایی دیده می‌شود که زمزمه کمبود آن‌ها در بازار پیچیده است، به این معنا که شما در مورد کالا‌های اساسی همچون برنج، روغن، شکر، لبنیات یا حتی گوشت و مرغ نیز، به دلیل اینکه شایعه کمبودی در بازار وجود ندارد، هجومی هم از سوی مردم مشاهده نمی‌کنید، در حالیکه برای خرید دستمال کاغذی و سایر محصولات سلولزی که شاید استفاده کمتری نسبت به برنج و روغن و گوشت دارند، به دلیل شایعاتی که وجود دارد، استقبال مردم آنقدر زیاد است که عملا به کمبود کالا در بازار دامن زده است.

وی اظهار داشت: در فروشگاه‌ها اکنون معضل محصولات سلولزی بیش از هر چیزی به چشم می‌خورد، در حالیکه تولیدکنندگان نیز با بالا بردن قیمت‌ها، جانب مردم را در شرایط کنونی اقتصاد که ارزش پول ملی بسیار کم شده است، رعایت نکرده و فقط به دنبال سودآوری خود هستند.