در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات
با راه‌اندازی سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، سازمان‌ها باید تلاش کنند در فرصت قانونی بهترین و دقیق‌ترین پاسخ را برای شهروندان ثبت کنند که نتایج بررسیها نشان می‌دهد برخی از دستگاه‌ها تاکنون به مراتب پاسخگویی بهتری داشته و برخی هنوز به این سامانه متصل هم نشده‌اند.
رویداد۲۴ سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات سال گذشته پس از ماه‌ها کار مطالعاتی و تطبیقی و پیگیری سازمان فناوری اطلاعات، به بهره‌برداری رسید. این سامانه بعد از ابلاغ قانون دسترسی آزاد اطلاعات و تدوین آیین‌نامه‌های آن طراحی و راه‌اندازی شد و سازمان‌ها و نهادها از طریق این سامانه موظف شدند تا حداکثر ۱۰ روز اطلاعات درخواستی مورد نیاز مردم را در این سامانه ارایه کنند.
شما در سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، حق دارید از هر موسسه عمومی و خصوصی ارائه‌دهنده خدمات عمومی (موسسات مشمول بند چ و ح و خ ماده ۱ آیین‌نامه اجرایی قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات) درخواست اطلاعات داشته و پاسخ را دریافت کنید. درخواست شما به اجرایی شدن قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات کمک می‌کند و همچنین اطلاعات درخواستی به صورت برخط در این سامانه منتشر خواهد شد.
فهرست سازمان‌های متصل‌شده به سامانه به شرح زیر است و سازمان‌های متصل به سامانه با رنگ آبی متمایز شده‌اند. شهروندان پس از ثبت‌نام در سایت می‌توانند هنگام ثبت درخواست، سازمان مورد نظر خود را انتخاب کنند. همچنین نام هر دستگاه جهت مشاهده سایت اطلاع‌رسانی آن قابل انتخاب است.
دستگاه‌هایی که باید پاسخگو باشند
دسترسی آزاد به اطلاعات و پاسخگویی سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی و حکومتی به مردم، از فاکتورهای رشد دولت الکترونیکی هم محسوب می‌شود. همچنین نه‌تنها نهادهای وابسته به دولت بلکه نهادهای انقلابی، نیروهای مسلح، قوای قضاییه، مقننه، مؤسسات و شرکت‌ها، سازمان‌ها، نهادهای وابسته به آن‌ها و بنیادها و مؤسساتی که زیر نظر نهاد رهبری اداره می‌شوند و همچنین هر مؤسسه، شرکت یا نهادی که تمام یا بیش از ۵۰ درصد سهام آن متعلق به بخشی از حکومت است، نیز باید اطلاعاتشان را منتشر کنند. موسسات خصوصی ارائه‌دهنده خدمات عمومی، مانند بانک‌ها هم شامل این قانون می‌شوند.
کاربران می‌توانند در سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات که در این لینک قابل دسترسی است، با وارد کردن مشخصات و شماره تلفن همراه خود ثبت‌نام کنند. کد فعال‌سازی به شماره همراه ارسال خواهد شد. با استفاده از کد فعال‌سازی می‌توانند وارد قسمت کاربری درگاه سامانه دسترسی آزادانه به اطلاعات شوند و درخواست خود را به انتخاب سازمان مربوطه ثبت و در صورت نیاز تعرفه قانونی آن خدمت را پرداخت کنند.
کاربران می‌توانند اطلاعات مورد نیاز خود را در حوزه‌های مختلف مربوط به آمارهای رسمی، اطلاعات قراردادها، ضوابط و آیین نامه‌ها، مشارکت اشخاص در اختیارات سازمان‌ها، انواع اطلاعات و آیین دسترسی، اهداف سیاست‌ها و خط مشی‌ها، اختیارات و وظایف ماموران ارشد دستگاه موردنظر، اسناد و مکاتبات اداری، مراحل ارائه خدمات مستقیم به جامعه، شکایت شهروندان از تصمیمات و اقدامات و سایر موارد مربوط به مسائل غیرمحرمانه از طریق این سامانه درخواست کرده و دریافت کنند. غیر از گزینه دسترسی اینترنتی به سامانه انتشار آزاد اطلاعات امکان مراجعه حضوری و تکمیل فرم کاغذی درخواست اطلاعات نیز وجود دارد.
کدام دستگاه‌ها در کمترین زمان به درخواست‌ها پاسخ دادند؟
طبق آخرین آمار و لیست دستگاه‌هایی که در وب‌سایت انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات وجود دارد، ۴۵۳ دستگاه به این سامانه متصل شدند و اگرچه این لیست در حال به‌روزرسانی است اما هنوز دستگاه‌هایی هستند که به سامانه متصل نشدند و این در حالی است که مطالبه به‌حق از حقوق مردم است و همه سازمان‌ها نسبت به انتشار اطلاعات پیش‌دستی کنند تا همه جامعه از حقی یکسان در برابر دسترسی به اطلاعات برخوردار باشند.
تا زمان تنظیم این گزارش، از میان سازمان‌های پاسخگو در سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات، وزارت جهاد کشاورزی به ۵۶ درخواست در دو روز، وزارت علوم به ۴۰ درخواست در ۹ روز، سازمان ثبت احوال به ۳۰ درخواست در ۱۲ روز، سازمان انرژی اتمی به ۲۳ درخواست در هشت روز، مرکز آمار ایران به ۱۷ درخواست در ۱۳ روز و سازمان ثبت احوال به ۱۲ درخواست در چهار روز پاسخ داده‌اند.
کارشناسان بر این موضوع تاکید دارند که سازمان‌ها باید تلاش کنند در فرصت قانونی بهترین و دقیق‌ترین پاسخ را برای شهروندان ثبت کنند و درصورتی‌که شهروندان نسبت به پاسخ ارائه‌شده رضایت نداشته باشند، می‌توانند از طریق حساب کاربری‌شان نسبت به آن اعتراض کنند و مطابق قانون، کمیسیون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات موظف است پیگیر این شکایات باشد.