از وزارت امورخارجه در مجلس شورای اسلامی مامور شدهامآیا شما از وزارت امور خارجه برکنار شده اید یا در مجلس به عنوان دستیار ویژه رییس مجلس در امور بین الملل مامور هستید؟بنده نیروی رسمی وزارت امور خارجه هستم و همانطور که می‌دانید در دهه شصت دانشجوی دانشکده روابط بین الملل بوده و در آنجا درس خوانده‌ام و تقریبا از اوایل سال ۱۳۷۰ به طور رسمی وارد این وزارتخانه شدم و حدود دو سال است که از وزارت امور خارجه در مجلس مامور شدم و آخرین ابلاغیه‌ای که از وزارت خارجه گرفته ام هنوز جاری است و البته بعد از اینکه از معاونت جابه جا شدم، همچنان به عنوان مشاور وزیر خارجه کار را دنبال میکنم و به طور موقت نیز در مجلس شورای اسلامی مامور هستم، اینطور نیست که از وزارت امور خارجه برکنار شده باشم.
گمانه زنی‌هایی مطرح است که شما به دلیل اختلاف نظر یا تفاوت راهبردی که با آقای محمدجواد ظریف وزیرخارجه کشورمان دارید، از معاونت عربی وزارت امور خارجه برکنار شده اید، و همچنین خبر‌هایی هم منتشر شده بود که برخی از شیوخ عرب به آقای روحانی نامه نوشته و خواستار برکناری شما در این سمت شده اند؟من علاقمندم بیشتر مصاحبه را در بحث سیاست خارجی ادامه دهیم اگر موافق باشید.
این سوال را از دیگران بپرسیدشما در این مدت هیچگاه به این سوال پاسخ نداده‌اید، برکناری شما از معاونت عربی و آفریقایی وزارت خارجه به دلیل اختلافات شما و دولت است؟این سوال را از دیگران باید بپرسید، فکر نمی‌کنم خیلی اهمیت داشته باشد که به این ابعاد بپردازیم و برای مخاطبین هم به نطرم خیلی اهمیتی ندارد.
روحانی در ابتدای ریاست جمهوری خود خیلی تلاش کرد تا سیگنال‌های مثبتی را به عربستان بدهد/عربستان راهی جز بازگشت به سمت ایران را نداردشواهد و تحلیل‌ها بیانگر این است که دولت در ارتباط با کشور‌های منطقه (عربی و غیرعربی) کم اعتنا بوده و به دنبال رابطه با غرب است که شاید برجام را هم باید حاصل این تفکر دانست، تحلیل شما در این خصوص چیست؟بنده معتقد هستم که غرب آسیا در حوزه سیاست خارجی ایران با نگاه به مشکلات منطقه‌ای در چارچوب‌های ژئوپولتیک و ژئو استراتژیک تعریف شده است و در واقع در حوزه‌ای که منازعات مختلف و رقابت‌های فشرده بین المللی جریان دارد ما همسایگانی در جهان عرب داریم که تنظیم مناسبات ما با آن‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارد.
آقای دکتر روحانی در شروع کارش سعی کرد پیام مثبتی را به کشور‌های منطقه از جمله به عربستان سعودی بدهد و ایشان حتی در جایی اشاره کردند که در دوره‌ای که دبیر شورایعالی امنیت ملی بودند، موافقتنامه امنیتی با ریاض امضا کرده و با روی گشاده نسبت به عربستان صحبت می‌کردند، بنده همان موقع معاون وزیر خارجه بودم و سفر‌هایی در این رابطه داشتم، ولی برداشتم این بود که سعودی‌ها سیگنال‌های غلط از این اشارات مثبت جمهوری اسلامی دریافت میکنند ضمن اینکه عربستان سعودی تصورش این بود که در رابطه با ایران می‌تواند نقش و جایگاه خود را به عنوان برادر بزرگتر در منطقه ادامه دهد.
در همان زمان در ملاقاتی که با سعود‌الفیصل زمانی که وزیر خارجه بود جمله‌ای شنیدم که ایشان گلایه‌ای داشته و گفتند که شما در شروع به کار آقای روحانی از رابطه با عربستان صحبت کردید، اما این رابطه از تماس تلفنی ما به تماس تلفنی آقای روحانی و اقای اوباما منجر شد و به سفر آقای روحانی منجر نشد. در واقع این موضوع نشانگر این است که نوع نگاه عربستان به روابط با ایران چگونه است.
فکر میکنم که در دولت اقای روحانی برای ارسال پیام مثبت به کشور‌های منطقه تلاش زیادی شد، ولی عربستان سعودی که نتوانست نوع نگاه و مذاکرات جمهوری اسلامی با شش کشور از جمله با غرب و امریکا را هضم کند لذا بازی برهم زننده موجود در روابط بین دو کشور را به عنوان رویکرد خودش انتخاب کرد و این بازی تا جایی ادامه داشت که روابط دیپلماتیک خود را با ایران قطع و مدیریت کرد و همین روند را ادامه داد، اما بنده جزو آن دسته از افرادی هستم که معتقدم عربستان گزینه‌ای به جز بازگشت به روابط طبیعی با جمهوری اسلامی نخواهد داشت.
عربستان و امارات رقیب جدی یکدیگر هستند/ منازعات زیادی بین شورای همکاری خلیج فارس وجود داردبا توجه به اتفاقات اخیر و حمله تروریستی در اهواز و اینکه مطرح میشود که برخی کشور‌های عربی از جمله عربستان و امارات در این حمله تروریستی نقش داشته‌اند، واکنش شما به مواضع این دو کشور چیست؟در شرایط فعلی مواضع تند و علنی عربستان سعودی و امارات علیه جمهوری اسلامی ایران حالتی خصمانه بخود گرفته و این رفتار بر هیچ‌کس پوشیده نیست، اظهارات گستاخانه یک مقام رسمی اماراتی نیز در حمایت از عملیات تروریست‌ها در اهواز شاهد آن است. نظر بنده این است که ریاض و ابوظبی فریب ترامپ را نخورند و اصول همسایگی را فراموش نکنند.
همانطور که اشاره کردید برخی کارشناسان معتقد بودند که مشکل ما با کشور‌های عربی بعد از روی کار آمدن دولتی مانند آقای روحانی حل میشود، اما عملا چنین موضوعی اتفاق نیفتاد، به نظرتان دلیلش چیست؟فکر میکنم بخشی از آن برمیگردد به اینکه عربستان سعودی اساسا در موضوع هسته‌ای نگران هرگونه توافق ایران بود، اینکه ایران در این حوزه به توافقی برسد که سطحی از حقوقش به رسمیت شناخته شود. نکته دوم این بود که عربستان هنوز نمی‌تواند برخی تحولات منطقه را هضم کند. برای عربستان سعودی نفوذ سازنده و مثبت جمهوری اسلامی ایران در منطقه قابل درک و هضم نیست و سعودی‌ها تصور میکنند همیشه باید به عنوان کشور برتر در منطقه مطرح باشند در حالی که با قاطعیت می‌گویم حتی عربستان و امارات که در جنگ یمن در کنار هم قرار دارند باهم رقابت‌های جدی دارند.
اماراتی‌ها به دنبال این هستند که در آینده جای عربستان را در منطقه بگیرند و به دنبال این نیستند که یک شریک راهبردی برای عربستان سعودی باشند لذا منازعات و رقابت‌های درونی برای کسب رقابت‌های بیشتر درون شورای همکاری‌های خلیج فارس وجود دارد.
اما نکته مهمتر اینکه جمهوری اسلامی ایران در تحولات سال‌های اخیر در منطقه همیشه در طرف مثبت بوده و یکی از تاثیر گذارترین و بانفوذترین کشور‌ها در رقم زدن تحولات در راستای صلح، ثبات و امنیت در منطقه است و صرفنظر از اینکه نگاه دولت‌ها به منطقه چگونه است، میزان قرابت دولت‌ها و تلاش آن‌ها در سیاست خارجی نسبت به منطقه یا اروپا درچه سطحی است، وقتی نگاه میکنیم به جمهوری اسلامی در معنای کلی به نظر من سعودی‌ها نتوانسته‌اند دستاورد‌های سازنده جمهوری اسلامی را تحمل کنند.
عربستان سعودی کمر همت به حذف جمهوری اسلامی ایران در منطقه بسته است/ایران باب هرگونه بازگشت طبیعی روابط عربستان با ایران را باز گذاشته استدقیقا مشکل عربستان با ایران چیست؟مشکل اصلی عربستان این است که پدیده‌ای به نام انقلاب اسلامی و نفوذ سازنده منطقه‌ای ایران را نتوانسته درک کند. برای عربستان پیشرفت‌های ایران در حوزه‌های هسته‌ای، علم و فناوری و حتی گفتمان سیاسی جمهوری اسلامی قابل تحمل نیست لذا عربستان بویژه در دوران کنونی که بنده اسمش را گذاشته ام دوران حاکمیت آل سلمان، کمر همت بسته که جمهوری اسلامی ایران را از منطقه حذف کرده و نفوذ ایران در منطقه را ریشه کن کند که این موضوع به وضعیت روانشناختی حاکمان عربستان سعودی بر می‌گردد.
این در حالی است که ایران همواره از گفتگو و برقراری رابطه طبیعی با عربستان سعودی سخن گفته است. من مایل هستم در همین‌جا بگویم با توجه به اینکه در آستانه سالگرد کشتار شهدای حادثه منا هستیم، سعودی‌ها در رفتاری غیر معقول و دیوانه‌وار بعد از آن حادثه و بعد از اعدام آیت الله شیخ نمر طراحی‌هایی کردند که برخی هم با احساسات به این مسئله کمک کردند و رابطه دیپلماتیک ما با عربستان قطع شد، ولی در همان مقطع نه تنها اقدام متقابل فوری علیرغم عرف دیپلماتیک انجام ندادیم، بلکه می‌دانستیم این حاکمان جوان و شتابزده سعودی غیر معقول و غیرعقلانی تصمیم می‌گیرند لذا باب را برای هرگونه بازگشت طبیعی روابط عربستان با ایران باز گذاشتیم و این نشانه پختگی عقلانیت در طرف ایرانی و نشان دهنده بی تجربگی و خام بودن و شتابزدگی در حاکمان فعلی عربستان است.
مردم عراق از نقش تخریبی عربستان در این سال‌های اخیر باخبر هستند/عراق تسهیلاتی را فراهم کرد تا کنسولگری ایران در بصره به حالت عادی خود برگرددعربستان تا چه اندازه در روابط ایران و عراق تاثیر گذار است و آیا توانسته به روابط ایران و عراق خدشه وارد کند؟با توجه به ریشه فرهنگی مشترک موجود بین جامعه ایرانی با جامعه عراق و مشترکات فراوانی که دو ملت باهم دارند عربستان فرصت چنین کاری را پیدا نمی‌کند. مردم عراق از نقش تخریبی عربستان در بیش از ۱۵ سال گذشته اطلاع کامل دارند و با چشمان خود دیدند که دستگاه امنیتی عربستان سعودی در پشت بسیاری از جریانات تروریستی در عراق قرار داشته است، منتهی عربستان سعودی در دو سه سال اخیر تلاش دارد از مسیر سیاسی و دیپلماتیک هم تاثیر گذاری کند و در عین حال روابط تهران و بغداد را تخریب کند.
اطلاعات فراوانی وجود دارد که نشان میدهد سرکنسولگری ایران در بصره با تحریک، پول و هدایت برخی طرف‌های خارجی از جمله عربستان سعودی شکل گرفت. اما جالب است بدانید رفتار متقابل عراق چه بود. در چهار یا ۵ روز بلافاصله تسهیلاتی فراهم کردند که سرکنسولگری ایران در بصره به سرعت بتواند به وضعیت طبیعی خودش برگردد، اما اینکه عربستان سعودی تلاش میکند برای تخریب روابط مردمی و رسمی تهران و بغداد، از هیچ کوششی فروگذاری نکند.
عربستان در جنگ یمن فریب آمریکا را خورده استریشه فتنه‌ای که در بصره و حمله به سفارت ایران اتفاق افتاد به عربستان سعودی برمیگردد؟شواهد نشان میدهد که عربستان و حکام جدیدش در طراحی لابی صهیونیست‌ها بازی میکنند، یعنی سعودی‌ها فریب آمریکایی‌ها را در جنگ یمن خورده و بدون پشتیبانی لجستیک و اطلاعاتی آمریکا قادر به پرتاب یک راکت به سمت صنعا یا هیچ نقطه‌ای از خاک یمن نیستند، لذا امریکایی‌ها آن‌ها را فریب داده‌اند که این اتفاق هم در دوره اوباما افتاد.
سعودی‌ها در این زمینه انگیزه داشتند و امریکایی‌ها با این نگاه که بنیه دو کشور مسلمان در یمن و عربستان را تضعیف کنند دست به این تحریکات زدند و لابی صهیونیست‌ها هم پشت این قضیه قرار دارند و در حوزه طراحی و اجرای این موضوع نقش جدی داشتند، متاسفانه درک حاکمان عربستان از گرفتار شدنشان در بازی صهیونیستی- امریکایی درک ضعیفی است که در نهایت در تعارض جدی با منافع ملی عربستان هم تمام خواهد شد.
هر آنچه که انتخاب پارلمان عراق باشد مورد تایید ایران خواهد بودشما سال‌ها رئیس ستاد عراق در وزارت خارجه بوده‌اید و شناخت کاملی از احزاب و گروه‌های عراقی دارید، در حال حاضر دست برتر در عراق با چه گروهی است؟اگر بخواهم بر مبنای تجربیات خود بگویم دست برتر امروز در عراق در اختیار مردم بوده و در اختیار هیچ حزب یا گروه سیاسی نیست. در حال حاضر بیشتر مردم عراق هستند که نقش تعیین کننده‌ای دارند. در عین حال رهبران دینی و سیاسی عراق هم با درایت و روشن بینی سعی میکنند قدم‌های موثر و خوبی را بردارند.
آقای الحلبوسی رئیس جدید پارلمان عراق که از اهل سنت عراق هستند «از استان الانبار عراق» که با آقای دکتر لاریجانی گفتگوی تلفنی داشتند و آقای لاریجانی به ایشان تبریک گفتند، با اطلاعاتی که از عراق بدست آورده‌ایم خیلی خوشبین هستیم که طی روز‌های آینده تکلیف پست نخست وزیری و ریاست جمهوری هم در عراق تعیین شود و با همین نگاه که برنده میدان عراق تا امروز مردم هستند، فکر میکنیم هر انچه که انتخاب پارلمان عراق باشد مورد تایید ایران خواهد بود و این می‌تواند کمک به منافع دو ملت و کشور باشد. نسبت به گزینه‌هایی که برای تصاحب کرسی نخست وزیری و ریاست جمهوری در عراق مطرح است، هر کدام از این گزینه‌ها که برخی را شما نام بردید اگر به نتیجه برسد ایران از آن استقبال کرده و روابط پایدار و راهبردی ما با عراق دنبال میشود.
روابط ایران و عراق دچار تنش نشده است/ توطئه‌های خارجی به دنبال خدشه روابط میان دو کشور هستندآیا روابط ما با عراق در ماه‌های اخیر دچار تنش شده است؟در آن سطحی که به مردم، دولت و نخبگان عراق برمی گردد نه تنها کاهش نیافته بلکه پیشرفت تدریجی هم داشته است، اما بازیگران خارجی با توطئه‌ها به دنبال ایجاد سردی در روابط تهران و بغداد هستند.
هر تسلیحاتی که وزارت دفاع به عراق میدهد، وجه اش را عینا دریافت میکند/پول صادرات برق را هم به صورت ارزی دریافت میکنیم برخی مردم مطرح میکنند که چرا باید به کشوری مثل عراق و سوریه که مسبب مشکلات زیادی برای کشور ما هستند، کمک کرد، شما چه پاسخی برای آن‌ها دارید؟در ابتدا کمکی که ایران به عراق میکند، در یک سطح در راستای مبارزه با تروریسم است. اگر وزارت دفاع تجهیزات و یا تسلیحاتی را در چهارچوب مبارزه با تروریسم در اختیار عراق قرار داده، وجه آن را عینا دریافت کرده است. سطح دوم کمک‌های ما به این کشور صادرات برق به چند استان عراق است که صادرات برق را نیز به صورت ارزی مبلغش را دریافت میکنیم. اینطور نیست که به عراق نفت‌خیز که دارای بنیه اقتصادی بالایی است، کمک بلاعوض کنیم. این موضوعات کاملا در چهارچوب توافقاتی است که برای ما هم توجیه اقتصادی داشته و در حوزه صادرات برق و برخی اقلامی که به عراق می‌فروشیم سود هم دارد.
امنیت در ایران رایگان به دست نیامده استضمن اینکه مهمترین کالایی که امروز منطقه عطش آن را دارد امنیت است، این امنیت پایداری که در جمهوری اسلامی وجود دارد رایگان بدست نیامده و حتما خانم و یا اقای دانشجویی که صبح می‌خواهد در سراسر کشور دانشگاه برود یا بچه‌ای که می‌خواهد به مدرسه برود، امنیت برایش گران قیمت‌ترین و مهمترین عامل است. امنیت است که می‌تواند بستری ایجاد برای سرمایه‌گذاری اقتصادی، توسعه سیاسی و فرهنگی ایجاد میکند لذا شما باید هزینه این امنیت را بپردازید چه بسا ما بزرگترین ضربه‌ها را از عراق بعثی زمان صدام خوردیم.
اگر در مقابل داعش جمهوری اسلامی به سرعت وارد سوریه و عراق نمیشد، امروز باید در وسط میادین تهران، ایستگاه‌های مترو و دانشگاه‌ها با پدیده‌ای مانند بمب گذاری، انفجار و اقدامات تروریستی عوامل داعش مواجه بودیم. اما اگر تصور کنیم به این کشور‌ها کمک بلاعوض کرده‌ایم و برای امنیت ملی خودمان چیزی بدست نیاورده‌ایم این بزرگترین تبلیغات غلطی است که آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها انجام می‌دهند.
جای تاسف دارد که جوانان ما وقتشان را صرف این کنند که اراجیف شخصی مانند نتانیاهو را بخواهند ملاک قرار دهد در حالیکه آن‌ها ده پایگاه نظامی در سوریه بدون هماهنگی دارد؟ چرا در حالی که قرار بود برای مبارزه با داعش در عراق کمک کند، هیچ اقدام موثری برای مبارزه با داعش نکرد؟ اما تلاش دارد که نیرو‌ها و پایگاه خودش را توسعه دهد.
مردم آمریکا خود نیازمند امکانات لازم در آمریکا هستندبنده حدود دو سال پیش در سفری به آمریکا داشتم، وقتی از فرودگاه منهتن بیرون آمدم، کاملا مشهود بود که زیرساخت‌های آمریکا چقدر فرسوده شده است، پل‌ها و امکانات شهری فرسوده‌ای که داشتند، امریکایی که برخی به عنوان سرزمین آمال و ارزو‌ها یاد میکنند. چرا اینگونه تبلیغ نمی‌شود که مردم امریکا خود نیازمند این امکانات هستند و آقای ترامپ به این دلیل توانست در انتخابات برنده شود که از اشکالات و نیاز‌های امریکا گفت که چرا باید پولمان را صرف افغانستان، عراق و منطقه کنیم وقتی کخ مردم خود آمریکا محتاج هستند. چطور کسی اجازه نمی‌دهد که این هجمه‌ها و سئوالات برای جامعه امریکا پیش بیاید، ولی برای جامعه ایران که داعش بیخ گوشمان قرار داشت، پیش می‌آید.
چطور میشود که برخی مردم وجود داعش را حس نکرده و مطرح میکنند که چرا باید به عراق و سوریه کمک کردمردم ما فراموش نمی‌کنند، امروز در مجلس شورای اسلامی با من مصاحبه می‌کنید که در چند قدمی شما کمتر از دو سال پیش داعش تا داخل پارلمان عوامل خودش را نفوذ داد. چطور میشود که برخی از مردم خطر نا امنی‌ها و تروریسم را در بیخ گوششان حس نکنند و بگویند که عراق و سوریه به ما چه ارتباطی دارد؟ این که لینک بین امنیت ما و امنیت منطقه از سوی برخی القا می‌شوند به این دلیل است که جوانان و افکار عمومی ما نتوانند این موضوع را درک کنند به خاطر این است که خروجی اش نا امنی در ایران شود و آن شود که دشمنان می‌خواهند. آن زمان همین افرادی که می‌گویند چرا هزینه برای امنیت کردید خواهند گفت که صد هزار برابر برای امنیت هزینه کنید، ولی اجازه دهید در کشور ما با ارامش زندگی کنیم، اشتغال داشته باشیم و تحصیل کنیم.