رویداد۲۴ محمد آیتی: فوریت طرح شفافیت آرا که با محوریت محمدجواد فتحی، نماینده تهران توسط برخی نمایندگان اصولگرا و اصلاح‌طلب مجلس در هفته‌های گذشته تدوین شده بود، پس از کش و قوس‌های فراوان نتوانست رای لازم را از مجلس کسب کند، در نتیجه از لیست طرح‌های فوریتی خارج شد تا به صورت عادی مورد بررسی نمایندگان قرار گیرد.
پس از رد شدن این طرح از سوی نمایندگان، طرح دیگری با محوریت مجتبی ذوالنوری، نماینده قم با امضای بیش از ۱۹۰ نماینده تقدیم هیات رییسه مجلس شد که موافقان آن گفته‌اند کامل‌تر و گسترده‌تر از طرح قبلی است؛ با اینهمه طراحان آن گفته‌اند اصلاح‌طلبان مجلس آن‌طور که باید و شاید از آن حمایت نکرده‌اند. برخی اصلاح‌طلبان می‌گویند نظارت استصوابی از یک سو و سیل پیامک‌های تهدیدآمیز از سوی دیگر، دلایل مهمی هستند که نمی‌گذارند یک نماینده با فراغ بال تصمیم‌گیری کند.
مهدی شیخ: دخالت دولت در آرای نمایندگان
مهدی شیخ نماینده تهران در این باره به رویداد۲۴ می‌گوید: طرح شفافیت ابتدا از سوی آقای فتحی که یکی از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس است مطرح شد که دوفوریت آن در مجلس رای نیاورد. یعنی اگر دوفوریت طرح پیشنهادی آقای فتحی رای می‌آورد دیگر به کمیسیون نمی‌رفت که روی آن کارِ کارشناسی شود و مستقیماً به صحن می‌آمد، ولی چون نمایندگان دغدغه ابعاد این طرح را داشتند به دوفوریت آن رای ندادند. برخی از آن‌ها معتقدند شاید تصویب این طرح، اثر منفی داشته باشد و آن‌ها نتوانند با برخی فشار‌های احتمالی آن‌طور که می‌خواهند رای خود را اعلام کنند. پس از این طرح، آقای ذوالنوری طرحی را تهیه کرده که موضوعات دیگری هم که به نمایندگان مربوط می‌شود در آن لحاظ شده است.
او در پاسخ به اینکه عده‌ای می‌گویند برخی از اصلاح‌طلبان به خاطر این از طرح آقای ذوالنوری حمایت نکردند که نمی‌خواستند رودررو دولت قرار بگیرند، گفت: نه اصلاً این‌طور نیست. اتفاقاً اصلاح‌طلبان هر وقت حرفی یا انتقادی به دولت داشتند خیلی راحت آن را بیان کردند. من اصلاح‌طلبان مجلس را عموماً افراد شجاعی می‌دانم و مطمئنم که ابایی از شفافیت بر عملکردشان ندارند. الان حمایت یا عدم‌حمایت از چنین طرح‌هایی، جنبه صنفی هم پیدا کرده، مثلاً استانداری به نماینده استان خود زنگ می‌زند و می‌گوید شما به این موضوع خاص رای دهید یا ندهید، حال اگر نماینده مطابق میل آن استاندار عمل نکند امکان دارد استاندار هم در امور دیگر به کمک نماینده نیاید.
نایب رییس فراکسیون روحانیت مجلس تصریح کرد: امروز هر طرحی در مجلس مطرح می‌شود کلی پیامک در جهت موافقت و مخالفت با آن می‌آید و همه هم انتظار دارند که به نظر آن‌ها عمل شود. به نوعی شفافیت آرا نمایندگان چنین مسائل و چالش‌هایی را هم در پی خواهد داشت.
شیخ با اشاره به اینکه شفاف‌سازی همیشه باید در دستور کار مسئولان قرار داشته باشد، افزود: به لحاظ نظری، همه موافق چنین طرح‌هایی هستند، اما باید موضوع، کارشناسی شود و دغدغه و چالش‌های آن هم برطرف شود. در نهایت باید طرحی ارائه شود که در عمل کمترین ضعف را داشته باشد. معتقدم نمایندگان باید نظرات خود را ارائه دهند تا این طرح در عمل به بهترین نحو اجرا شود.
حسین زاده: رای نمایندگان مخفی نمی‌ماند
عبدالکریم حسین‌زاده، نماینده نقده و اشنویه به رویداد۲۴ گفته است: قبل از اینکه طرح آقای ذوالنوری ارائه شود، هفت هشت ماه پیش طرح توسط آقای فتحی و عده‌ای دیگر از همکاران پیش کلید خورده بود برای همین نیازی به طرح دیگر نبود و می‌شود همین طرح را بررسی و پخته‌تر کرد تا به صحن مجلس بیاید.
او در پاسخ به اینکه عده‌ای می‌گویند برخی از اصلاح‌طلبان به خاطر این از طرح آقای ذوالنوری حمایت نکردند که نمی‌خواستند رودرروی دولت قرار بگیرند، افزود: دو موضوع در مجلس برای رای نمایندگان می‌آید که یا طرح است یا لایحه؛ که قسمت اعظم آن لوایح است. در حوزه‌های نظارتی هم که سوالات، داخل صحن می‌آید مخالفان و موافقانش مشخص هستند و این موضوعی پنهان نیست. اگر در هنگام رای به انگشت نمایندگان نگاه کنیم کاملاً مشخص است که نظر آن‌ها چیست.
رییس فراکسیون حقوق شهروندی مجلس ادامه داد: در مورد طرح‌ها و لوایح هم فکر می‌کنم اگر گفت‌وگوی علمی، کارشناسی و اندیشه‌ای بین نمایندگان صورت بگیرد هر نماینده حق طبیعی این را دارد که موافق یا مخالف باشد. رای موافق، مخالف یا ممتنع به طرح‌ها و لوایح به معنای مقابله یا همراهی با دولت نیست. بالاخره نمایندگان براساس وظایف ذاتی و نظراتی که دارند به موافقت یا مخالفت می‌پردازند.
حسین‌زاده خاطرنشان کرد: به نظر من اثرات اجتماعی طرح باید مورد سنجش قرار گیرد وگرنه به لحاظ شفاف‌سازی این طرح بسیار خوب است و مجلس باید فعالیتش بصورت یک اتاق شیشه‌ای باشد. امروز نه فقط مجلس بلکه قوا و نهاد‌های دیگر هم باید فعالیت خود را شفاف دنبال کنند تا همه بدانند در آنجا چه می‌گذرد. اتفاقاً شفافیت امور در همه نهاد‌ها باعث می‌شود دقت و حساسیت مسئولان بالا رود که این موضوع در نهایت به نفع کشور خواهد بود.
میرزایی: اصولگرایان طرح شفافیت آرا را برای فشار بر نمایندگان می‌خواهند نه آزادی بیان
جلال میرزایی، نماینده ایلام در خصوص عدم‌همراهی نمایندگان اصلاح‌طلب با طرح شفافیت آرای نمایندگان که با محوریت آقای ذوالنوری به جریان افتاده، گفت: به خاطر این برخی همکاران اصلاح‌طلب با این طرح همراه نشدند که رفتار افرادی که به دنبال این طرح بودند معطوف به آزادی بیان نبود و این را در سابقه آن‌ها می‌توان دریافت. من طرح پیشنهادی آقای ذوالنوری را امضا نکردم، چون این افراد شفافیت را برای اعمال فشار بر نمایندگان می‌خواهند نه برای آزادی عمل آن‌ها. ما باید بدانیم از هر طرحی که ارائه می‌شود چه می‌خواهیم. اینکه مردم در جریان کار‌های نمایندگان قرار گیرند عالی است، ولی نباید از این کار استفاده ابزاری برای کار‌های دیگر شود.
وی در پاسخ به اینکه عده‌ای می‌گویند برخی از اصلاح‌طلبان به خاطر این از طرح آقای ذوالنوری حمایت نکردند که نمی‌خواستند رودرروی دولت قرار بگیرند، افزود: نه من این موضوع را تایید نمی‌کنم، زیرا برخی از همکاران اصلاح‌طلب ما این طرح را امضا کردند.
طرح شفافیت آرای نمایندگان مجلس به امضای ۲۹ نماینده رسیده است که عبارتند از: حسینعلی حاجی دلیگانی، جبار کوچکی نژاد، الیاس حضرتی، حسین هاشمی تختی، محمد علی پورمختار، محمد حسین فرهنگی، علیرضا بیگی، ابوالفضل ابوترابی، علاءالدین خادم، کاظم دلخوش، سید حسن نقوی حسینی، سید جواد ابطحی، محسن کوهکن، علی محمد مرادی، سید احسن علوی، سید فرید موسوی، مجید کیان پور، ذبیح نیکفر، سید راضی نوری، غلامرضا شرفی، محمد مهدی مفتح، جلال محمود زاده، محمود شکری، نادر قاضی پور، سید ناصر موسوی لارگانی، سید تقی کبیری، علی اکبر کبیری، محمدرضا صباغیان و اکبر ترکی.
در ماده واحده این طرح آمده است: هیات رییسه مجلس موظف است اسامی نمایندگان موافق، مخالف، ممتنع و افرادی را که در رای گیری مجلس شرکت نکرده اند را در هر نوع رای گیری که در صحن علنی مجلس انجام می‌شود، به استثنا موارد مذکور در ماده ۱۲۶ آیین نامه داخلی مجلس (مواردی که رای گیری از طریق رای مخفی با ورقه الزامی است)، به همراه مشروح مذاکرات در روزنامه رسمی کشور یا پایگاه اطلاع رسانی مجلس منتشر کند.
براساس ماده ۱۲۶ آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، در مواردی همچون انتخاب اعضای هیأت رییسه، حقوقدانان شورای نگهبان، نمایندگان مجلس در نهاد‌ها و هیأت‌ها، مجامع و شورا‌ها و سایر انتخابات درمورد اشخاص، انتخابات داخلی شعب و کمیسیون‌ها، رأی اعتماد و عدم اعتماد به وزیران و هیأت وزیران و رأی عدم کفایت به رییس جمهوری، رأی نسبت به اعتبارنامه نمایندگانی که مورد اعتراض واقع شده‌اند، رای گیری از طریق رأی مخفی با ورقه الزامی است.