در گفت و گو با لیلی گلستان مطرح شد
لیلی گلستان میگوید، چند سال پیش به مرکز هنرهای تجسمی پیشنهاد داده دستگاهی را برای تعیین اصالت آثار و جلوگیری از تقلب خریداری کند. دستگاهی که گویا هنوز خریداری نشده اما میتواند از ارائه آثار تقلبی هنرمندان بهنامی مانند سهراب سپهری و فریده لاشایی جلوگیری کند.
رویداد۲۴ لیلی گلستان ـ مدیر گالری گلستان ـدرباره اینکه چگونه میتوان از ارائه آثار هنری کپی جلوگیری کرد؟ اظهار میکند: این اتفاق [کپی کردن] در سال چندین بار رخ میدهد و گالریهای مختلف به من رجوع میکنند که کار هنرمندشان کپی است و باید چه کار کنند؟ ما گالریدارها نمیتوانیم از صبح تا شب در اینترنت باشیم و ببینیم کدام کار کپی است و کدام کار نیست؛ این کارِ غیرممکنی است. ما نمایشگاهمان را برگزار میکنیم، گاهی وقتها کپی بودن اثر معلوم میشود و گاهی نمیشود.
او ادامه میدهد: من سالها پیش به مدیران تجسمی وقت پیشنهاد دادم دستگاهی را بخرند که تقلب در آثار هنری را مشخص میکند. مانند آثار سهراب سپهری و فریده لاشایی که این روزها خیلی از روی آنها تقلب میشود. اما درباره آثاری که از روی اینترنت یا از روی دست نقاشهای دیگر کپی میشود [و فرد کپیکننده آن را به نام اثر خودش جا میزند]، ما باید از کجا بفهمیم کپی شده است؟ این موضوع فقط به شرافت، کرامت و اخلاق خود هنرمند مربوط است که نباید این کار را انجام بدهند. مگر نمیخواهند نقاش باشند؟ باید خلاقیت داشته باشند.
گلستان درباره پیشگیری در این زمینه معتقد است: نمیتوان کاری کرد مگر فردی را که کپی کرده مورد شماتت قرار داد و مجازات کرد. اما جلوی این کار با مجازات گرفته نمیشود بلکه با فرهنگسازی گرفته میشود.
مدیر گالری گلستان درباره ایجاد واحدی برای تشخیص اصالت اثر نیز اظهار میکند: میشود چنین واحدی برای آثار پیشکسوتها [و هنرمندان صاحبنام] ایجاد کرد که از رویشان تقلب میشود. اینکه من از روی اثری کپی کنم و بعد بگویم الهام گرفتهام الهام گرفتن از حال و هوای اثر گرفته میشود نه اینکه به عینه بکشی و رنگش را عوض کنی. این دیگر الهام نیست بلکه کپی است. چه کسی میتواند در آن اداره متوجه شود فردی کپی کرده است؟
او با اشاره به دستگاه یاد شده تاکید میکند: دستگاهی که گفتم میتواند لااقل از تقلب آثار افرادی مانند بهجت صدر، فریده لاشایی و محمد احصایی جلوگیری کند؛ آن دستگاه باید خریداری شود.
مدیر گالری گلستان درباره اینکه آیا گالریدارها میتوانند با مشاوره گرفتن از ارائه آثار کپی جلوگیری کنند؟ بیان میکند: گالریدارها با مشاوره فقط میتوانند از این جلوگیری کنند که کار مبتذل روی دیوارشان نرود؛ مشاور از کجا متوجه شود کار کپی است؟ مگر اینکه اثر مورد نظر از کار هنرمند مهمی کپی شده باشد. اما اگر از اثر یک نقاش نروژی که در روستا کار میکند کپی شود، از کجا متوجه شویم؟ ما که او را نمیشناسیم. چه کسی کار همه نقاشهای دنیا را دیده که بفهمد کار کپی است؟
گلستان همچنین دربارهی روند تشکیل صنف گالریدارها توضیح میدهد: کارهای صنف به جاهای خیلی خوبی رسیده است و فکر میکنم حداکثر دو ماه دیگر کارهایش انجام شود.
او دلیل تأخیر در تشکیل این صنف را بروکراسی اداری میداند و اضافه میکند: این صنف خیلی به گالریدارهایی که گفته میشود دیوار خود را اجاره میدهند کمک میکند. خیلی بلبشو شده است. گالریداری که شش ماه است گالری خود را راه انداخته، هشت میلیون تومان از جوان هنرمند ناشناس درخواست کرده تا برایش نمایشگاه برگزار کند. همه این کارها غیرقانونی است. من تعجب میکنم وقتی به نزد من میآیند و درباره اجاره گالری از من میپرسند! ما گالریدارها باید درصدی از فروش آثار را برای خودمان برداریم؛ حق ندارند اجاره بگیرند. گالریداری که هشت میلیون تومان برای یک هفته نمایشگاه میگیرد دیگر سعی نمیکند اثر آن هنرمند را بفروشد. اینها کارهای غیرقانونی است که باید جلوی آنها گرفته شود.
سوم مهر ماه معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در نامهای به مدیرکل هنرهای تجسمی دستور داد ساز و کاری برای پیشگیری از ارائه آثار کپی و رسیدگی به این موضوع برنامهریزی شود.