مناسبات اقتصاد شبه دولتی ایران، صدای اقتصاددانی که معتقدند رانت، فساد و رفاقت در این ساختار نفوذ کرده را درآورده است. البته رییس سازمان برنامه و بودجه امروز گفت که دولت نامه‌ی ۳۸ اقتصاددان که انتقاداتی را به ساختار اقتصاد ایران مطرح کرده بودند دیده و از آن استفاده خواهد کرد.
رویداد۲۴ یکی از اخبار امروز که شاید در لابه‌لای خبرهای دیگر کمرنگ‌تر دیده شد پیام دولت به ۳۸ اقتصاددان برای شنیده شدن صدای آنها بود. ۱۵ مردادماه امسال ۳۸ اقتصاددان کشور در نامه‌ای سرگشاده به رئیس جمهور با اشاره به علل شکل گیری چالش های موجود در اقتصاد کشور، راهکارهایی را برای خروج از این شرایط ارائه کردند. در متن این نامه که در ۲۰ بند ارایه شده، مواردی همچون گسترش صنایع رانتی، بنگاه‌های شبه دولتی، انتقال دارایی‌های دولت به دوستان و آشنایان، زایش نو سرمایه‌داران، اختلاط نوکیسه‌گان با حاکمیت و ایجاد اقتصاد رفاقتی به جای اقتصاد رقابتی ذکر شده است.
رهبر معظم انقلاب نیز در همان روزها طی دیدار با قشرهای مختلف مردم با اشاره به این نامه گفتند: اخیراً هم عده‌ای کارشناس اقتصادی که با دولت هم مخالفتی ندارند و برخی هم صاحب نام هستند، نامه ای دلسوزانه به رئیس جمهور محترم نوشته اند و ضمن برشمردن مشکلات ساختاری و موجود اقتصادی، راه حل ها را هم ارائه کرده اند که این راه حلها اکثراً صحیح بودند.
محمد باقر نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه ظهر امروز چهارشنبه ۱۸ مهرماه در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران درباره نامه اخیر تعدادی از اقتصاددانان کشور به دولت، اظهار کرد: نامه اخیر اقتصاددانان دیده شد. پیشنهاد آنها نیز منعکس گردید. ان‌شاء‌الله از نظراتی که جنبه اجرایی دارند، استفاده خواهیم کرد.
حالا باید منتظر باشیم و راهکارهای دولت برای حل معضلات و خشکاندن ریشه‌های فساد اقتصادی را ببینیم.
بنزین دو نرخی در راه است؟
صحبت از فساد شد، یکی از منافذ ایجاد فساد که در قالب "قاچاق" طی ماه‌های اخیر و با نوسانات ارزی، شکل گرفته موضوع قاچاق بنزین است. حالا احتمال بازگشت کارت سوخت به چرخه سوخت‌گیری روز به روز قوی‌تر می‌شود و به نظر می‌رسد این طرح که پایه‌های اولیه آن در زمستان گذشته بنا شد در ساختمان دولت و مجلس مراحل نهایی خود را طی می‌کند. مهم‌ترین سوالی که در این فرآیند وجود دارد این است که آیا با بازگشت کارت سوخت، بنزین دو نرخی خواهد شد؟ باید گفت این موضوع در دولت و مجلس در دست بررسی است و آنطور که محمدرضا پورابراهیمی - رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس - به ایسنا گفته است قرار است کارت سوخت در اختیار مردم قرار بگیرد که در این کارت سوخت حدود ۶۰ لیتر بنزین برای یک ماه شارژ می‌شود.
کاهش دو میلیونی قیمت در بازار موبایل
هفته دوم مهرماه با افت شدید قیمت ارز همراه بود، به طوریکه قیمت آن از کانال ۱۹ هزار تومانی به حدود ۱۳ هزار تومان رسید و در پی آن قیمت برخی محصولات وارداتی مانند خودرو و گوشی موبایل نیز کاهش پیدا کرد. در این میان گزارش‌ها از بازارهای مختلف حاکی از این است که افت نرخ ارز نه تنها رونقی به بازار نداده بلکه مردم از خرید کالاهای مختلف پرهیز می‌کنند و منتظر هستند قیمت‌ها بیشتر کاهش یابد. در پی کاهش نرخ ارز در هفته گذشته، قیمت برخی کالاهای وارداتی از جمله گوشی موبایل نیز کاهش پیدا کرده است؛ اما به گفته فروشندگان این کاهش قیمت باعث "کسادی" بازار شده است. گزارش میدانی ایسنا از بازار علاءالدین و برخی برندهای موبایل را این‌جا بخوانید.
پیشنهادی برای کاهش هزینه‌ها در خودروسازی
قیمت در بازار خودرو مقداری کاهشی شده است. با این حال هنوز قیمت‌ها نسبت به قدرت خرید متقاضیان بالاست که علت اصلی آن افزایش قیمت ارز بوده است. در این شرایط یک کارشناس خودرو پیشنهاداتی برای کاهش هزینه‌ها در خودروسازی ارایه داده است.
شهرام آزادی می‌گوید: "دو خودروساز بزرگ می‌توانند با تولید و تامین مشترک قطعات اصلی خودرو، به میزان قابل توجهی در هزینه‌های خود صرفه‌جویی کنند."
پیش از این ابوالفضل خلخالی - عضو هیات علمی دانشکده مهندسی خودرو دانشگاه علم و صنعت – گفته بود"تحریم صنعت خودرو از سوی آمریکا فرصت مناسبی برای ایران خودرو و سایپا است تا با طراحی پلت‌فرم مشترک، با کمترین هزینه به سمت خودکفایی در این صنعت حرکت کنند".
یک اقتصاددان: ارز سودآور نیست
یک اقتصاددان با بیان اینکه حباب قیمتی ارز تا حدودی شکسته شده است، اظهار کرد: با توجه به آگاهی‌هایی که در سطح خانوارها به وجود آمده، مردم می‌دانند که سرمایه‌گذاری در حوزه ارزی نمی‌تواند سودآور باشد. بنابراین از التهابات بازار ارز تا اندازه زیادی کاسته خواهد شد؛ هر چند که مشکلات اقتصاد کلان همچنان پابرجاست. تورمی که وجود دارد می‌تواند روی رشد اقتصاد ما تاثیر گذاشته و رشد اقتصادی ما را در سال جاری تحت تاثیر قرار دهد. کمیل طیبی هم‌چنین با اشاره به تصویب لایحه CFT در مجلس شورای اسلامی، تصویب FATF را در جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی تسهیل کننده توصیف کرد.
طلای جهانی از افزایش قیمت کوتاه آمد
طلا روز چهارشنبه تحت تاثیر انتظارات برای افزایش بیشتر نرخ‌های بهره آمریکا که تقاضای خرید را محدود کرد و باعث شد این فلز ارزشمند نتواند از افت ارزش دلار سود ببرد، ثابت ماند. در بازار آمریکا هر اونس طلا برای تحویل در دسامبر با ۰.۱ درصد افزایش، به ۱۱۹۳.۲۰ دلار رسید. هم‌چنین دلار روز چهارشنبه از بالاترین رکورد خود در ۷ هفته گذشته عقب‌نشینی کرد، با این حال تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله رشد اقتصادی مطلوب و ادامه روند افزایش تدریجی نرخ‌های بهره در آمریکا، همچنان از پشتیبانی بالایی برخوردار بود.
محموله نفتکش ایرانی در چین تخلیه شد
ایران که سومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک است، در آستانه بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت که از چهارم نوامبر اجرایی می‌شود با کمبود نفتکش برای حمل نفت خود مواجه شده است. ایران در دوران قبلی تحریم‌ها در سال ۲۰۱۴، نفت را در مخازن نفتی در دالیان نگهداری می‌کرد و سپس آنها را به خریداران در کره جنوبی و هند می‌فروخت. بنا بر اعلام منابع کشتیرانی مستقر در دالیان، نفتکش بسیار بزرگ Dune که تحت اداره شرکت ملی نفتکش ایران قرار دارد، نفت خود را در مخازن رسمی در بخش شینگانگ این بندر تخلیه کرده است.
چهار راه افزایش قدرت خرید کارگران
از نگاه یک کارشناس حوزه کار پیش‌بینی بسته‌های غذایی، معافیت مالیاتی کارگران، کاهش تعرفه خدمات درمانی و معافیت کارفرمایان از پرداخت مالیات و عوارض از جمله راهکارهای حمایت از خانوارهای کارگری و افزایش قدرت خرید کارگران است. علی اکبر لبافی می‌گوید: بخش اعظمی از به هم ریختگی‌های اقتصادی ناشی از جو روانی جامعه است و شاخص‌های اقتصادی ما به‌گونه‌ای نیست که اوضاع آن قدر بغرنج و بحرانی باشد که به افزایش دستمزدها فکر کنیم ولی شرایط امروز اقتصاد غیرعادی است و در این حالت دولت باید کمک‌های جانبی را برای محرومان و اقشار ضعیف درنظر بگیرد.
معاملات مسکن باز هم افت کرد
سری هم به آخرین وضعیت معاملات مسکن بزنیم. در ۱۶ روز ابتدای مهرماه ۱۳۹۷ بالغ بر ۴۲۶۲ فقره خرید و فروش مسکن در شهر تهران انجام شده که نسبت به ماه مشابه سال قبل کاهش ۳۰ درصدی نشان می‌دهد. پس از رونق نسبی از آذرماه سال گذشته، ورود به دوره رکود معاملاتی مجددا در بازار نیمه جان مسکن شهر تهران از مردادماه امسال کلید خورده و همچنان ادامه دارد. با رشد یکباره قیمت مسکن متاثر از نوسانات نرخ ارز که از اواخر سال گذشته رقم خورد، بازار مسکن در مسیر افت معاملاتی قرار گرفت. نقدینگی نوسان‌گیران در بهار امسال مانع از آن شد که حجم خرید و فروش آپارتمان در پایتخت کاهش محسوسی داشته باشد. اما از ابتدای مردادماه به دلیل فاصله‌ی ایجاد شده بین توان متقاضیان واقعی با قیمت مسکن، کاهش شدید معاملات رقم خورد.