رویداد۲۴ قاسم محبعلی در پاسخ به این سوال که افزایش تنش‌های ایران و امریکا چه تاثیری بر وضعیت خاورمیانه گذاشته است؟ گفت: مسائل مربوط به ایران و امریکا از جوانب مختلف قابل بررسی است و اینگونه نیست که فرض کنیم تنها مسائل دوجانبه بر روابط تهران و واشنگتن اثرگذار بوده است.
هدف اوباما و ترامپ درباره ایران مشابه یکدیگر استاوباما تلاش می‌کرد با سیاست گام به گام از اختلافات میان ایران و امریکا بکاهدوی امنیت متحدان امریکا در منطقه، امنیت آبراهه‌ها در خلیج فارس و تنگه هرمز و همچنین مدیریت منابع انرژی را از جمله اصلی‌ترین اختلافات تهران و واشنگتن در منطقه خاورمیانه برشمرد و اظهار داشت: اختلافاتی که ایران و امریکا در سوریه، عراق، لبنان، یمن، افغانستان، منطقه خلیح فارس و... دارد، هم به مناقشه دوجانبه میان ایران و ایالات متحده مرتبط است و هم مرتبط با کشور‌هایی که متحد سنتی امریکا در منطقه محسوب می‌شوند.
این کارشناس سیاست‌های خاورمیانه‌ای امریکا با اشاره به سیاست‌های دولت کنونی و سابق امریکا نسبت به ایران تصریح کرد: هدف دونالد ترامپ و باراک اوباما درباره ایران مشابه یکدیگر هستند، اما این دو، دارای اختلافات اساسی در روشند. راهبرد اوباما درباره ایران شبیه به اروپایی‌ها بود و بر این اساس بود که اوباما در برابر ایران، «راهبرد تعامل» را در پیش گرفته بود و تلاش می‌کرد با «سیاست گام به گام» از اختلافات میان ایران و امریکا بکاهد.
ترامپ به دنبال حل و فصل یکجای همه مسائل با ایران استمحبعلی ادامه داد: از منظر اوباما، توافق هسته‌ای، پایه و اساس مناسبی برای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن بود و درصدد بود از این منظر دیگر اختلافات میان طرفین از جمله درباره مسائل موشکی، نقش منطقه‌ای ایران، امنیت اسرائیل و... را حل کند.
وی با تاکید بر اینکه ترامپ برخلاف اوباما راهبرد تعامل و سیاست گام به گام را در برابر ایران نمی‌پذیرد، خاطرنشان کرد: راهبرد رئیس‌جمهور کنونی ایالات متحده در برابر ایران، «فشار همه‌جانبه و حل و فصل همه‌جانبه» است. این راهبرد به معنای آن است که همه مسائل مرتبط با ایران باید همزمان روی میز قرار گرفته و یکجا حل و فصل شود.
اختلافات میان ایران و ایالات متحده، از مسائل دوجانبه فراتر رفته استاین دیپلمات سابق کشورمان افزود: سیاست جمهوریخواهان در برابر ایران نیز همین است و انتقادی هم که به دولت اوباما و در مجموع دموکرات‌ها داشتند آن بود که چرا توافق وین، مختص به موضوع هسته‌ای بود و دیگر مسائل مربوط به ایران را شامل نمی‌شد.
محبعلی با بیان اینکه ترامپ می‌خواهد با فشار و تحریم حداکثری ایران را به پای میز مذاکره آورد و مسائل مربوط به ۴۰ سال گذشته را حل کند، ابراز داشت: یادمان باشد که تنش‌ها و اختلافات میان ایران و ایالات متحده، از مسائل دوجانبه فراتر رفته و با مسائل مربوط به منطقه غرب آسیا و متحدان خاورمیانه‌ای امریکا گره خورده است. در واقع، اختلافات دوجانبه یکی از مسائل طرفین است و اگر هم اختلافات دوجانبه میان ایران و امریکا هم حل شود، تنش میان تهران و واشنگتن به صورت صد در صدی حل نشده است.
ترامپ می‌خواهد ایران با جبهه‌ای از کشور‌ها قرار بگیردوی با یادآوری اینکه ترامپ می‌خواهد همه مسائل میان ایران و امریکا روی میز بیاید، بیان کرد: به همین خاطر مشاهده می‌کنیم که ترامپ در حال حداکثر فشار وارد کردن به ایران است تا ایران را خسته و ضعیف کرده و مجبور به آمدن به پای میز مذاکره شود. در این چارچوب، کاخ سفید تنها به فشار وارد کردن به ایران از طریق امریکا اکتفا نمی‌کند و از متحدان منطقه‌ای‌اش نیز می‌خواهد تنش‌هایشان را با ایران به حداکثر ممکن برساند تا تهران با جبهه‌ای از کشور‌ها و در مقابل یک ائتلاف منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار بگیرد.
مدیرکل اسبق خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت امور خارجه یکی از نقاط مشترک راهبرد‌های میان اوباما و ترامپ را بهره‌برداری از اختلافات میان ایران و دیگر کشور‌های منطقه از جمله عربستان یا اختلافات میان اسلام شیعی و اسلام سنی در خاورمیانه دانست و یادآور شد: آنچه برای غرب مورد تهدید است، اسلام‌گرایی افراطی سنی است، ولی امریکا برای کاهش تهدید آن تلاش می‌کند نوک پیکان حملات خود را به سمت اسلام‌گرایی شیعی جهت بدهند و مناقشه میان شیعه و سنی را تشدید کنند.
امریکا درصدد مدیریت بحران در خاورمیانه با افزایش بحران استدغدغه روسیه و ترکیه در مورد سوریه با ایران صد در صد یکی نیستمحبعلی ادامه داد: در واقع، آنچه ایالات متحده دنبال می‌کند این است که با افزایش بحران‌ها در خاورمیانه، به مدیریت بحران در خاورمیانه بپردازد یعنی ایران و عربستان، تضعیف شده و از این طریق امنیت اسرائیل تامین و منافع امریکا حفظ شود.
وی در پاسخ به این سوال که نزدیکی به روسیه و ترکیه همانند آنچه که در بحران سوریه رخ داده، می‌تواند موجب حفظ منافع ایران شود؟ عنوان کرد: دغدغه روسیه و ترکیه در مورد سوریه با ایران صد در صد یکی نیست. اگرچه این نگرانی وجود دارد و قابل قبول است که با فروپاشی دولت بشار اسد، امنیت و منافع تهران و مسکو، با تهدیداتی روبه‌رو شود، اما آنچه در سوریه رخ داده، حاصل اشتراک منافع ایران و روسیه و بعد ترکیه و براساس یک همکاری تاکتیکی است و نه حاصل یک استراتژی نظامی.
نباید امید چندانی به روسیه برای حمایت داشته باشیماین تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی با اشاره به اهداف روسیه و ترکیه در سوریه گفت: ترکیه عضو ناتو است و نمی‌تواند متحد راهبردی و نظامی ایران باشد و تنها به دلیل اختلافاتی که با دولت امریکا دارد، به سمت ایران و روسیه چرخش پیدا کرده است. روسیه هم تلاش می‌کند جایگاه خود را در خاورمیانه حفظ کند. در واقع، مسکو پس از ماجرای اوکراین و گرجستان و پیشروی نیرو‌های ناتو به مرز‌های روسیه و از طرفی، از سقوط نظام قذافی در لیبی این احساس را کرده که اگر دست نجنباند، با حصار بیشتری روبه‌رو می‌شود و در این چارچوب، با حضور در سوریه به مدیریت اوضاع پرداخت.
محبعلی افزود: در این شرایط خاص، طرفین بنا به نیاز‌هایی که وجود داشت، با یکدیگر ائتلاف کرده‌اند، ولی تهاجمات اسرائیل به ایران در سوریه یا حملات امریکا به اهداف سوری و سکوت روسیه در این موارد نشان می‌دهد ما نباید امید چندانی به روسیه برای حمایت داشته باشیم.
روس‌ها بی‌میل به تضعیف ایران در عرصه انرژی نیستندوی به اختلافات ایران و روسیه در عرصه تامین انرژی اشاره کرد و اظهار داشت: ایران و روسیه در دو مسئله با یکدیگر رقابت می‌کنند. نخستین مسئله، در رابطه با نفت و تامین انرژی است. روس‌ها در چند ماهه اخیر در مسئله نفت و تولید افزایش آن، همسو با عربستان شده و به دنبال تامین جای خالی ایران در بازار نفت است.
سفیر اسبق ایران در مالزی و یونان با بیان اینکه تهران و مسکو در عرصه تامین انرژی به شدت با یکدیگر رقابت دارند، تصریح کرد: تضعیف و حذف ایران و روسیه در عرصه انرژی، به سود طرف مقابل است و از این جهت، روس‌ها بی‌میل به تضعیف ایران در عرصه انرژی نیستند. آن‌ها می‌خواهند منوپل تامین انرژی در شرق دور و اروپای غربی باشند.
روسیه راضی به افزایش نفوذ و نقش‌آفرینی ایران در قفقاز و آسیای مرکزی نیستمحبعلی اضافه کرد: دیگر عرصه مورد رقابت میان میان ایران و روسیه، رقابت‌های منطقه‌ای و ژئوپولتیکی در قفقاز و آسیای مرکزی است. طبیعی است که روسیه از افزایش نفوذ و نقش‌آفرینی منطقه‌ای ایران در قفقاز و آسیای مرکزی چندان راضی نیستند و آن‌ها را تهدید برای خود می‌دانند. به طور مثال، چند سال پیش مسئله انتقال گاز ایران به ارمنستان مطرح بود. قرار بود که این خط لوله، ضمن تامین گاز مورد نیاز ارمنستان، گاز مورد نیاز اروپا را هم تامین کند، ولی با فشار روسیه، این میزان از انتقال از انرژی گام به گام کاهش یافت.
وی با تاکید بر اینکه ما یادمان باشد روس‌ها در عین نیاز و همکاری با ایران در برخی از عرصه‌ها، در عرصه‌هایی هم با رقابت دارند، خاطرنشان کرد: این مسئله شامل مناسبات میان ایران و امریکا هم می‌شود. ایران و امریکا در عین تضاد و تقابلی که با یکدیگر دارند، در افغانستان، عراق و بوسنی نیز قبلا با یکدیگر همکاری کرده‌اند و حتی در استقلال کشور‌های جدا از شوروی با یکدیگر همکاری‌هایی کرده‌اند.