چرا از هنر سنتی شایسته استقبال نمی‌شود؟/آغداشلو پاسخ داد

رویداد۲۴ آیدین آغداشلو ـ نقاش و هنرشناس ـ درباره رونق بازار خوشنویسی می‌گوید: وقتی درباره‌ی خوشنویسی صحبت می‌شود باید مشخص شود منظور خوشنویسی سنتی است یا خوشنویسی مدرن شده؛ خوشنویسانی که نقاشی خط کار می‌کنند قیمت آثارشان بسیار بالاست و به کار هر نقاش معاصری پهلو می‌زند. کم نیستند خوشنویسان سنتی که نقاشی خط کار کردند و قیمت کارشان بالای صدها میلیون تومان است.

او ادامه می‌دهد: اما باید بررسی شود چرا هنر سنتی مورد استقبال شایسته قرار نمی‌گیرد و تا حدود زیادی قیمت‌ها درجا می‌زنند. این موضوع مربوط به جوهره و کیفیت اثر نیست. بلکه مرتبط است با افرادی که خریدار آثار هنری هستند و رو به هنر معاصر دارند؛ علاقه‌ای به هنر قدیمی ندارند. ممکن است قیمت یک نقاشی پیش پاافتاده مدرن ۱۰برابر قیمت یک تابلو خط میرعماد باشد. این رسم زمانه، مد روز و رقابت‌های سلیقه‌ای است. فاصله گرفتن جهان مدرن از جهان سنتی است. جهان مدرن نیز قیمت‌گذاری‌های خودش را دارد.

آغداشلو با این توضیح که آثار کلاسیک در حراج‌های بزرگ قیمت‌گذاری‌هایی بسیار بالایی دارند و رکورد هم می‌زنند، اظهار می‌کند: حراج «باران» که مختص خوشنویسی است اگر به درستی انجام شود می‌تواند قیمت‌های واقعی را آرام آرام تثبیت کند. منتها قیمت‌ها باید واقعی و به قیمت باشد. نه این که در ایران اثری را صدها میلیون برآورد کنند و نظیر آن را مثلا در کریستیز بتوان چند ۱۰ میلیون خرید. فکر نکنیم اگر قیمت بالا اعلام شود حیثیت می‌آورد.

او اضافه می‌کند: حراج «باران» اگر ادامه پیدا کند و کار خود را بلد باشد می‌تواند قیمت آثار بسیار گران‌بهای سنتی ایران را به جایی برساند که حق آن است و باید این اتفاق بیفتد؛ البته بیشتر افرادی که در این حراج‌ها شرکت می‌کنند اصلا نمی‌توانند خط نستعلیق را بخوانند که مایه افسوس است و نشان می‌دهد جامعه تا این اندازه از هنر خوشنویسی سنتی فاصله است.

آغداشلو با این توضیح که درصد زیادی از مجموعه هنر سنتی ایران واجد ارزش‌های بی‌نظیر شگفت‌انگیز است، ادامه می‌دهد: این موضوع به نظرم تثبیت شده است. اما هنر مدرن صد سال اخیر ایران این نسبت را ندارد و به این نسبت تثبیت شده نیست.

این منتقد با تاکید بر این که فرهنگ ما در حال فاصله گرفتن از ارزش‌های کهن است، بیان می‌کند: کارهایی شده که هنر گذشته و ارزش‌های آن در زمینه فرهنگی جایگزین ارزش‌های معاصر جهانی شود، دهه‌هاست این کار صورت می‌گیرد اما نشد و به زور هم نمی‌شود و ممکن است نتیجه عکس بدهد. همه مانند من نیستند که خط میرعماد را به قلب خود بچسبانند و با آن زندگی کنند. بلکه از آن فاصله می‌گیرند چون فکر می‌کنند یک اثر کهنه است و می‌روند به سمت یک اثر نو. اغلب مردم می‌خواهند با جهان معاصر همسو شوند. جهان معاصر هم دارد کار خودش را می‌کند. حرکت رو  به جهان معاصر داشتن از دوره قاجار آغاز شد و ادامه دارد، حتی تشدید هم شده است.

آغداشلو در پایان توضیح می‌دهد: متاسفانه جامعه سعی می‌کند از هر چیزی که به گذشته و به کهن بودن ارتباط دارد فاصله بگیرد. در این میان فاجعه وقتی است که ارزشمندترین آثار فرهنگی بشر کهنه به حساب بیاید. درست است که دنیا نیز به سمت آینده و جهان معاصر در حرکت است و ارزش‌هایی که الان خلق می‌شود جهانی می‌شود ولی نکته قابل تامل اینجاست که در برخی ممالک دیگر به شدت از میراث گذشته نیز پاسداری می‌شود. از این رو طرح اولیه حراج «باران» به جهت اهمیت بخشی به آثار کهن شایسته است و باید با قدرت و کم‌ترین نقص و ایراد برگزار شود تا مقدمه‌ای بر پاسداری از ارزش‌ها شود.