رویداد۲۴ محمدحسن طالبیان شامگاه سه شنبه در جریان بازدید بازرسان یونسکو از مناطق حفاظت شده سیاهرود رودبار، گشت رودخان و لیسار گیلان افزود: ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی که مربوط به چهار استان گیلان، گلستان، مازندران و سمنان است؛ یک فرآیند است که مناطق مورد بازرسی در گیلان تنها بخشی از آن را تشکیل میدهد.
وی اظهار داشت: اگر پرونده جنگلهای هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود، پس از بیابان لوت، دومین اثر طبیعی جهانی از کشورمان خواهد بود که به ثبت جهانی میرسد.
طالبیان ثبت منظر فرهنگی شهر تاریخی ماسوله را یکی دیگر از پروندههایی دانست که فرآیند ثبت جهانی آن بیش از ۶۰ درصد پیشرفت داشته و در صورت رفع موانع - که بخشی از آن ساختمانهای غیرمجاز و نابسامانی ویلاسازیها در پائین دست است - برای ثبت جهانی ارسال خواهد شد.
وی ادامه داد: منظر فرهنگی ماسوله همه طبیعت، معماری، تاریخ و حوزه فرهنگی این شهر را شامل میشود و امیدواریم برای به نتیجه رسیدن این امر مهم، همه دست به دست هم دهند چرا که ثبت جهانی راهی برای حفاظت، جلوگیری از دست اندازیها و همکاری است.
به گفته طالبیان، ۲۳ اثر ایران در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده و ۵۵ پرونده از میراث فرهنگی کشور در فهرست موقت ثبت جهانی یونسکو وجود دارد.
بازرسان یونسکو بمنظور بررسی پرونده ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی (Hyrcanian Forests) در لیست میراث جهانی یکشنبه گذشته وارد گیلان شدند و پس از بازرسی از مناطق حفاظت شده سیاهرود رودبار، گشت رودخان فومن و لیسار تالش، سه شنبه شب این استان را به مقصد تهران ترک کردند.
ثبت جنگلهای هیرکانی در لیست میراث جهانی یونسکو از مدتها قبل مورد توجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار داشت و با فراهم شدن شرایط لازم، به یکی از اولویتهای این سازمان در سال ۲۰۱۷ تبدیل شد.
جنگلهای هیرکانی چهار استان گیلان، مازندران، گلستان و سمنان برای ثبت در لیست میراث جهانی یونسکو پیشنهاد شد؛ سه سایت پیشنهادی استان گیلان بخشهایی از مناطق حفاظت شده سیاهرود رودبار، گشت رودخان فومن و لیسار تالش هستند که مورد بازرسی بازرسان یونسکو قرار گرفتند.
پرونده نامزدی جنگلهای هیرکانی برای ثبت در لیست میراث جهانی یونسکو به وسیله سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و با همکاری سازمان محیط زیست، سازمان جنگلها و مراتع، دانشگاه تربیت مدرس و بنیاد سوکوی آلمان تهیه شده و در فوریه سال ۲۰۱۸ به این سازمان ارسال شده است.
جنگلهای هیرکانی نوار سبزی به طول ۸۵۰ کیلومتر هستند که از جلگه گرگان تا قسمتی از کشور آذربایجان کشیده شده اند. نام این جنگلها از نام قدیم گرگان که در گذشته هیرکان خوانده میشد، گرفته شده است. منطقهای جنگلی در کرانه جنوبی دریای خزر و شمال رشته کوههای البرز که غنا و تنوع زیستی، گونههای بومی، نادر و منحصر بفرد گیاهی و جانوری و زیبایی حیرت انگیز طبیعی اش چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند.
از جنگلهای هیرکانی با نام فسیل زنده یا موزه طبیعی نیز یاد میشود، زیرا بسیاری از گونههای گیاهی موجود در این جنگلها امروزه به صورت فسیل در اروپا یافت میشوند.
شواهد علمی نشان میدهند که سابقه تاریخی این جنگلها به دوران سوم زمین شناسی (ژوراسیک) یا همان عصر دایناسورها بازمی گردد. اهمیت این سابقه طولانی زمانی آشکار میشود که بدانیم همزمان با عصر یخبندان به غیر از جنگلهای هیرکانی که به دلیل قرار گرفتن بین رشته کوه البرز و دریای خزر از اقلیم معتدل تری برخوردار بودند، تمامی جنگلهای پهن برگ به جز تعداد معدودی نابود شدند؛ از همین روست که جنگلهای هیرکانی را مادر جنگلهای جوان اروپا و شمال آمریکا میدانند.
در جنگلهای معتدل و آمیخته هیرکانی به دلیل حاصلخیزی خاک، تغییرات دما و بارندگیهای متعدد گونههای گیاهی زیادی وجود دارد. بیش از ۸۰ گونه درختی پهن برگ، چهار گونه سوزنی برگ و ۵۰ گونه درختچهای تاکنون در آن شناسایی شده است.
از مهمترین گونههای گیاهی در جنگلهای هیرکانی بین درختان میتوان به راش، ممرز، بلوط، توسکا، انجیلی، افرا، نمدار، بارانک، نارون، زبان گنجشک، انجیر، لرگ و سرخدار و بین گونههای درختچهای به آلوچه وحشی، انار، شمشاد، ولیک، ازگیل، جل، خاس، گالش انگور، سیاه تنگرس طبی و خردمندی، درمیان گونههای جانوری میتوان به پلنگ، گراز، خرس، گرگ، مارال، روباه شغال، سمور، سیاه گوش، خرگوش، موش جنگلی، راسو، قوچ، سنجاب، شوکا، کل، بز و در میان ساکنان آسمانی زیباترین جنگلهای زمینی بهشت هیرکان یعنی پرندگان میتوان به توکا، دارکوب، سار، سینه سرخ، سسک، چرخ ریسک، قرقاول، سهره، بلدرچین، قوش، دال (کرکس)، کبک، اردک نوک پهن و اردک اره، کبوتر جنگلی، عقاب و جغد اشاره کرد. تنوع اقلیمی، گونهای و اکوسیستمی موجب شده این جنگلها در نوع خود بی نظیر و منحصر بفرد باشند و حفاظت از آنها را به عنوان گنجینهای ملی بر ما واجب کرده است.
ثبت این جنگلها در لیست میراث جهانی یونسکو مزایا و فواید بسیاری برای جوامع محلی و منطقهای و برای کشور ایران در پی خواهد داشت؛ وقتی یک اثر در فهرست جهانی این سازمان ثبت میشود همه اعضای کنوانسیون ۱۹۷۲ که ۱۹۱ کشور عضو آن هستند و ۱۰۹۲ اثر طبیعی، فرهنگی، ترکیبی و منظر فرهنگی از ۱۶۷ کشور در فهرست آن جای گرفته است، متعهد هستند با مشارکت جهانی از آن اثر مراقبت کنند.
ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی سبب میشود علاوه بر محافظت و نگهداری و معرفی ارزشهای آن به جهانیان به عنوان هدف اصلی، نوعی تبلیغات برای مقصد انجام شود که به واسطه آن فعالیتهای گردشگری در محوطه نیز افزایش مییابد.
ثبت جهانی امروزه یک برند بسیار معتبر در جذب گردشگر و رونق صنعت توریسم در جهان محسوب میشود. به طور حتم یکی از اصلیترین دلایل انتخاب مقصد گردشگری توسط گردشگران، شاخص میراث ثبت شده در سازمان جهانی یونسکو و به دنبال این انتخاب، سرازیر شدن میلیونها گردشگر، اشتغالزایی، کسب درآمد و درنتیجه به وجود آمدن مسیری هموار برای ایجاد رفاه اجتماعی بیشتر است.
با سرازیر شدن گردشگران برای بازدید از یک اثر که ثبت میراث جهانی شده، زیرساختهای مقصد نیز در ابعاد اقامتی، پذیرایی، بهداشتی، ارتباطی، جادهای و حمل و نقل زمینی یا هوایی بهبود مییابد و کسب و کارهای کوچک و بزرگ محلی مرتبط با خدمات گردشگری به این واسطه شکل گیرد که افزایش اشتغال را به همراه خواهد داشت.
بهطور کلی میتوان گفت: هر گردشگر خارجی که بخواهد کشوری را برای مقصد گردشگری انتخاب کند، قبل از سفر حتماً مکانهای تاریخی و گردشگری کشور موردنظر را بررسی میکند؛ بنابراین، گردشگران میتوانند در سایت یونسکو تمام آثار تاریخی و طبیعی جهانی ثبتشده را بیابند و با توجه به آثار و جذابیتی که دارند، به این مکانها سفر کنند. درباره گردشگران داخلی هم روال کار همین است، بطوریکه مردم با توجه به اطلاعات موجود از یک مکان داخلی بازدید میکنند و دیدن این مکانها در چند سال اخیر بسیار مورد توجه عموم مردم قرار گرفته است.