رویداد۲۴ خبر کارشکنی ترکیهایها درقبال شرکتهای هواپیمایی ایرانی موضوع داغ هفته اخیر بود. هنوز هم شرکت پترول آفیسی ترکیه که مسئول سوخت رسانی به هواپیماهای ایرانی بود، توضیح خاصی دراین مورد نداده است و تنها به ارسال یک ایمیل اکتفا کرده است. گمانهزنیها در این مورد به حاشیههای خاصی ارتباط پیدا میکند که باید دید آینده پروازهای ایرانی به مقصد ترکیه آمیخته با چه سیاستی میشود؟
موضوع از آنجایی شروع شد که روز جمعه هفته گذشته فرودگاه ترکیه از دادن سوخت به برخی خطوط هواپیمایی ایران خودداری کرد؛ به دنبال این اقدام یک پرواز لغو شد و برخی شرکتها تعداد مسافرانشان را کم کردند و ۳ پرواز هم با تاخیر مواجه شد این درحالی است که شرکتهای هوایی ماهان، آتا، قشم و آسمان از تهران به استانبول پرواز دارند و سالانه حدود ۲ و نیم میلیلون مسافر میان ایران و ترکیه تردد میکنند، بنابراین باتوجه به این حجم از پرواز مشترک چنین مسالهای همکاریهای مشترک این دوکشور را با ابهام مواجه میکند.
گمانهزنیها بر ۲ فرض استوار است اول آنکه تصور میشود موضوع عدم سوخترسانی ریشه در تحریمهای آمریکا و ترس از تحت فشار قرار گرفتن از سوی آمریکا باشد که البته دولت ترکیه چند روز قبل از این مسئله رسما اعلام کرده بود که به تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران عمل نخواهد کرد. فرض دوم این است که به علت بدهی به شرکتهای سوخت رسانی این شرکت خواسته است تا با اعمال محدودیت آنها را به دادن بدهی مجبور کند.
مقصود اسعدی سامانی دبیر انجمن شرکتهای هواپیمایی گفته است: شرکت ترکیهای در اقدامی خلاف اصول همکاریهای مشترک، سوخترسانی به هواپیماهای ایران را متوقف کرد. در شرایطی که بهطور میانگین هفتهای ۲۰۰ پرواز میان ایران و ترکیه از سوی ایرلاینهای دو کشور انجام میشود، این مسأله خلاف همکاریهای مشترک و حسن نیت موجود میان دو کشور بوده است.
سامانی معتقد است ترکها دلیلی برای به وجود آوردن مشکل برای هواپیماهای ما ندارند و دولت ترکیه چند روز قبل رسماً اعلام کرد که به تحریمهای جدید امریکا علیه ایران عمل نخواهد کرد از اینرو تصور ما این است که باید این شرکت ترک اقدام خلاف قاعده خود را متوقف کند.
بهگفته وی، هر چند شرکتهای ایرانی تلاش کردند در طول روزهای گذشته به سختی این اقدام ترکها را مدیریت کنند، اما قطعاً در طولانیمدت امکان تداوم این حجم پرواز مشترک بدون سوختگیری در فرودگاههای ترکیه ممکن نخواهد بود. ایرلاینهای ایرانی موضوع را به هواپیمایی کشوری منتقل کردند و این پیام از طریق هواپیمایی کشوری به هواپیمایی کشوری ترکیه منتقل شده است.
البته موضوع عدم سوخت رسانی به هواپیماهای ایرانی موضوع جدیدی نیست و سالهای گذشته نیز اقداماتی مشابه دراین خصوص انجام شده است به طوریکه اسفند سال ۹۶ شرکتهای تامین سوخت در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ نیز از بیم پیامدهای اقدامات آمریکا از سوخت رسانی به هواپیمای وزیر خارجه کشور خودداری کردند یا اینکه درسال ۸۹ دو هواپیمای ایرانی بدون سوختگیری فرودگاه هامبورگ را ترک کردند و درآن سال سروصدای زیادی به پا کرد.
با وجود عایدی مالی فراوانی که از جابجایی مسافران نصیب ترکیه میشود و همچنین ارائه معافیتهای تحریمی از سوی آمریکا به ترکیه در مسئله نفتی، تحلیل رفتار شرکت هواپیمایی ترکی در عدم سوخت رسانی به هواپیماهای ایرانی بسیار پرابهام است.