امیر محبیان:عقل سیاسی حکم می کند اصلاح طلبان برپایه یک گام به عقب، دو گام به جلو عمل کنند

رویداد24- اکنون بحث ریاست مجلس دهم در صدر اخبار است؛ امیر محبیان دبیرکل حزب نواندیشان ایران درباره این موضوع، تحلیل نتایج انتخابات، وجوه افتراق و تمایز اصلاح طلبان و اصول گرایان در مجلس آتی و چالش های پیش روی هر دو طیف برای انتخاب رئیس مجلس می نشیند.

انتخابات مجلس دهم و نتایج آن این فرصت را در اختیار فعالان سیاسی و تحلیل گران قرار داده است تا از دریچه آن به جامعه ایرانی بنگرند و به مطالعه رفتار سیاسی جامعه بپردازندرفتاری که

بررسی آن مواردی را به دولتمردان خاطر نشان می کند که می تواند راهگشای تحرکات سیاسی در آینده باشد.

امیر محبیان دبیرکل حزب نواندیشان ایران درباره نتایج انتخابات مجلس دهم ، ترکیب آن، ریاست مجلس و چالش های پیش روی اصلاح طلبان و اصول گرایان به ایرنا می گوید:« مجلس دهم اگر با ریاست یک اصلاح طلب اداره شود عملادو قطبی شده و با توجه به افول موقعیت لاریجانی، بخشی از مستقل ها و نیز فضای اصولگرایان متاثر از رفتار طیف اصولگرایان مخالف دولت خواهند شد. اما در صورت ریاست لاریجانی احتمال آنکه وی بتواند نقش تعادل بخش را ایفا کند بیشتر خواهدشد. البته ممکن است که قدرت طلبی جلوی بصیرت راهبردی اصلاح طلبان را بگیرد.»

محبیان در ادامه به چالش های پیش روی اصلاح طلبان اشاره می کند و می گوید:« عقلای اصلاح طلبان باید حائلی را میان خود و رادیکال های رقیب ایجاد کنند بویژه آن که عارف از لحاظ روانی نمی تواند وارد بازی های فرسایشی شود و ممکن است سرمایه اصلاح طلبی سریع از بین برود. عقل سیاسی حکم می کند بر پایه یک گام به عقب دو گام به پیش عمل کنند.»

مشروح گفت و گو با امیر محبیان دبیرکل حزب نواندیشان ایران، مدیر عامل خبرگزاری آریا و استاد دانشگاه در ذیل آمده است:

گرایش به لیست بویژه در حوزه های اصلی که تعداد گزینه ها بسیار زیاد است؛ طبعا بر اساس انتخاب عقلانی عجیب نیست؛ بویژه در نقاطی مثل تهران که محیط سیاسی تر است و فضای غالب انتخاباتی در دوقطبی های سیاسی معنا می یابد. البته در این دوره به دلایلی روشن که طرفین مایل بودند پیروزی قاطعی داشته باشند؛ هر دو جناح بر ضرورت رای لیستی تاکید داشتند. البته روشن بود که جناح اصولگرا در این انتخابات ریسک بیشتری کرد و هزینه آن را هم در تهران پرداخت. اصولا باید دانست؛ رای لیستی یعنی رای سیاسی بویژه در فضای دوقطبی.

در فضایی که گفتمان غالب با رقیب است تاکید بر لیستی رای دادن عملا به حذف یکپارچه لیست اصولگرایان در تهران انجامید. تبلیغ لیستی شدن همیشه باید از سوی گروهی که دست بالا را در افکار عمومی دارد صورت گیرد نه آنکه فضا به سود او نیست. بلکه برعکس گروهی که فضا کاملا با او نیست باید بحث را کارشناسی کند تا رقیب نتواند از فضای احساسی استفاده کند.

من معتقدم که روند طبیعی آرا بر حسب تجربه های پیشین به سمت اصلاح طلبان بود و اتفاقا آنها نتوانستند برخلاف تجربیات پیشین از این گفتمان غالب نتیجه کامل را بگیرند. سال ٧٦ خاتمی روی کار آمد سال ٧٨ مجلس ششم با اکثریت بالای اصلاح طلبان شکل گرفت. در سال ٨٤ احمدی نژاد به ریاست جمهوری رسید. سال ٨٦ مجلس هشتم را اصولگرایان با رای بالا بردند. طبیعی بود که در دور اول روحانی، هواداران دولت رای قاطع اکثریت را بدست آورند که نشد، بنابراین برحسب رفتار انتخاباتی مردم ایران پیروزی قاطع دولتی طبیعی بود ولی آنها نتوانستند پیروزی قاطعی کسب کنند. اگر اشتباه شورای ائتلاف اصولگرایان در تهران نبود؛ چه بسا شکست سختی هم می خوردند. حالا باید هواداران دولت ارزیابی و آسیب شناسی کنند که چرا دولت نتوانست از این پیروزی بهره لازم را بگیرد؟

خاصیت لیستی رای دادن همین است؛ بیش از ٧٠ درصد لیست اصلاح طلبان ناشناخته بود در حالی که در لیست اصولگرایان این رقم ناشناختگی ٣٠ درصد بود. در رقابت لیستی دو انگیزه برای رای دادن لیست خودی وجود دارد؛ نخست اعتماد و آشنایی با لیست خودی که در این مورد وجود نداشت یا کم بود؛ و دوم ترس از لیست رقیب که شورای اصولگرایان با پر کردن لیست از پایداری ها کاملا در خدمت انگیزه دوم عمل کرد.

مجلس دهم اگر با ریاست یک اصلاح طلب اداره شود عملادو قطبی شده و با توجه به افول موقعیت لاریجانی، بخشی از مستقل ها و نیز فضای اصولگرایان متاثر از رفتارطیف اصولگرایان مخالف دولت خواهد شد. اما در صورت ریاست لاریجانی احتمال آنکه لاریجانی بتواند نقش تعادل بخش را ایفا کند بیشتر خواهدشد. البته ممکن است که قدرت طلبی جلوی بصیرت راهبردی اصلاح طلبان را بگیرد. در مورد فراکسیون ها فعلا کمی زود است ؛ باید رفتار مستقل ها را دید.

خیلی عجیب نیست. اصلاح طلبان و بعضا مستقل هایی که وارد شدند عمدتا به دلایلی که روشن است چهره های جدید و ناشناخته بودند. معمولا هر مجلسی که بعد از دولت جدید روی کار می آید همراه با دولت خواهد بود. همین امر باعث تغییر چهره مجلس شده است.

این بخش از مستقل ها همان بخشی است که به دلیل گفتمان غالب اعتدال باید درسبد لیست امید قرار می گرفتند اما اصلاح طلبان و بویژه هواداران دولت نتوانستند آنها را جذب کنند و جذابیت اصولگرایان هم به عنوان گفتمان مغلوب فعلی نتوانست آنها را جذب کند؛ لذا هویت مستقل یافتند؛ باید دید پس از شروع به کار مجلس این نمایندگان چقدر مستقل باقی می مانند و چقدر جذب فراکسیون های مجلس دهم می شوند.

از جهاتی بله، ولی همین نو شدن نیز ممکن است فرصت هایی را فراروی مجلس قرار دهد.

گمان نمی کنم لاریجانی و عارف در یک فراکسیون قرار بگیرند. هر چند در سیاست ناممکن نداریم ولی احتمال این امر نزدیک به نامحتمل است. حضور لاریجانی در فراکسیون امیدکمی بعید به نظر می رسد. این کار برای علی لاریجانی خودکشی سیاسی خواهد بود وعلی لاریجانی با توجه به سوابق اش این را خوب می داند.

عقلای اصلاح طلبان باید حائلی را میان خود و رادیکال های رقیب ایجاد کنند بویژه آن که عارف از لحاظ روانی نمی تواند وارد بازی های فرسایشی شود و ممکن است سرمایه اصلاح طلبی سریع از بین برود. عقل سیاسی حکم می کند بر پایه یک گام به عقب دو گام به پیش عمل کنند ولی به نظرم تعارف و احساسات و غرور معجون عجیبی می سازد که بازی برنده را معکوس می کند.