رویداد۲۴لایحه بودجه سال ۹۸ به احتمال زیاد تا چندروز دیگر به مجلس شورای اسلامی تقدیم خواهد شد. وزارتخانههای مختلف و سازمان برنامه و بودجه با کمک کارشناسان، در جلسات متعدد و فشرده توانسته اند ارقام بودجه را برای ارسال به مجلس، نهایی کنند.
معمولا نمایندگان مجلس، همه ساله سقف بودجه را به لحاظ هزینه و درآمد بالا میبرند و اکثرا این فشارها موجب کسری بودجه و دردسرهایی برای دولت میشود.
اما امسال، چون آخرین بودجه مجلس دهم قرار است به تصویب برسد، نمایندگان همه تلاش خود را به کار میبرند تا سهم بیشتری برای حوزه انتخابیه شان دست و پا کنند تا به عنوان یک اهرم تبلیغاتی موثر از آن در تبلیغات استفاده کنند. چه بسا برخی سازمانهای دولتی و وزارتخانهها هم بخاطر برخی ملاحظات با پارهای از درخواستها موافقت کنند.
نفت ۶۰ دلاری در بودجهگفته میشود دولت با پیش بینی نفت ۶۰ دلاری، بودجه را بسته است. عددی که برخی کارشناسان در تحقق آن تردید دارند. اختلاف میان اعضای اوپک از یک سو و آشفتگی اقتصادی در جهان که به کم شدن رونق منجر شده و نیز فشار امریکا به برخی کشورهای عرب صادرکننده نفت، قیمت این محصول استراتژیک را کاهش داده و احتمال میرود روند کاهشی فعلا ادامه دار باشد. به این ترتیب پیش بینی نفت ۶۰ دلاری میتواند در آینده، مشکلاتی را برای اقتصاد ایران فراهم کند.
پیامد کاهش درآمد نفتبودجه جاری دولت نه تنها قابل کاهش نیست که بطور فزایندهای رو به رشد است. وعده افزایش حقوق کارکنان که از سوی برخی مقامات دولت داده شده، هرچند که امری ناگزیر باشد، هزینههای هنگفتی را به دولت تحمیل خواهد کرد. از سویی بالا رفتن هزینههای جاری، مساوی است با کاهش اعتبارات عمرانی.
حال اگر درآمد نفت نیز کاهش یابد، دولت ناگزیر خواهد شد باز هم از بودجههای عمرانی بکاهد و اعتبارات باقیمانده را صرف هزینههای جاری کند.
تنش زایی مجلس در بودجهبه یقین در روزهای آتی با نطقها و مصاحبهها و اظهارنظرهای پوپولیستی بخش بزرگی از نمایندگان مجلس مواجه خواهیم بود که با درخواست افزایش حقوق کارمندان و کارگران، بر طبل افزایش یارانهها هم خواهند کوبید. بعلاوه خواستههای استانی و شهرستانی، حجم زیادی از درآمد نفت را صرف ردیفهای هزینهای خواهد کرد.
نمایندگان برای اینکه در برابر هزینه تراشیها درآمد نیز ایجاد کنند، چارهای جز تصویب فروش اوراق قرضه، بالا بردن مالیات، فروش اموال دولتی و نظایر آن ندارند. این ترفندها سالهاست که در بودجه گنجانده میشود، اما عملاشکست میخورد و آنچه روی دست ملت و دولت میماند، کسری بودجه است.
محکم بستن کمربندهاشرایط اقتصادی کشور حکایت از آن دارد که مردم، دولت و مجلس باید خود را برای شرایط اضطراری و سختتر از اکنون آماده کنند. باید به مردم گفت: کمربندها را محکمتر ببندند، در انتظار چنددرصد تورم بیشتر باشند، کاهش رشد اقتصادی را بپذیرند، بیکاری را تحمل کنند و...
متاسفانه تاخیر در تصویب برجام که مقصر نخست آن را باید در بین تندروهای سیاسی بیرون و درون مجلس جستجو کرد، شرایط را برای اقتصاد سخت کرد. اقتصاد ایران دست کم در هرسال نیازمند ۸۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی است. کاهش زمان تصویب برجام میتوانست دست کم دو سال راه را برای این میزان سرمایه گذاری هموار کند. اما متاسفانه چنین نشد.
هرگونه وعده و بالا بردن انتظار بدون اینکه مقدمه آن افزایش تولید و خلق سرمایه واقعی باشد، مانند زهر، پیکره اقتصاد را مسموم خواهد کرد.
سرانجام اینکه روشنگری در باره رفتارپوپولیستی احتمالی نمایندگان برای بالا بردن هزینههای جاری مانند افزایش حقوق و بیشترشدن یارانهها و نظایر آن میتواند جلوی بدترشدن اوضاع اقتصادی و بحران درلایحه بودجه ۹۸ را بگیرد.