رویداد۲۴ حجم انبوه سوال ها و گاهی بی مرتبط نمایندگان از وزیران باعث شده که دولتمردان بیشتر ساعات کاری خود را در کمیسیون های تخصصی یا در جلسات علنی مجلس شورای اسلامی سپری کنند تا جایی که برای پاسخ به هر سوال ساعت ها وقت صرف می کنند.
یکی از چالش‌هایی که این روزها وزیران با آن روبه‌رو هستند، حضور مکرر آنان در جلسات کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی برای پاسخ به سوال های نمایندگان است، پرسش از وزیران به خودی خود مشکلی ندارد چراکه سوال یکی از ابزارهای نظارتی مجلس است ولی اخیرا این موضوع به گونه ای شده که بسیاری از وزیران به جای این که بیشتر در محل کار خود حضور داشته باشند در کمیسیون های تخصصی مجلس یا جلسات علنی حضور دارند که قطعا این موضوع باعث کاهش بازدهی دولت می شود.
** هر سوال نماینده، 10 ساعت وقت یک وزیر را می گیرد
سؤال ها و درخواست های برخی نمایندگان به اندازه‌ای است که مجلس به محل کار دوم اعضای هیأت دولت یا گاهی هم به محل کار اول آنان تبدیل شده است و آنها بیشتر از آن که به امور مربوط به وزارتخانه خود بپردازند، مشغول پاسخ به پرسش های نمایندگان شده اند، حتی شاهدیم وزیرانی که هنوز یک ماه از حضور آنان در دولت نگذشته به مجلس فراخوانده می شوند و درمورد وزیران قبلی و عملکردشان سوال پرسیده می شود.
** آماری از حضور وزیران در کمیسیون های تخصصی مجلس
بررسی پنج هفته کاری مجلس نشان از حضور فعال وزیران در کمیسیون های تخصصی مجلس دارد، 26 تا 30 آبان امسال 6 وزیر، سوم تا هفتم آذر هفت وزیر، 10 تا 14 آذر هشت وزیر، 24 تا 28 آذر هفت وزیر در کمیسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی حضور یافتند.
همچنین قرار است در جلسات هفته آینده کمیسیون های تخصصی مجلس، هشت وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، اطلاعات، صنعت، معدن و تجارت، امور خارجه، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ورزش و جوانان شرکت کنند.
به نظر می رسد که مجلس شورای اسلامی باید سازوکار دیگری برای موضوع سوالات نمایندگان از وزیران را در نظر بگیرد، در این راستا قاسم میرزایی نیکو نماینده مردم دماوند در مجلس در این باره گفت: امروز شاهدیم این موضوع به یک رابطه دکان تجارتی (بده - بستان) تبدیل شده است، در خوشبینانه ترین حالت این گونه می شود که نماینده می خواهد مشکلات منطقه را با این ابزار نظارتی مرتفع کند، از این رو ما به ندرت شاهد این هستیم که برای طرح سوال نیاز به حضور وزیر باشد.
عضو فراکسیون امید مجلس ادامه داد: البته امروز وزارتخانه ها نیز کار بخش صف و ستاد را با هم قاطی کرده اند، وقتی مدیر کلی را در استان می گذارند باید اختیارات لازم را به وی بدهند تا کارهای لازم را انجام دهد.
میرزایی نیکو اظهارداشت: وزیر و نماینده باید تکلیف خود را بدانند این که یک نماینده به زور یک موردی را بیاورد و پافشاری هم کند که باید این کار انجام شود، ممکن است کار انجام نشود، وزیری قولی برای انجام کار دهد ولی نتوان ردیف بودجه آن را پیش بینی کرد.
وی همچنین گفت: برخی مواقع نمایندگان می خواهند انتصاباتی که در شهرهایشان صورت می گیرد با نظر آنها باشد، پیشنهاد می دهند و برای این که وزیر حرف هایشان را بشنود وی را به کمیسیون های مجلس می آورند.
عضو فراکسیون امید مجلس اظهار داشت: در این زمینه باید هم برنامه های ما و هم برنامه های وزیران بهتر و استراتژیک تر شود.
عباسعلی منصوری آرانی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نهم نیز معتقد است: یکی از موضوعات مهمی که در مجلس باید به آن توجه کرد، نقش بسیار فعال مجلس خصوصا کمیسیون های تخصصی آن در طرح ها و لوایح است و آنان باید به گونه ای ریل گذاری را برای دولت فراهم و میسر کنند تا دولت به راحتی بتواند از روی ریل هایی که مجلس در آن گذاشته، عبور کند.
وی تصریح کرد: در این بین جلسات تخصصی زیادی میان وزرا ، کارشناسان و کمیسیون های تخصصی برای پرمحتوا شدن طرح ها و لوایح برگزار می شود و ارتباط کمیسیون ها با وزیران و کارشناسان و بدنه دولت باید در راستای قوام بخشیدن به محتوا و غنی شدن طرح ها و لوایح باشد که این بزرگ ترین وظیفه کمیسیون های تخصصی مجلس است.
وی ادامه داد: پس از این که لوایح و طرح با تصویب شکل قانونی پیدا کرد نقش کمیسیون ها نظارتی می شود و آنان باید این موضوع را پیگیری کنند که آیا دولت بر آنچه مجلس ریل گذاری کرده حرکت می کند یا خیر؟
نماینده پیشین مردم کاشان در مجلس گفت: سوالاتی که از وزیران مطرح می شود باید با محتوا و غنی و قابل بیان باشد، مشکلی که امروز وجود دارد این است که قانونگذار دست نماینده را باز گذاشته است و نماینده می تواند دهها سوال بپرسد و محدودیتی برای وی ایجاد نکرده است چون خواسته نماینده آزاد باشد البته نماینده باید یک خودسانسوری داشته باشد و تا جایی که می تواند سوالات را به حداقل برساند زیرا اولویت بندی ها ایجاد می کند.
منصوری آرانی تصریح کرد: شرایط فعلی و مشکلات در کشور طوری است که وزیر باید وقت صرف حل مشکلات کند اگر 10 درصد، 290 نماینده بخواهند از وزیر سوال کنند یعنی یک وزیر باید به سوال 29 نماینده پاسخ دهد که این وقت زیادی را از وزیر می گیرد.
وی اضافه کرد: باید یک سازوکاری در مجلس پیش بینی شود، سوال ها اولویت بندی شوند و سپس به آن پرداخته شود، سوالی که به معنای واقعی ملی باشد و دردی از مشکلات را دوا کند.
نماینده پیشین مجلس همچنین گفت: در ادوار مختلف مجلس همیشه این نقد وارد بوده که نمایندگان سوال های زیادی از وزیران مطرح می کنند برای مثال نماینده ای وجود داشت که در یک دوره 150 سوال از یک وزیر پرسید.
منصوری آرانی تاکید کرد: برای پاسخ به یک سوال نماینده 10 ساعت وقت وزیر گرفته می شود، گاهی حتی در مواردی از 10 ساعت هم بیشتر می شود.
وی با تاکید بر این که باید آیین نامه داخلی مجلس بازنگری شود، یادآور شد: باید یک تفاهمی بین مجلس و دولت شکل گیرد تا بر مبنای آن دست نمایندگان و وزیران بسته نشود.
همچنین جلال میرزایی نماینده ایلام در مجلس در این باره اظهارداشت: امروز سوال به عنوان ابزار نظارتی کارکرد خود را از دست داده است، اگر این رویه ادامه پیدا کند، باعث تضعیف مجلس می شود.
وی تصریح کرد: باید سازوکاری برای حل این مشکل طراحی و آیین نامه داخلی مجلس نیز باید اصلاح شود.
عضو فراکسیون امید مجلس گفت: امروز شاهدیم بسیاری از سوال های نمایندگان از وزرا مربوط به کارکرد وزارتخانه مورد سوال نیست.