رویداد۲۴ سارا ریاضی: چهار هفته از فرود اضطراری
بویینگ ۷۳۷ نروژی در فرودگاه شیراز گذشته و این هواپیما هنوز ساکن ایران است. ایرلاین نروژین ایر به پرواز‌های ارزان و با طول پرواز بلند از اروپا معروف است، اما در ایران هیچ پایگاهی ندارد. این هواپیمایی تا کنون هرگز پروازی به ایران نداشته، اما یکی از هواپیما‌های آن‌ها که از دبی به سمت اسلو حرکت می‌کرده چهار هفته است که در ایران گیر افتاده است.
به گفته سخنگوی هواپیمایی نروژی دلیل گیر کردن این هواپیما در ایران، نقص فنی و عدم توانایی در واردات تجهیزات و قطعات لازم برای تعمیر هواپیما به واسطه تحریمهای آمریکا علیه صنایع هواپیمایی ایران است. تحریم‌هایی که با خروج آمریکا از توافق هسته‌ای علیه کشورمان اعمال شده است.
به گفته سخنگوی این هواپیمایی، ۱۸۶ مسافر و ۶ خدمه این پرواز به واسطه این نقص فنی و فرود اضطراری یک شب را ایران سپری کرده و روز بعد با پرواز جایگزین ایران را به مقصد اسلو ترک کرده‌اند. با این حال برخی رسانه‌های آمریکایی از امکان بروز مشکلاتی برای مسافران و خدمه این هواپیما به دلیل اخذ ویزای ایران برای اقامت یک شبه در کشورمان خبر داده‌اند.
بنا به تحریم‌ها و فرامین مهاجراتی رییس جمهور آمریکا، هر شهروند اروپایی که ویزای ایران را در کارنامه سفر‌های خود داشته باشد برای سفر به آمریکا ملزم به دریافت ویزا و بررسی‌های کنسولی ایالات متحده است. سال گذشته خاویر سولانا دبیر پیشین ناتو به دلیل حضور در مراسم تحلیف حسن روحانی و سفر به ایران، در جریان سفر به آمریکا دچار مشکل شده بود.
به گفته سخنگوی این شرکت هواپیمایی آنچه مووضوع را پیجیده‌تر کرده است این است که این هواپیمایی هیچ تجربه در ارتباط با قوانین ایران و کاغذ بازی‌ها برای هر کاری اعم از دریافت مهندس تا قطعات یدکی در ایران ندارد.
او گفته هنوز هیچ برآوردی در مورد اینکه چه میزان طول می‌کشد تا این هواپیما را از این خارج کنند، ندارند.
این مورد یکی از مواردی است که ظالمانه بودن تحریمهای آمریکا علیه هواپیما‌های مسافربری را به همه جهان ثابت کرده است. ایران کشوری با ناوگان هوایی فرسوده است که به دلیل تحریمهای آمریکا مجبور به خرید هواپیما‌های دسته دوم یا خرید مخفیانه هواپیما از کشور‌های ثالث شده است.
ممنوعیت صادرات هواپیما به ایران متوجه همه کشور‌های جهان است. هیچ کمپانی‌ای حق ندارد به ایران هواپیمایی بفروشد که بیش از ۱۰ درصد قطعات آن آمریکایی باشد. این قانون به اندازه‌ای سنگین بود که بویینگ را مجبور به لغو قرارداد چندین میلیارد دلاری کرده و برای ایرباس و حتی سوخوی روسیه نیز مشکل ایجاد کرد. ایرباس توافق خود با ایران را به حالت تعلیق در آورده و سوخوی روسیه برنامه دارد هواپیما‌هایی با کمتر از ۱۰% قطعات آمریکایی تولید کند.
این مشکل به هواپیمای نروژی که در ایران گیرکرده نیز تسری پیدا کرده است. این هواپیمایی قادر به واردات هیچ قطعه‌ای که بیش از ده درصد آمریکایی باشد یا واردات هیچ فناوری‌ای که همین وضعیت را داشته باشد بدون مجوز آمریکا نیست. دریافت مجوز آمریکا نیز در شرایط کنونی بسیار مشکل است.
با این وجود بسیاری از کارشناسان مورد هواپیمایی نروژی را یک مورد نادر می‌دانند چرا که در حال حاضر بسیاری از هواپیمایی‌های اروپایی به صورت روتین به ایران پرواز دارند و ایران را یک حریم هوایی امن در منطقه می‌دانند. ایرفرانس و کی ال ام هلند بعد از برجام پرواز‌های خود به ایران را از سر گرفتند، اما سال گذشته تعدادی از خطوط پروازی خود را متوقف کردند. هواپیمایی بریتیش ایرویز گفته راه‌هایی که حذف شده از نظر اقتصادی برای آن‌ها به صرفه نبوده است.
اندرو چارلتون رییس شرکت مشاوره هوانوردی به نیویورک تایمز گفته مورد شرکت هواپیمایی نروژی مثالی است که نشان می‌دهد تحریم‌ها چطور به صنعت هوانوردی بین المللی آسیب وارد کرده است.
رضا جعفرزاده سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در خصوص مشکل هواپیمای نروژی در فرودگاه شیراز به رویداد۲۴ گفته اگر این هواپیما مشکلی دارد خودش باید مشکلش را رفع کند و مشکلی از طرف ما نیست.
او در مورد اینکه مسئولان هواپیمایی نروژی اعلام کرده‌اند که به دلیل تحریمهای آمریکا علیه ایران قادر نیستند قطعات مورد نیاز خود را وارد کنند گفت: من چنین مسائله‌ای را ندیدم و تاکنون هم از سوی این شرکت هواپیمایی به ما گزارش چنین مشکلی ابلاغ نشده است.
او تاکید کرد از نظر ما برای حل مشکل فنی این هواپیما مشکلی وجود ندارد و شرکت هواپیمایی باید نقض فنی هواپیمای خود را برطرف کند.
او در واکنش به موضوع «دریافت ویزای ایران توسط خدمه و مسافران هواپیمای نروژی برای اقامت در ایران و بروز مشکلات بعدی برای آن‌ها جهت دریافت ویزای آمریکا» گفته تصمیم برای ماندن مسافران هواپیمایی که مجبور به فرود اضطراری شده بر عهده شرکت هواپیمایی است و کشور میزبان هیچ مسئولیتی در اخذ تصمیمات ندارد. در نتیجه من این موضوع را خیلی تایید نمی‌کنم.
جعفرزاده افزود: هیچ شرکت هواپیمایی نمی‌تواند ادعا کن مسافر‌های ما صرفا اروپایی بودند یا مالزیایی بودند یا ایرانی بودند. هر شرکت هواپیمایی مسافر‌هایی از ملیت‌های مختلف دارند.
او در مورد اینکه آیا به مسافرانی که در ایران مانده بودند ویزا اعطا شده است، گفت: این مسافران شرایطی را داشتند که همه مسافرانی که هواپیمایشان در شرایط اضطرار مجبور به توقف می‌شود، دارند. یعنی یک کار قانونی است. هر پرواز بین المللی در هر کشوری که در شرایط اضطراری مجبور به تیک آف لندینگ شود، یک ملزوماتی خواهد داشت که این پرواز نروژی نیز همین فرایند را طی کرده است.
سخنگوی سازمان هواپیمایی خاطرنشان کرد: هر شرکت هواپیمایی خودش وظیفه پاسخگویی به مسافرانش را دارد. تصمیمی که هر شرکت هواپیمایی برای مسافرانی که در پروازی بوده‌اند که به دلیل نقص فنی در یک کشور ثالث فرود آمده، می‌گیرد کاملا به خود آن شرکت بستگی دارد. هر شرکت هواپیمایی می‌تواند در این شرایط تصمیم بگیرد. برای مثال می‌تواند بلافاصله پرواز دیگری را جایگزین کند یا بگوید فرآیند زمانبر است و این مشکل را با شرکت‌های هواپیمایی دیگر پوشش دهد و در این شرایط ممکن است تصمیم بگیرند که مسافران شب را در شرکت ثالث بمانند تا هواپیما آماده شود.
او گفته تصمیم با شرکت هواپیمایی است که آیا نیازی هست مسافران از فرودگاه بیرون بروند یا می‌شود جایی را برای آن‌ها در نظر گرفت تا آماده شدن هواپیما در آنجا منتظر بمانند.
جعفرزاده در پاسخ به اینکه آیا در شرایطی که قرار باشد مسافران هواپیمای دارای نقص فنی در کشور ثالث اقامت کنند، نیازی به اخذ ویزا هست یا خیر؟ گفت: این بستگی به آن دارد که بخواهند از فرودگاه خارج شوند یا نشوند. شرایط مسافرانی که فرود اضطراری دارند متفاوت است.
جعفرزاده تاکید کرد: در عرف بین الملل اگر یک هواپیمای عبوری دچار نقص فنی شود باید به هواپیما سرویس داده شود؛ چون یک اقدام انسان دوستانه است. اما شرکت هواپیمایی که دچار نقص شده، مسئول پاسخگویی به مسافران خودش است. اگر مشکلی در ایران برایشان ایجاد شده بود قطعا ما گزارشی داشتیم. ما چنین گزارشی نداشتم.
او در مورد مشکلات به وجود آمده برای بویینگ نروژی به دلیل تحریم قطعات و عدم دسترسی به مهندسان و قطعات لازم گفت: تا امروز هیچ چیز تحت عنوان مشکل از سوی این شرکت هواپیمایی به سازمان هواپیمایی ارجاع داده نشده است. اگر مشکل حادی داشته باشند معمولا سازمان‌های هواپیمایی کشوری مشکل را باهم حل می‌کنند که تا کنون هیچ مشکلی در ارتباط با این هواپیما به ما ارجاع داده نشده است.