چشم‌اندازی در مه! / ایران در سال ۲۰۱۹ منتظر چه اتفاقاتی باشد؟

آینده اقتصاد ایران نه تنها برای مردم و نخبگان داخلی، که برای رسانه‌ها و سیاستمداران خارج از کشور نیز موضوعی قابل اهمیت است؛ روز گذشته نشریه اکونومیست گزارشی درباره چشم‌انداز اقتصادی ایران نوشت.

در بخشی از این گزارش نوشته شده که در سال ۱۹۷۲ انور سادات مشاوران نظامی شوروی را از مصر بیرون کرد و این آغاز چندین دهه سیطره آمریکا بر منطقه بوده است. در سال ۲۰۱۳ باراک اوباما با مقاومت در برابر حمله نظامی به سوریه و دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران، از این سیطره عقب نشینی کرد.

این رسانه نوشت: ترامپ بین خروج همه نیرو‌های آمریکایی از منطقه و تهدید به شکست همه دشمنان آمریکا در خاورمیانه شناور است، اما به نظر می‌رسد نظریه اول به پیروزی برسد. ممکن است مشاوران ترامپ به او انتقاداتی درباره این اقدام داشته باشند، اما ترامپ ثابت کرده کار خودش را خواهد کرد.

به گفته این رسانه، اقدام به خروح از آمریکا تبعاتی در پی خواهد داشت که از جمله آن بی نتیجه ماندن مذاکرات صلح یمن، سوریه و لیبی خواهد بود. از طرفی صلح بین اسرائیل و فلسطین نیز بی نتیجه می‌ماند. تحریم‌های آمریکا علیه ایران به از بین رفتن نظام ایران نمی‌انجامد و تندرو‌ها را در ایران تقویت می‌کند. جهادگران نیز در منطقه عرصه‌ای برای خودنمایی خواهند داشت.

در این گزارش گفته شده مردم ایران در سال ۲۰۱۹ از مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌های بانکی و تجاری آمریکا رنج خواهند برد. از سوی دیگر حسن روحانی و سایر سران ایران بیش از اینکه در برابر شیطان بزرگ به موفقیتی دست، به دلیل فساد اقتصادی موجود و مشکلات معیشتی قدرتشان را در برابر اعتراضات عمومی مردم از دست خواهند داد.

در تحریم‌های سال ۲۰۱۲ ایران با بیکاری و تورم فزاینده‌ای مواجه بود و تولید ناخالص ایران به شدت کاهش یافته و دارو و دیگر اقلام ضروری کمبود جدی داشتند. امروز نیز همین اتفاقات در حال رخ دادن است. ریال ایران به شدت در برابر دلار کاهش ارزش داشته است.

بر اساس این گزارش شوک بزرگتری در سال ۲۰۱۹ در انتظار ایران است. اقتصاد ایران در کنار تجارت و سرمایه گذاری وضعیت خوبی را پشت سر نمی‌گذارد. صادرات نفت ایران که مهمترین منبع درآمد ایران است آسیب دیده و قیمت‌ها روز به روز بالاتر می‌رود مردم عادی ایران بیش از گذشته رنج خواهند برد.

ایران امیدوار است کشور‌های اروپایی که هنوز بر سر تعهدات خود در برجام مانده اند کاری بکنند. اما این اتفاق رخ نخواهد داد.

به گزارش رویداد ۲۴ آنتون لاگاردیا تحلیلگر بین الملل معتقد است اقدام اروپا در تصویب قانون مسدود سازی تحریم‌های آمریکا که قرار بود سپری برای کمپانی‌های اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا باشد کار نخواهد کرد. در عوض شرکت‌های اروپایی به هشدار ترامپ تن داده و یکی یکی از ایران خارج شدند. آن‌هایی که هنوز از ایران خارج نشده‌اند نیز سال ۲۰۱۹ خارج خواهند شد. چین هنوز پای رابطه با ایران مانده و از ایران نفت می‌خرد و در پروژه‌های ایرانی‌ها سرمایه گذاری می‌کند، اما این وضعیت نیز طولی نخواهد انجامید.

روحانی گفته ایران ذخایر ارزی لازم برای دو سال باقیمانده از دوران ریاست جمهوری ترامپ را دارد. اما کارشناسان اقتصادی می‌گویند روز‌های سختی در پیش است. اعتراضات سال گذشته در تهران بزرگترین اعتراضات از سال ۲۰۱۲ تا کنون بود. در سراسر کشور اعتراضات رخ داد و به نظر میرسد این وضعیت در سال ۲۰۱۹ تشدید شود.

ترامپ و مشاورانش با این امید تحریم‌ها علیه ایران را اعمال کردند که نظام ایران را تضعیف کرده و آن‌ها را پای میز مذاکره برگردانند. آمریکا میخواهد که توافقی با هدف پایان دادن به قدرت هسته‌ای و موشکی ایران منعقد کند حضور ایران در منطقه را متوقف کند. برخی افراد در دولت ترامپ امیدوارند که اقتصاد ایران به گونه‌ای تضعیف شود که تغییر رژیم بیانجامد. اما نه توافق جدیدی حاصل خواهد شد نه انقلابی رخ خواهد داد.

اکونویست در بخشی از همان گزارش که درباره اینده ایران نوشته مدعی شده در چنین وضعیتی امکان جنگ در سال ۲۰۱۹ بالاست. سرنگونی هواپیمای روسی در سپتامبر ۲۰۱۸ توسط نیروی هوایی سوریه که قصد حمله به بمب افکن‌های اسرائیلی را داشت هشداری بود که نشان داد چطور یک اشتباه ممکن است به یک فاجعه بیانجامد. یک اشتباه میتواند در سال ۲۰۱۹ به جنگ میان ایران و اسرائیل یا اسرائیل و نیرو‌های متحد ایران نظیر حزب الله منجر شود. از طرفی ترکیه در صورتی که سعی کند منطقه ادلب را پس بگیرد وارد درگیری با نیرو‌های سوری که همپیمان ایران و روسیه اند خواهد شد.

به گزارش رویداد ۲۴ وضعیت خلیج فارس در سال ۲۰۱۹ متلاطم و خطرناک خواهد بود چرا که قتل خاشقجی ولیعهد عربستان را تضعیف کرده است. همه امید‌ها به اصلاحات سیاسی و اجتماعی عربستان بود که در وضعیت جدید احتمال سرکوب بالا رفته و جنگ سرد بین عربستان با قطر و ترکیه تعمیق خواهد شد.

روسیه کم کم به قدرت بلامنازعی در خاورمیانه تبدیل خواهد شد. روسیه با دخالت در درگیری‌های سوریه بشار اسد را در قدرت نگه داشت. روسیه نشان داده که از متحدانش حمایت میکند و با کشور‌های کلیدی منطقه روابط دوستانه‌ای دارد. این کشور همزمان با اسرائیل، ترکیه و ایران روابط خوبی دارد بنابراین کلید حل مشکلات سوریه در دستان روسیه است نه آمریکا. روسیه کمک‌های هوایی در اختیار محور شیعه منطقه قرار داده، اما در عین حال عربستان سعودی با روسیه در مدیریت منابع نفتی و قیمت نفت همکاری می‌کند.

اسرائیل، عربستان سعودی و کشور‌های عربی منطقه از ترامپ در حالی حمایت میکنند که خطر بهم خوردن روابط آن‌ها با دموکرات‌های آمریکایی بالا می‌رود. اما کشور‌های عربی منطقه می‌دانند ترامپ یک متحد بی ثبات است و این هشدار زمانی به ان‌ها داده شد که ترامپ خطاب به محمد بن سلمان اعلام کرد او بدون آمریکا دو هفته هم دوام نخواهد آورد. محمد بن سلمان هنوز خود را به عنوان راه حل مشکلات عربستان معرفی میکند، اما مردم عربستان نگرانند که او خود به یکی از مشکلات تبدیل شود.

بعد از چهار سال که از «طوفان نابودگر» (نامی که محمد بن سلمان بر کمپین حمله به یمن گذاشته است) گذشته مشخص شده این کمپین چیزی جز یک درگیری خونین نبوده است. محاصره قطر نیز به خصومت‌ها اضافه کرده و هر دوی این اقدامات عربستان را از اهداف اصلی آمریکا که ایران بوده دور کرده است.