رویداد۲۴ سید حسن خمینی در همایش «مصلح شرق» نکوداشت سی امین سالگرد نامه امام به گورباچف؛ گفت: شوروی برای نسل حاضر یک نام تاریخی است. اما واقعیت این است که شوروی در زمان خودش ابرقدرتی بود که از پس جنگ جهانی دوم ظفرمند بیرون آمده بود و در کل جهان رگه‌هایی از قدرت آن مشهود بود.
یادگار امام با اشاره به تحولات تاریخی چین، کوبا، اندونزی، ویتنام و برخی دیگر از کشور‌های جهان، افزود: در آن دوران در هرجایی از دنیا کمونیست‌ها حضور داشتند و این طور نیست که به عنوان قصه از آن‌ها عبور کنیم.
وی اظهار داشت: گورباچف دو کار بزرگ دارد که یکی در عرصه اقتصادی و دیگری سیاست در‌های باز سیاسی بود. البته او مدعی بود می‌خواهم به دستورالعمل آخر لنین برگردم و مقداری از آزادی‌های سیاسی و اقتصادی و حق مالکیت را بپذیرم؛ اما امام در نامه به او می‌گوید مشکل شما مالکیت و آزادی نیست.
سید حسن خمینی ادامه داد: امام در نامه خود می‌گوید این نکات باعث می‌شود جان‌های جوانی که آزادی خواه، عدالت خواه و ضد ستم بودند و به اشتباه زیر بیرق غرب رفته بودند متوجه شوند این مسیر نیست؛ زیرا تقریبا تا قبل از انقلاب اسلامی ایران هر کسی می‌خواسته مبارزه کند لاجرم باید از اردوگاه کمونیست سر در می‌آورد.
وی تأکید کرد: تقریبا همه جهان فهمیده بودند که نفی مالکیت در درون جامعه کارآمد نیست و پذیرفته بودند که نپذیرفتن آزادی انسان‌ها و حق دخالت در سرنوشت و به رسمیت نشناختن آزادی به اسم عدالت مورد قبول نیست و به سرانجام نمی‌رساند. تقریبا همه کسانی که دنیا را ورق می‌زدند احساس می‌کردند مشکلات درونی این جامعه زیاد است.
یادگار امام یادآور شد: همه این را احساس کرده بودند که جامعه شوروی نمی‌تواند به ادامه خودش امیدوار باشد و با نپذیرفتن مردم و ذبح آزادی زیر پای عدالت، به نتیجه نمی‌رسد؛ بلکه یک روزی فرو می‌پاشد.
وی ادامه داد: حتی کسانی که این فروپاشی را پیش بینی می‌کنند می‌گویند دلیل فروپاشی آن است که مسیر آن حکوما مسیر خلاف فطرت بشر است، اما زاویه‌ای که امام اشاره می‌کند این است که مشکل جامعه شما با چیزی غیر از بحران مالکیت و آزادی حل می‌شود و آن این است که شما به سبب آراء مارکس که گفته بود دین افیون جامعه است به ستیز با دین، معنویت و خدا بر آمده اید و اتفاقا، چون خدا را حذف کرده اید عدالت شما سر از حاکمیت گروهی خاص درآورده است.
سید حسن خمینی با اشاره به فجایعی که به نام کمونیسم اتفاق افتاد، اظهار داشت: امام به گورباچف متذکر می‌شود که به نام عدالت سر از ظلم درآوردید و به نام عدالت آزادی را تباه کردید و به نام حق اجتماع حق فرد را ضایع کردید و توجه نکرید به اینکه انسان به ما هو انسان محترم است و توجه نکردید به اینکه اگر به حقوق زنان، بیمه و بازنشستگی توجه می‌کنید، ولی انسان فقط گوشت و پوست و ظاهر نیست. چیزی را از انسان غافل شده اید که اتفاقا در دل خود همین انحراف‌ها را هم داشت؛ شما خدا را فراموش کردید.
وی تأکید کرد: اتفاقا نقطه اختلاف انقلاب ما با کل دنیا همین است که تمام حرکت‌های انقلابی عدالت خواه، استکبارستیز، استبدادستیز، ضد غرب، ضد سرمایه داری و به دنبال تساوی هستند، اما محور حرکت هیچ کدام خدا نیست. نامه امام به گورباچف پیش بینی فروپاشی است؛ اما نه از جنسی که دیگران هم پیش بینی کردند. امام به بنیاد یک تفکر نگاه می‌کند و می‌گوید، چون از خدا فاصله گرفته اید لاجرم فرو می‌افتید و پیش بینی دیگری هم دارند این است که دنیای غرب هم اگر بخواهد این مسیر را طی کند دین داری آمریکایی و بردن دین به پستو‌ها است.
یادگار امام گفت: پیش بینی امام نکته دیگری هم در درون خود دارد و آن این است که امام عدالت گرایی و آزادی خواهی را نفی نمی‌کند؛ اما توجه به این می‌دهد که همه این‌ها از درون جوهره‌ای به نام خدا شکل می‌گیرد و پیوند شما با خدا است که می‌تواند این مطلب را برای شما تثبیت کند.
وی با تأکید بر اینکه نامه امام به گورباچف یک امر خیرخواهانه است، تصریح کرد: روس‌ها در جریان جنگ جهانی دوم فهمیدند که ناسیونالیسم توان ایستادن مقابل نازیست را ندارد و در‌های کلیسا‌ها دوباره باز شد. اما تا دوره گورباچف این مسأله فقط برای مسیحی‌ها است. در این دوره کشور‌های آسیای میانه جریان اسلام گرایان هم مطرح دوباره مطرح می‌شوند و صدای اذان از گلدسته‌ها بلند می‌شود. امام هم خیرخواهانه می‌گوید اگر می‌خواهی بمانی این روش را برو و هم پیش بینی می‌کند که اگر این راه را نروی فرو می‌پاشی؛ اتفاقی که بعدا رخ داد و دنیا به آن بهت آور نگاه می‌کرد.
سید حسن خمینی افزود: این نامه راهی نشان داد که امروز به درد ما هم می‌خورد و آن "گفتگو" است. امام نمی‌گوید هرچه من می‌گویم بپذیرید، بلکه می‌گوید اندیشمندان را بفرست و بیایند در قم با علماء صحبت کنند تا از حجاب‌ها و حصار‌های در هم تنیده ذهنی خود خارج شوید.
وی در بخش پایانی سخنان خود گفت: هشدار امام به همه تاریخ است؛ موضوع نامه شوروی سابق است، ولی هرکس از خداوند و معنویت جدا شود راه را به بی راهه برده است و راه بی راهه یا اساسا همه چیز را گم می‌کند و یا بخشی را گم می‌کند؛ ممکن است به نفع عدالت، آزادی را از بین ببرد، به نفع آزادی، عدالت را از بین ببرد و به نفع هر دو این‌ها به استعمار توجه نکند و اینکه یک ملت جدای از همه این‌ها احتیاج به عزت، غیرت و غرور دارد.
یادگار امام ادامه داد: امام در حقیقت می‌خواستند جبهه شرق را به راه بیاورد. آن وقت‌ها تعبیر پیمان ورشو را به کار می‌بردند که آن پیمان شکست خورد و البته نشست ورشو هم که اخیرا برای ملت ایران برنامه ریزی کرده اند قطعا به شکست خواهد انجامید؛ اگر آن ورشو چیزی عایدشان کرد این ورشو هم عایدشان می‌کند.
وی افزود: امام به جریان شرق گفتند من مصلحانه می‌گویم به دامن معنویت و فطرت بشری برگردید؛ اما این پیام فراتر از شرق است و غرب را هم می‌گیرد. امام مصلح دل‌ها است و این پیام به دل‌های مردم است.
همچنین حجت الاسلام و المسلمین محمد مقدم پیش از سخنان یادگار امام، نامه امام به گورباچف را یکی از مهمترین سند‌های تاریخی آن مقطع حساس و سرنوشت ساز جهانی دانست و گفت: این حادثه بزرگ، که از پیش بینی‌های امام بود، و این نامه محتوایی دارد که باید بررسی شود. سعی داشتیم این برنامه مقدمه‌ای برای آغاز این بررسی‌ها باشد.
محمد مهدی مظاهری، رئیس مؤسسه فرهنگی اکو، نیز در این همایش گفت: نامه امام به گورباچف یکی از مهمترین مظاهر دیپلماسی عمومی در جهت اعمال دیپلماسی نرم است که به صراحت از در هم شکستن اساس مارکسیست سخن به میان می‌آورد. پیام امام دعوت به معنویت و روی آوردن به حقیقت است. مواضع ایشان در یک سیر قرار می‌گیرد که با بررسی آن محوریت اسلام، وحدت باوری، دعوت به رستگاری، احترام متقابل و رعایت شرایط زمان و مکان را می‌شود استنتاج کرد.