رویداد۲۴ سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر، شب گذشته (دوشنبه ۲۲ بهمن) در حالی به کار خود پایان داد که بار دیگر شاهد اعتراض‌ها و انتقاد‌هایی توسط عوامل فیلم‌ها روی صحنه بود. سعید روستایی، کارگردان جوان فیلم «متری شیش و نیم» یکی از معترضان این مراسم بود.
«متری شیش و نیم» دومین ساخته سینمایی سعید روستایی است. این کارگردان که با «ابد و یک روز» نام خود را به عنوان یک کارگردان خلاق بر سر زبان‌ها انداخت، با فیلم دوم خود بیشتر از هر چیز درگیر حاشیه شد؛ از ماجرای صادر نشدن پروانه ساخت و تغییر تهیه‌کننده گرفته تا مشکلات نمایش در جشنواره فیلم فجر.
به نظر می‌رسد فرآیندی که «متری شیش و نیم» برای حضور در جشنواره فیلم فجر طی کرد، همراه بل اعمال نظر نیرویی خارج از خانواده سینما بر اکران این فیلم، فشار زیادی را به روستایی و سیدجمال ساداتیان، تهیه‌کننده این فیلم وارد کرده بود که در اختتامیه جشنواره فجر به انتقاد از برخورد‌ها پرداختند تا جایی که این کارگردان گفت: «پشت دستم را داغ کردم که دیگر پلیسی نه تنها از جلوی دوربین، بلکه از پشت دوربینم رد شود.»
با سیدجمال ساداتیان، تهیه‌کننده فیلم «متری شیش و نیم» به بهانه اعتراض‌هایی که در اختتامیه از سوی عوامل این فیلم مطرح شده است، گفت‌وگویی کرده‌ایم که می‌خوانید.
برای ساخت «متری شیش و نیم» خیلی سختی کشیدیم
سیدجمال ساداتیان در ابتدای گفتگو درباره اعتراضی که به نظر می‌رسید به نادیده گرفته شدن فیلم داشت و از عوامل فیلم برای حضور روی صحنه دعوت کرد، گفت: «فیلمسازی اصولا کار سختی است و پروژه فیلم «متری شیش و نیم» بیشتر از انتظار ساختنش سخت بود، افرادی که فیلم را دیدند سختی کار بیشتر برایشان ملموس است. آدم‌هایی که با تمام وجود کار کردند و تلاش کردند تا اثر قابل قبولی را ارائه دهند، دوست دارند که نتیجه کارشان دیده شود.»
او ادامه داد: «من برای هیئت داوران احترام قائل هستم و هیچ اعتراضی به تصمیم‌شان ندارم، زیرا که قوانین را قبول کردیم و براساس آن نظر داوران برای ما محترم است. از باب اینکه گروه ما خیلی زحمت کشیده بود و من خودم شاهد سختی‌هایشان بودم، فکر کردم دعوت‌شان کنم که روی صحنه بیایند و اگر سخنی دارند بیان کنند.»
حرف نیرو‌های پلیس خیلی پیچیده نبود
این تهیه‌کننده در پاسخ به اینکه به نظر می‌رسید فشاری بیرون از سینما سعی در دیده نشدن فیلم «متری شیش و نیم» دارد و درباره احتمال صدور بیانیه پلیس مبارزه با مواد مخدر علیه این فیلم توضیح داد: «فکر نمی‌کنم پلیس علیه ما بیانیه بدهد، بالاخره آن‌ها هم نقطه نظراتی داشتند که در جلساتی که باهم داشتیم از آن‌ها مطلع شده و به تفاهماتی هم رسیده بودیم. ضمن آنکه حرف‌هایشان خیلی پیچیده نبود و ملزوماتی داشتند که رعایت آن‌ها نیز به قصه، لطمه‌ای وارد نکرد.»
زبان سینما با زبان بخشنامه‌ها متفاوت است
ساداتیان درباره اینکه برخی معتقدند «متری شیش و نیم» تصویر خشنی از یک نیروی پلیس را به نمایش می‌گذارد، گفت: «فکر نمی‌کنم، بخشنامه‌ها یک امری را تصویب می‌کنند و سینما امر دیگری را. زبان سینما با زبان بخشنامه‌ها متفاوت است و شاید مشکل اساسی ما در کشور این است که نتوانستیم زبان‌مان را باهم همسان کنیم. در این فیلم نیروی انتظامی و گاهی دیگر سازمان‌ها مانند وزارت اطلاعات، قوه قضاییه و ... بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های داخلی دارند که در سینما جایگاهی ندارد و از اینجاست که اختلاف نظرات و گلایه‌ها به وجود می‌آید. اگر بنشینیم و زبان‌مان را همگون بکنیم شاید دیگر این گله‌گذاری‌های جزیی به وجود نیاید.»
او با تاکید بر اینکه شخصیت پلیس این فیلم مقتدر و سلیم النفس است، بیان کرد: «شخصیت پلیس در این فیلم علی‌رغم تمام مشکلاتی که در زندگی خود دارد، ولی از نظر اخلاقی وظایف خود را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهد. پلیس مقتدر و سالم را چطور می‌توان تصویر کرد؟ حداقلش این است که ما فکر کردیم چنین تصویری باید از پلیس ارائه دهیم و ممکن است فرد دیگری تصویر دیگری از پلیس در نظر داشته باشد. به ادعای تمام کسانی که فیلم را دیدند، می‌گویم که با پلیسِ فیلم ارتباط خوبی برقرار کرده بودند.»
استقبال مخاطبان نشان از انجام وظیفه «متری شیش و نیم» است
این تهیه‌کننده با سابقه در پاسخ به اینکه پس از حضورش در پروژه «متری شیش و نیم» چه تغییراتی در فیلم ایجاد شد و تاثیر حضورش چه بود که فیلم در جشنواره فیلم فجر مورد پسند مخاطبان قرار گرفت؟ توضیح داد: «خوشحالم از اینکه توانستیم اثر دیگری از یک جوان بااستعداد سینمای ایران را بسازیم و حداقل توانستم کمک کنم و تدارکات را فراهم کنم تا منویات او به تصویر تبدیل شود. اینکه مردم در ایام جشنواره سختی‌ها را تحمل کردند تا فیلم را ببینند، نشانگر این است که فیلم در نگاه اول توانسته وظیفه‌اش را انجام دهد، با مخاطب ارتباط برقرار و پیام خود را منتقل کند.»
او افزود: «این فیلم درباره پدیده شوم مواد مخدر است که یکی از معضلات اصلی جامعه ماست که با به تصویر کشیدن آن در قالب یک فیلم سینمایی، خواستیم مردم بیشتر از تاثیرات مخرب آن آگاه شوند. رسالت سینما نیز همین است که موضوعات اجتماعی را به بهترین شکل ممکن منعکس کند تا بر مخاطب تاثیر بگذارد.»
انتظارمان از جشنواره بیشتر از این حرف‌ها بود
تهیه کننده «متری شیش و نیم» درباره انتظارش ار جشنواره و موانعی که ممکن است سر راه اکران این فیلم قرار بگیرد، نظر خود را این‌گونه بیان کرد: «انتظار ما بیشتر از این حرف‌ها بود و گروه ما انتظار بیشتری داشتند، مانند همکاران دیگرمان که برای فیلم‌هایشان زحمت کشیده بودند و انتظار دیدن کارشان را داشتند. اما مشکلی سد راه خود برای اکران فیلم نمی‌بینیم، زیرا که برای جشنواره پروانه نمایش دریافت کرده‌ایم و تنها یک مسایل حاشیه‌ای پیش آمد که فکر نمی‌کنم مشکلی برای اکران ایجاد کند. در وزارت ارشاد نیز این قانون وجود دارد که فیلم برگزیده آرای مردمی در جشنواره فجر، اولویت اکران نوروز است و ما نیز وقتی با استقبال مردم رو به‌رو شدیم، تمام تلاش خود را می‌کنیم که این اتفاق رخ دهد.»
چرا برای سینما اعتبارات مناسب در نظر گرفته نمی‌شود؟
ساداتیان در پاسخ به این پرسش که در اختتامیه جشنواره فیلم فجر انتقاداتی را خطاب به منوچهر شاهسواری، مدیرعامل خانه سینما مطرح کرده است، گفت: «نه، خطاب من به مسئولان اجرایی کشور بود که در مراسم حضور داشتند، فکر کردم از این فرصت استفاده کنم و از سهم اندکی که سینما از گردش مالی کشور دارد، حدود ۲۰۰ میلیارد تومان گلایه کنم. سینمایی را که اینقدر تاثیرگذار است، چرا از نظر اقتصادی ضعیف می‌کنیم و نمی‌گذاریم بزرگ شود؟ نسبت به اینکه به صنعت کشور اعتبارات زیادی اختصاص داده می‌شود، گلایه ندارم، بحث من سر این است که چرا در کنار آن‌ها برای سینما اعتبار مناسبی در نظر گرفته نمی‌شود؟»
این سینماگر با مقایسه مالیات ارزش افزوده در سینمای ایران و جهان، توضیح داد: «همه دنیا برای رشد سینما، مالیات ارزش افزوده را در نظر نمی‌گیرند، اما در ایران این ارزش افزوده نه تنها بخشوده نشده است، بلکه امسال دو ارزش افزوده در نظر می‌گیرند؛ یکی از سینما‌ها و دیگری از صاحبان آثار. بحث من در اختتامیه بود که مسئولان اجرایی که برای سینما احترام قائل هستند و در اختتامیه جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کردند، چرا به این مسایل توجه نمی‌کنند.»