رویداد۲۴ با تحریم اعمال شده از سوی آمریکا و خروج دولت این کشور از برجام بسیاری از شرکت‌ها به ویژه شرکت‌های خودروسازی از ایران خارج شدند و دست طرف ایرانی تا حدودی در پوست گردو ماند، اما خودروسازان ایران با خیال آنکه این تحریم‌ها همچون تحریم‌های گذشته است و دل به طرف چینی خوش کرده بودند با گذشت زمان دریافتند که چینی‌ها هم برای ادامه فعالیت در ایران به دلیل عدم جابجایی پول آنچنان راغب نیستند.
حال با این شرایط جای سوال دارد که شرکت‌های خودروسازی داخلی برای گذر از این شرایط چه راهکاری را باید در پیش بگیرند و آیا می‌توان جایگزین مناسبی برای چینی‌ها دست و پا کرد.
در این رابطه فربد زاوه کارشناس صنعت خودروسازی کشور می‌گوید: «شرکت‌های چینی در بازار آمریکا و اقتصاد این کشور دارای منافعی هستند از این رو در زمان اعمال تحریم‌های آمریکا بر اقتصاد ایران چینی‌ها مجبور به رعایت رویه آمریکا هستند.»
وی ادامه می‌دهد: «در شرایط فعلی جایگزین مناسبی برای شرکت‌های طرف قرارداد با خودروسازان داخلی نمی‌توان پیدا کرد، زیرا اکثر شرکت‌های خودروسازی جهان منافعی در اقتصاد آمریکا حتی در حد استفاده از دلار این کشور دارند.»
این کارشناس صنعت خودروسازی خاطرنشان می‌کند: «شرکت‌های خودروسازی داخلی در شرایط فعلی می‌توانند منتظر حمایت‌های دولتی کشور‌های ۴+۱ بمانند تا به حدی ارتقاء یابد تا از شرکت‌های خودروسازی داخلی و شرکای آن‌ها حمایت کند یا کاهش میزان تولید خودرو‌های CKD را بپذیرند.»
زاوه یادآور می‌شود: «در شرایط تحریمی شرکت‌های داخلی که عمده فعالیت آن‌ها بر پایه مونتاژکاری قطعات CKD پایه ریزی شده است توان ادامه فعالیت ندارند و فعالیت آن‌ها هیچگونه ارزش افزوده‌ای برای کشور ندارند، زیرا عمق داخلی سازی محصولات این شرکت‌ها به شدت اندک بوده است.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا شرکت‌های مونتاژکار CKD در پسابرجام باید به سمت داخلی سازی برخی قطعات حرکت می‌کردند تا در شرایط امروز دچار نمی‌شدند؟، بیان می‌کند: «حرکت به سمت داخلی سازی در پسابرجام تنها برای برخی قطعات ثمره خاصی را برای شرکت‌های داخلی به همراه نداشت، زیرا حتی اگر یک قطعه داخلی سازی نمی‌شد و نیاز به واردات داشت محصول نهایی از خط تولید خارج نمی‌شد.»
زاوه با بیان اینکه حتی اگر تمام قطعات داخلی سازی شود، اما نرم افزار خودرو در اختیار طرف ایرانی نباشد، محصول نهایی به ثمر نخواهد نشست، ادامه می‌دهد: «نگاه که قطعات شرکت‌های طرف قرارداد همچون رنو، پژو و شرکت‌های گمنام چینی با سرمایه ایرانی داخلی سازی شود تا در شرایط حساس فعالیت ادامه داشته باشد، غلط است.»
این کارشناس صنعت خودوسازی خاطرنشان می‌کند: «در قرارداد‌های شرکت‌های خودروسازی باید شرایط برای طرف خارجی به گونه‌ای رقم می‌خورد که این شرکت‌ها با سرمایه گذاری قابل توجه در ایران فعالیت خود را انجام می‌دادند تا با اعمال تحریم‌های آمریکا، برای حفظ منافع خود ایران را ترک نمی‌کردند.»
وی تاکید می‌کند: «رفتار‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت در پسابرجام به گونه‌ای بود که شرکت‌های خارجی علاقه‌ای به سرمایه گذاری بلند مدت در ایران نداشتند.»
زاوه در رابطه با آینده شرکت‌های خودروسازی داخلی با توجه به خروج طرف چینی از بازار ایران، خاطرنشان می‌کند: «خودروسازان مونتاژکار CKD باید طرف چینی خود را برای ادامه فعالیت راضی کنند تا حداقل به صورت غیرمستقیم کالا را دریافت کنندکه به نظر می‌رسد طرف‌های خارجی به خصوص چینی علاقمند به ادامه فعالیت به صورت غیرمستقیم هستند.»
با توجه به تفاسیر اعلام شده به نظر می‌رسد که شرکت‌های داخلی باید برای ادامه حیات خود با کاهش تیراژ تولید در شرایط فعلی کنار بیایند و در کنار آن به دنبال تقویت همکاری خود با طرف خارجی به ویژه چینی بپردازند تا خط تولید از حرکت نماند.
همچنین باید نیم نگاهی به فعالیت وزارت امورخارجه داشت تا ببینند در آینده این وزارت خانه می‌تواند ۱+۴ را مجاب به حمایت از اقتصاد و صنعت ایران کند، زیرا تنها آمریکا از برجام خارج شده است.