رویداد۲۴ - نارندرا مودی، نخست وزیر هند در حالی فردا وارد تهران می شود که بسیاری از رسانه ها، همکاری های اقتصادی را مهم ترین اهداف و دستاوردهای این سفر عنوان کرده اند. این در حالی است که نمی توان توسعه مناسبات سیاسی در نتیجه دیدار سران دو کشور را نادیده گرفت.
دیدار مقامات ارشد دو کشور در حالی صورت می گیرد که پیش از این وزیر نفت هند در تاریخ 21 فروردین به ایران سفر کرده و با بیژن زنگنه وزیر نفت، محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت و همچنین ولی الله سیف رئیس بانک مرکزی ایران دیدار کرد.
وزرای نفت دو کشور در حالی در این دیدار سند همکاری در زمینه توسعه میدان گازی فرزاد بی، همکاری های پالایشگاهی، صادرات نفت و فرآورده های نفتی ایران به هند و همکاری دو طرف در صنعت پتروشیمی را امضا کردند که به نظر می رسد این دیدارها و امضای این سند همکاری، مقدمه ای بر سفر مودی به تهران بوده است.
این در حالی است که در ادامه امضای این سند همکاری، در گزارش ها آمده است که توافق تجارت سه جانبه دهلی نو، تهران و كابل، اختصاص خط اعتباری 150 میلیون دلاری در توسعه بندر چابهار و سرمایه گذاری 20 میلیون دلاری هند از جمله طرح های مشترك ایران و هند در بندر چابهار است .
از سوی دیگر، كریدور شمال - جنوب و سرمایه گذاری در شبكه ریلی و همچنین نهایی شدن میدان گازی فرزاد بی از جمله مهمترین محورهای گفتگو میان مقامات ایران و هند در سفر مودی به تهران خواهد بود.
با این وجود نمی توان سفر نارندرا مودی به تهران را تنها از منظر مناسبات و همکاری های اقتصادی نگریست؛ چرا که چنانچه در خبرها آمده، انتظار می رود که مقامات هند و ایران توافقنامه هایی در زمینه مبارزه با تروریسم و همكاری دفاعی در این دیدارها امضا كنند.
هند به عنوان کشوری که در سال های گذشته گام های توسعه و پیشرفت در حوزه تکنولوژی را یکی پس از دیگری برداشته، در عرصه سیاسی نیز بواسطه توان و اندوخته نظامی در حال تبدیل شدن به یک بازیگر مهم در منطقه و البته در سطح جهان است.
دهلی نو از این منظر روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی خود با بسیاری از کشورهایی که شاید در تضاد با یکدیگر باشند، را حفظ کرده است. هند در عین حفظ مناسبات و همکاری های نظامی خود با روسیه، از رابطه سیاسی هوشمندانه ای با آمریکا برخوردار است و از سوی دیگر در عین گسترش همکاری های خود با ایران، رابطه خود با اسرائیل را نیز ادامه می دهد.
تمامی این موارد حاکی از هوشمندی سیاسی دهلی نو است، اما از سوی دیگر می تواند جای تامل بسیار داشته باشد.
رسانه های هند در آستانه سفر مودی به تهران، از زوایای مختلف به این سفر پرداختند که در یکی از مهم ترین آنها، «هندو» در گزارشی نوشت: «با توجه به مشکلات موجود میان هند و پاکستان، با افزایش روابط تهران-دهلی نو و گسترش بندر چابهار، هند با کنار زدن پاکستان می تواند از ایران به عنوان گزینه ای جایگزین برای دسترسی به افغانستان استفاده کند، این در حالی است که تهران و دهلی نو هر دو بر تثیت هرچه بیشتر دولت مرکزی افغانستان و کاهش تحرکات طالبان در این کشور اتفاق نظر و تاکید دارند. این در حالی است که از منظر مناسبات جهانی، ایران و هند در قبال گروه های تروریستی مانند القاعده و داعش، در یک جبهه قرار دارند.»
در کنار این موارد باید سفرهای مودی در ماه های گذشته و ماه های آینده به کشورهای مختلف خاورمیانه را مد نظر قرار داد؛ مودی پیش از سفر به ایران به امارات متحده عربی و عربستان سفر کرده بود، و البته پس از سفر به تهران نیز در ماه های آینده عازم قطر و اسرائیل خواهد شد.
این گونه به نظر می رسد که نارندرا مودی در صدد تحکیم روابط با کشورهایی از طیف های مختلف، در گوشه گوشه خاورمیانه است. از سویی عرب های خلیج فارس می توانند تامین کننده نیاز این کشور به انرژی باشند، و از سوی دیگر ایران نیز می تواند نقش دریچه ورود به آسیای مرکزی را ایفا کند. در همین حال، اسرائیل نیز تامین کننده تجهیزات و تکنولوژی نظامی و دفاعی دهلی نو باقی خواهد ماند.
نباید فراموش کرد که موفقیت در این استراتژی سیاست خارجی، به ظرفیت دهلی نو در حفظ تعادل در روابط دوجانبه با این کشورها بستگی دارد. در این میان سفر به ایران برای، دهلی نو از اهمیت متفاوتی برخوردار است، چرا که پیش از این روابط ایران و هند از یک سو به دلیل تحرکات و سنگ اندازی های سیاسی اسرائیل و عربستان و از سوی دیگر به دلیل ممنوعیت همکاری اقتصادی به دلیل تحریم ها موجب هرچه کمرنگ تر شده روابط دوجنبه طرفین شده بود.
اینک بار دیگر موقعیت برای گسترش روابط اقتصادی و البته سیاسی با هندوستان فراهم آمده و این در حالی است که ایران با در نظر گرفتن اولویت های تعریف شده، می تواند نیم نگاهی به حل و فصل مشکلات میان هند و پاکستان داشت هباشد تا شاید در سایه رفع حتی الامکان این مشکلات، منطقه با ثبات بیشتری همراه شود.