رویداد۲۴ تولید این محصولات بیش از ۲.۵ برابر میزان مصرف کشور است و عمده بازار‌های هدف صادراتی را عراق، افغانستان، پاکستان، برخی کشور‌های اروپایی و حوزه خلیج فارس تشکیل می‌دهند.
دور تازه تحریم‌ها هرچند مشکلات متعددی برای صنایع کشورمان ایجاد کرد، اما برخی فعالان صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی از این تهدید فرصتی ساختند تا از شدت مشکلات بکاهند.
** تبدیل تهدید تحریم به فرصت
«محمد شرافت پور» مدیر بازاریابی و فروش یکی از شرکت‌های بهداشتی گفت: تغییر نرخ دلار در اوایل پارسال و سایر مشکلات بعدی، شوک بزرگی به مجموعه تولیدی وارد کرد، زیرا تامین کنندگان بزرگ مواد اولیه شرکت که بطور عمده از اروپا بودند، ارتباطشان را با ما قطع کردند.
وی بیان داشت: در دو سه ماه ابتدایی بروز این مشکلات، روند تولید شرکت کند شد، اما پس از آن با اتخاذ تصمیمات مناسب سطح تولید شرکت را حفظ کردیم.
شرافت پور خاطرنشان کرد: بروز شرایط سخت تحریم‌ها سبب شد تا یافتن تامین کنندگان داخلی و دانش بنیان را در دستور کار خود قرار داده و ارتباطمان را با دانشگاه‌ها قویتر کنیم؛ در نتیجه موفق شدیم برخی مواد اولیه و ادوات مورد نیاز خود را بومی سازی کنیم.
وی ادامه داد: بطور نمونه در گذشته از برخی ادوات بسته بندی ایرانی به دلیل کیفیت پایین مواد اولیه شان استفاده نمی‌کردیم، اما تحریم‌ها سبب شد ارتقای کیفی و در نتیجه استفاده از آن‌ها را در دستور کار قرار دهیم.
این مدیر بازاریابی بطور نمونه از گلیسیرین به عنوان ماده اولیه‌ای یاد کرد که همواره این شرکت بخشی از آن را از خارج تامین می‌کرد، اما اکنون بطور کامل داخلی سازی شده است.
وی توضیح داد: برای داخلی سازی گلیسیرین ۸۰ درصد (برای استفاده در خمیردندان) نیازمند برج‌های تقطیر بودیم، اما ارزان بودن واردات آن سبب شده بود تا به این سمت حرکت نکنیم؛ اکنون حتی گلیسیرین ۹۸ درصد در این شرکت تولید و خطوط تولید از سوی مهندسان ایرانی تعمیر و نگهداری می‌شود.
شرافت پور یادآور شد: در گذشته عمده مواد اولیه مورد نیازمان را از اروپا، هند، چین و حتی با واسطه از آمریکا وارد می‌کردیم، اما اکنون به دفاتر دبی و هند محدود شده است.
وی در عین حال به تلاش خارجی‌ها برای دور زدن تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: بسیاری از شرکت‌های خارجی همکار ما که در تهران دفتر دارند، به نوعی مشکل انتقال ارز را حل کرده اند.
این فعال صنعتی گفت: جایگزینی مواد اولیه با حفظ کیفیت محصول نهایی، گزینه دیگری است که این روز‌ها دنبال می‌کنیم.
وی از گرید بهداشتی سیلیکای کلسیم و فسفات (به عنوان ماده ساینده در خمیردندان) و نیترات پتاسیم به عنوان مواد اولیه دیگری یاد کرد که تا پیش از این از خارج کشور تامین می‌شد، اما امروز در داخل تولید می‌شوند.
** افزایش صادرات، راهکاری برای تداوم تولید و فروش
سرپرست تبلیغات و بازاریابی یک شرکت تولیدکننده مواد شوینده و بهداشتی گفت: تا پیش از نوروز ۹۸ هزینه‌های بالای ارزی فراز و نشیب‌های زیادی به شرکت تحمیل کرد، بطوری که مجبور به تعدیل ۱۰ نفر از نیرو‌های خود شدیم.
«تانیا آبکار» افزود: افزایش بیش از ۲ برابری قیمت مواد اولیه، مشکلات تامین ارز از سامانه نیما و در عوض افزایش فقط ۱.۵ برابری محصولات نهایی، دشواری‌های زیادی برای شرکت ایجاد کرد، با این حال با مدیریت بحران توانستیم رکورد تولیدی بیش از سال ۹۶ به ثبت برسانیم و حتی امسال قصد داریم چند محصول جدید به سبد محصولات خود اضافه کنیم.
وی از صادرات به عراق و برخی دیگر از کشور‌های همسایه، همچنین کاهش حاشیه سود به عنوان گزینه‌های فراروی این شرکت یاد کرد تا در شرایط سخت نیز مشتریان خود را از دست ندهیم.
آبکار در عین حال از برخی خودتحریمی‌ها در این شرایط گلایه کرد که تامین مواد اولیه را با دشواری همراه کرده بود، همچنین افزایش قیمت محصولات نهایی را مطابق انتظار ندانست و خواستار انجام آنالیز قیمت برای تعیین قیمت‌های واقعی شد.
** مافیای مواد اولیه
مدیر فروش یک لابراتوار بین المللی تحقیقاتی فعال در حوزه لوازم آرایشی، بهداشتی و دارویی گفت: به دلیل مشکلات پیش آمده در یک سال اخیر، تامین مواد اولیه که ۸۰ درصد آن از خارج انجام می‌شد با دشواری مواجه شده است.
«محمد صلحی» افزود: عصاره گیاهی به عنوان یکی از مواد اولیه مورد نیاز خطوط تولید، از کیلویی ۴۰۰ هزار به پنج میلیون تومان افزایش یافت، همچنین گزینه «خرید اعتباری» از دست رفت و شرکت‌های تامین کننده مواد اولیه فقط پول نقد مطالبه می‌کنند.
وی اظهار داشت: تامین ارز از سامانه نیما، فقط یک حرف است و در عمل ارز مورد نیازمان را از بازار آزاد تهیه می‌کنیم که تامین منابع حیاتی شرکت را به چالش کشیده است.
صلحی، تعدیل ۲۵ نفر از نیرو‌های شرکت و نقص در کالا‌های نهایی را به عنوان دیگر مشکلات این شرکت برشمرد و گفت: متاسفانه «مافیای مواد اولیه» واقعیت دارد که دلیل آن پذیرفته شدن ثبت سفارش برخی شرکت‌ها و پذیرفته نشدن برای برخی دیگر است.
به گفته وی، با وجود افزایش ۴۰۰ درصدی قیمت مواد اولیه، اما محصولات نهایی شرکت بطور متوسط رشد ۴۰ درصدی داشته است که آن هم با شرایط دشوار رمعیشتی خانوار‌ها از کشش پذیری لازم برخوردار نیست.
این مدیر فروش، از نقل و انتقال پول به خارج کشور به عنوان مشکلی دیگر یاد کرد و ادامه داد: به دلیل ناهماهنگی بانک مرکزی با واحد تامین مواد اولیه این لابراتوار در چین، مبلغی که ۲ ماه پیش به حساب چینی‌ها واریز کرده بودیم به حسابمان برگشت خورد.
وی اظهار داشت: این لابراتوار در حدود ۲ سال پیش ۱۹ میلیارد تومان برای ساخت کارخانه تیوب سازی در هشتگرد سرمایه گذاری کرد، اما اکنون مواد اولیه لازم برای شروع کار یافت نمی‌شود و در عمل با خواب سرمایه مواجه شده است.
صلحی بیان داشت: مراودات بانکی حتی برای خریداران محصولات این لابراتوار در خارج کشور سخت شده و برخی از آن‌ها عطای همکاری با ما را به لقایش بخشیده اند.
وی اضافه کرد: این در حالی است که شرکت‌های رقیب ترکیه‌ای با برخورداری از حمایت‌های دولتی، گمرکی و بانکی و بسته بندی‌های مناسب، گوی سبقت از ما ربوده اند.
** انتظارات از دولت
این فعال اقتصادی گفت: اگر دولت به دنبال رونق بنگاه‌های زودبازده است، باید جلوی انحصارطلبی برخی بایستد.
وی تاکید کرد: انتظار داریم دولت در تحویل به موقع ارز نیمایی به شرکت‌ها چاره اندیشی کند، زیرا ارزی که امروز مورد نیاز شرکت است چند ماه دیگر (زمان تامین شد نارز نیمایی) به درد نمی‌خورد.
با وجود مشکلات یاد شده، اما مسئولان افق روشنی برای این صنعت پیش بینی می‌کنند. «محسن صالحی نیا» معاون وزیر صنعت معدن و تجارت در آیین افتتاح این دوره از نمایشگاه در جمع خبرنگاران گفت: صنعت مواد شوینده، آرایشی، بهداشتی و سلولزی چهار تا پنج درصد ارزش افزوده کل صنعت کشور را تشکیل می‌دهندکه تامین عمده مواد اولیه در داخل و ارائه مناسب خدمات فنی و مهندسی شرایط خوبی را برای این صنعت فراهم ساخته است.
وی افزود: این صنعت به دلیل توسعه یافتگی، استفاده از برند‌های مناسب، ماشین آلات نوین و نیروی انسانی کارآمد در سال‌های گذشته توانسته بیش از ۹۰ درصد زنجیره تامین خود را تکمیل کند.
صالحی نیا خاطرنشان کرد: بر این اساس صنعت یاد شده وابستگی بسیار کمی به خارج از کشور داشته و در شرایط محدودیت ها‌ی بین المللی نیز آسیب پذیری پایینی دارد.
پارسال با وجود همه مشکلات و دشواری‌ها مانند تحریم، ۳۰۰ میلیون دلار محصولات شوینده، آرایشی و بهداشتی صادر شد که رقمی در حدود صادرات این اقلام در سال ۱۳۹۶ بود.