رویداد۲۴ تحریم صنایع بالادستی در حالی اعمال میشود که در صورت آگاهی از توانمندیهای موجود در این زمینه توان دور زدن این تحریمها و تامین نیاز داخلی به راحتی وجود دارد به شرط آن که با در اختیار داشتن یک برنامه و با تکیه بر توان و منابع موجود نسبت به افزایش عمق ساخت داخل اقدام کرد.
امید رضایی، عضو هیات مدیره انجمن تخصصی صنایع همگن، نیرومحرکه و قطعه سازی، با تاکید بر این که تحریم صنایع بالادستی بر صنعت خودرو تاثیرگذار زیادی دارد، میگوید:" در زمینه صنایع بالادستی نظیر فولاد و پتروشیمی توانایی بالایی در کشور وجود دارد و نکته جالب و قابل توجهی که وجود دارد اینست که بسیاری از این موضوع غافل هستند که به لحاظ منابع زیرزمینی و معادن، حداقل وابستگی را در قطعات بالادستی داریم".
وی با بیان این که هم اکنون ۷۰ تا ۸۰ درصد پلیمرها در ایران تولید میشود، میافزاید:" در حال حاضر پلیمرهای خاص که به لحاظ تجهیزات توان تولید آن وجود دارد، اما تیراژ معقولی ندارد و مقرون به صرفه نیست، تولید نمیشود که این امر وابستگی ما را به کشور دیگر گره زده است".
این فعال صنعت قطعه یادآور میشود:"محصولاتی نظیر پتروشیمی و صنایع فولاد که توان تولید آن وجود دارد، اما مصرف آن خاص خودرو بوده و تناژ مصرف یا تیراژ تولید آن عدد قابل قبولی در سال نیست، برای تولیدکننده شرکت مادر، توجیه اقتصادی ندارد".
وی ادامه میدهد:" در چنین شرایطی سیاست گذاری دولت معنا مییابد تا شرکتهای تولید کننده مواد اولیه که بیشتر دولتی هستند را مجاب کند که این آلیاژ و مواد خاص برای مصرف صنایع خودرویی تولید شود که این امر نگاه شایستهای است".
رضایی میافزاید:" بسیاری از کشورهای دنیا که به صنعت خود به عنوان یک حرکت زیربنایی نگاه میکنند نیز این نگاه را داشتند که اگر میتوانند، کالایی را از کشور دیگری تامین کنند، اما وقتی به این موضوع توجه میکنند که در درازمدت این روند میتواند تبدیل به پاشنه آشیل آنها شود و آنها را محدود کند و به عنوان رقیب، در بازهای از زمان کالا را در اختیار او نگذارد و بتواند او را از میدان به درکند، نسبت به سرمایه گذاری و افزایش عمق ساخت داخل اقدام میکنند".
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن با تاکید بر این که فقط بحث ارزبری و توجیه اقتصادی مطرح نیست، تصریح میکند:" ساخت داخل در بسیاری از موارد به لحاظ استراتژیک مهم است و میتواند رقیب را از بابت همان مواد خاص منع کند که نمونه آن گوشی اپل است که تا به امروز به فکر نبود خارج کردن نرم افزارها از اپ استور نبود، اما به دلیل رفتار اپل تمام فعالیتهای بانکی و مجازی محدود شد که در چنین شرایطی باید اقداماتی پیش بینی و یا نسبت به تهیه زیرساختها اقدام میشد".
وی میافزاید:" در کشوری مانند چین نرم افزار وی چت وظیفه تمام مراودات را بر عهده دارد به طوری که هزینه تاکسی و کرایه تا جابجایی بانکی و شهریه با آن انجام میشود و در چین ویزا کارت یا کارت اعتباری هیچ معنایی ندارد و همه اقدامات با این نرم افزار انجام میشود بدون این که وابستگی به کشوری داشته باشد".
رضایی با تاکید بر این که صنعت خودرو جزو نخستین صنایع تحریم هدفگذاری تا فلج شود، اظهار کرد:" باید ریشهای به این موارد توجه شود این در حالیست که نه تنها توان تولید بخش قابل توجهی از مواد اولیه صنایع بالادستی نظیر پلیمر، فلزات یا منابع دیگر مانند آلومینیوم وجود دارد بلکه توان صادرات آن هست.
هم اکنون شرکت دولتی صاحب تولید و دانش، با هدف جذب ارز خارجی به صادرات رو اورده و تولیدکننده داخلی را رها کرده در صورتی که اگر قیمت مواد اولیه دو قیمتی شود و بخشی به صنعت خودرو به قیمت رقابتی داده شود و بخش دیگر به قیمت صادراتی و رقابتیتر اختصاص یابد جبران مافات میشود".
این کارشناس صنعت خودرو و قطعه با اشاره به تجربه سایر کشورها در جایگزین کردن مواد اولیه یاد آور میشود:" این اقدام نیاز به کار مهندسی و دانشگاهی دارد و میتوان برخی از محصولات را تغییر داد و جابجا کرد و این موضوعی است که خودروسازان داخلی در حال دنبال کردن آن هستند تا موادی که قابلیت جایگزینی ندارند را با تکیه برهای تک داخلی سازی کنند".
وی میافزاید:" بخش قابل توجهی از مواد بالادستی در داخل تولید میشود و معادن و منابع آن در کشور موجود است و در صورت کار کارشناسی درست و هدفگذاری و همچنین نظارت از ابتدا تا انتها مشخص خواهد شد سیستم تا چه اندازه پیشرفت خواهد کرد".
عضو هیات مدیره انجمن صنایع همگن با تاکید بر این که هم اکنون در بخش پتروشیمی توان بالایی وجود دارد، تصریح میکند:" این توانمندی به اندازهای است که نه تنها نیاز صنعت خودرو بلکه صنایع دیگر را پوشش میدهد. برای نمونه بسیاری از شرکتهای قطعه ساز داخلی در زمینه پولیول فوم صندلی، توان زیادی صرف کردند و با فرمولهای داخلی به تولید آن دست یافتند، اما بنابه ظرفیت پایین که توان تولید بیشتر از ظرفیت مورد مصرف خود را نداشته اند، قادر نبودند به سازنده دیگر سرویس دهند در حالی که در صورت حمایت مالی و ارتقای تجهیزات امکان استفاده آن فراهم خواهد شد".
رضایی ادامه میدهد:" در حال حاضر برخی قطعه سازان در حد نیاز خود داخلی سازی کرده اند و اگر توان مالی وجود داشت امکان در اختیار گذاشتن آن به بقیه وجود داشت بنابراین باید برنامه موجود باشد تا راهی برای تولید محصولات و مواد اولیه که واقعا توان و دانش فنی آن فاصله زیادی با استانداردها دارد پیدا کنیم.
این اظهارات نشان میدهد توان مقابله با تحریمها و کاهش اثرگذاری آنها در اقتصاد و به ویژه در صنعت خودرو وجود دار به شرط آن که راههای افزایش عمق ساخت داخل و همچنین برنامه ریزی برای استفاده از این توانمندیها وجود داشته باشد.