رویداد۲۴ امسال، چهلمین سالی بود که مراسم روز کارگر بعد از پیروزی انقلاب اسلامی برگزار میشد. در سالهای گذشته، عموما خانه کارگر سعی کرده برگزارکننده این مراسم باشد؛ با این حال تشکلها و سندیکاهای مستقل و جریان دانشجویی که به نگاههای خانه کارگر اعتقاد ندارد، سعی کردهاند برنامههای مستقلی با روز کارگر برگزار کنند. امسال نیز جمعی از کارگران و معلمان مقابل مجلس تجمع کردند که بر اساس اخباری که منتشر شده و دادستان کل کشور نیز آن را تایید کرده، تعدادی از آنان بازداشت شدهاند؛ افرادی که از فعالان کارگری تا روزنامهنگاران را نیز در بر میگیرد.
نکته عجیب اینکه درعین حالی که عمده اعتراضات صنفی در سالهای اخیر، اعتراضات کارگری بوده و حتی برخی از آنها به موضوعی ملی تبدیل شده، اما اعتراضات روز کارگر برای جریانهای سیاسی داخلی چندان اهمیتی نداشت! این را میتوان از واکنش ضعیف احزاب نسبت به روز جهانی کارگر دید. در حالی که اکثریت گروههای انقلابی در سال ۵۷ و ۵۸، توجه به قشر کارگر را از شعارهای اصلی انقلاب میخواندند، چهل سال بعد، کمتر گروهی حاضر شد در دفاع از کارگران بیانیهای صادر کند.
بیانیههای بی فروغ احزاب اصلاح طلب و اصولگرا در حمایت از کارگران
در میان اصلاح طلبان تنها دو حزب اصلاح طلب بیانیهای برای روز کارگر منتشر کردند. در بیانیه حزب اعتماد ملی، «تعدیل و افزایش حقوق کارگران، به رسمیت شناختن حق اعتراض و تجمع مسالمتآمیز و پرهیز از برخورد با آن، مقابله با رانتیسازی اقتصاد به جای خصوصیسازی، بیمه کارگری یا چتر حمایت قانونی از کارگران، سهیم شدن کارگران در منافع تولید، حمایت از اتحادیهها و سندیکاهای کارگری، بازگشت سهم حق بیمه درمان به صندوق تأمین اجتماعی، اشتغال و بیمه بیکاری» به عنوان سرفصلهای خواستههای این حزب از دولت و حاکمیت معرفی شده بود.
اعتماد همچنین در بیانیه خود نوشته بود: «از همه نهادهای دست اندرکار بهویژه دولت، کارفرمایان و اتحادیههای کارگری میخواهد با سعه صدر و حوصله مسائل مربوط به تولید، اشتغال و رونق اقتصادی را در راستای توسعه و اعتلای کشور و ایفای حقوق کارگران در دستور کار و مدنظر قرار داده و کشور و دولت را به نظامی پیشرو در حوزه تامین حقوق اساسی مردم تبدیل کنند.»
هرچند حمایت از سندیکاهای مستقل معمولا در دستور کار احزاب اصلاح طلب و اصولگرا نبوده، اما در مراسم روز جهانی کارگر امسال، حزب اعتماد ملی به این موضوع اشاره داشته است.
حزب اتحاد ملت نیز در بیانیه کوتاهی که به مناسبت روز کارگر و روز معلم منتشر کرده است آورده «تحقق هرچه بیشتر توسعه، دموکراسی و حقوق بشر، بدون توجه به حقوق اقشار و گروههای مختلف اجتماعی میسر نیست... جامعه مدنی، که از کلیدواژههای اصلی اصلاحطلبی است، بی کارگر و بی معلم، بیمعناست. روز جهانی کارگر و روز ملی معلم، فرصتی برای توجه به مسائل این دو قشر است. امری که متأسفانه عدم توجه کافی به آن، از انتقادهای وارد به جریانهای مختلف سیاسی از جمله اصلاحات محسوب میشود.»
در ادامه این بیانیه ضمن تاکید بر حقوق کارگران و معلمان مثل حق داشتن تشکلهای مستقل و فعالیت مدنی، حق معیشت مناسب و حق مشارکت در تصمیمات خرد و کلان حکومتی که در سرنوشت و زندگی آنها تأثیرگذار است، تاکید شده امیدوار است که این تلنگر درونی به سمت کنشهای مؤثر و واقعی برای ارتباط بیشتر با این دو قشر بزرگ در راستای سیاستورزی جامعهمحور اصلاحطلبانه هدایت شود.»
در میان اصولگرایان نیز جمنا، که مهمترین تشکیلات فراگیر اصولگرایان است در بیانیه خود آورده است «برهه کنونی که تمامی جبهه ظالم و متخاصم کفر و ظلم علیه اقتصاد و اعتقاد مردم شریف ایران اسلامی صفآرایی کردهاند. حضور جهادی کارگران بیادعا و کوشای ایرانی بهعنوان بسیجیان خط مقدم جبهه اقتصادی در نشاندن تیر کارآمد اقتصاد مقاومتی و افزایش کیفیت تولید ملی بر هدف، شاهراه حیاتی رگهای استقلال اقتصادی کشور از همیشه مهمتر است.»
در پایان بیانیه نیز از دولت تقاضا شده «با همه توان در احقاق حق این بزرگواران کوشا باشد و با تلاش بیشتر برای کنترل قیمتها و افزایش عادلانه حقوق برای اقشار زحمتکش، یاریگر کارگران بهعنوان کلیدیترین اهرم چرخش چرخهای اقتصادی کشور باشد.»
از میان بیش از ۵۰ حزب فعال کشور که معمولا برای اتفاقات مهم بیانیه میدهند، به جز خانه کارگر، فقط دو حزب اصلاح طلب و یک تشکل اصولگرا بیانیه صادر کرد. محود کیانوش راد در تحلیل این ماجرا به رویداد۲۴ گفته است: کارگران ایران با افول جریان چپ، عملا حامیان سیاسی پیشین خود را تا حد زیادی از دست دادهاند لذا بیتوجهی اصلاح طلبان به طبقات فرودست اقتصادی و مطالبات کارگری میتواند پاشنه آشیل اصلاح طلبان در آینده باشد.
فیاض زاهد با اشاره به بی توجهی به مطالبات کارگری گفته است: اگر همچنان خنثی بمانیم، این امواج به هم خواهند پیوست و مطالبات بسیار توفندهای را شکل خواهند داد. نظام سیاسی به دلیل ناکارآمدی در حوزه عمل اقتصادی و فشار بین المللی، دو اتفاق را شاهد خواهد بود؛ یا از درون فرو میپاشد یا در برابر فشار خارجی زانو میزند. با هیچکدام از این دو مورد موافق نیستیم و معتقدیم باید علاج واقعه را قبل از وقوع کرد.
منتقدان و درخواست آزادی
گروههای منتقد نیز بیانیههای متعددی درباره روز کارگر صادر کردند. مهمترین بیانیه از آن کانون نویسندگان بود که در آن آمده است «روز جهانی کارگر، روز طبقهای است که بارِ تولید را بر دوش میکشد، اما خود از مواهب آن بی بهرهترین است. کارگران در این روز، همبستگی و همصداییشان را در سراسر جهان پای میکوبند و خواستهای دیرین شان برای عدالت و آزادی را با صدایی رسا فریاد میکشند.»
در این بیانیه ضمن تقدیر از اسماعیل بخشی کارگر بازداشتی مجتمع نیشکر هفت تپه، خطاب به مسئولان آمده است «کانون نویسندگان ایران ضمن شادباشِ اول ماه مه به کارگران ایران و جهان، خواهان آزادی همهی فعالان کارگری و نویسندگان و روزنامهنگاران در بند، و دیگر زندانیان سیاسی و عقیدتی است. همچنین، به همین مناسبت، خواهان به رسمیت شناختن عملی و واقعی حق آزادی بیان و اعتصاب، برای همهی گروههای اجتماعی، بویژه آنهایی ست که در وضعیت مصیبت بار معیشتی موجود، قربانیان اصلیِ رکود اقتصادی و حتا بلایای طبیعی هستند.»