رویداد۲۴ اسلوونی کشوری در جنوب اروپای مرکزی، دنبال توسعه تجارت خود با ایران است؛ اما مهم‌ترین مانع بر سر راه توسعه این روابط، مبادلات مالی بین دو کشور است. کشور‌های اروپایی بعد از خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، تلاش کردند با تعریف‌کردن یک کانال مالی به نام اینستکس، زمینه مبادلات تجاری را در زمینه غذا و دارو بین ایران و اتحادیه اروپا فراهم کنند.
کشور اسلوونی هم که چندی است تعاملات تجاری خود با ایران را توسعه داده، قصد دارد از این کانال مالی برای تعاملات خود استفاده کند. کریستینا رادی، سفیر اسلوونی در ایران، در گفتگو با «شرق» احتمال می‌دهد تا دو ماه دیگر این کانال مالی کار خود را آغاز کند.
او که در کشور زنبوردار‌ها زندگی می‌کند، معتقد است زنبورداری راهی برای توسعه تعاملات با ایران را پیش‌روی دو کشور قرار می‌دهد. به اعتقاد سفیر اسلوونی، آموزش زنبورداری به زنان افغانستان سبب خواهد شد نرخ مهاجرت مردم این کشور به ایران کاهش یافته و حتی مهاجرت معکوس رخ دهد و هزینه‌های ما برای نگهداری مهاجران کشور همسایه از طریق توسعه زنبورداری کاهش یابد. مشروح گفتگو با کریستینا رادی، سفیر اسلوونی در ایران، در ادامه می‌آید.
آیا اسلوونی برای تعاملات مالی و انتقال پول با ایران از کانال اینستکس استفاده خواهد کرد؟ به‌جز دارو و مواد غذایی برای سایر تعاملات تجاری امکان استفاده از کانال مالی اتحادیه اروپا وجود دارد؟
فعلا اینستکس اصلا فعال نیست. احتمالا تا دو ماه دیگر آغاز به کار خواهد کرد. اولین معاملات مالی که صورت می‌گیرد، در زمینه دارو و کالا‌های اساسی برای ایران و به صورت بالعکس برای دیگر کشورهاست؛ اما هنوز این کانال مالی کار نمی‌کند.
در دیدار مقامات ایران و اسلوونی قرار بود شعب بانکی‌ای از سوی شرکت‌های اسلوونی در ایران ایجاد شود، این برنامه امکان عملیاتی‌شدن دارد؟
همه ما آرزو داریم روزی این اتفاق بیفتد.
این اتفاق رخ خواهد داد؟
هیچ‌کس نمی‌داند.
حجم مبادلات تجاری بین ایران و اسلوونی بعد از تحریم‌های جدید آمریکا کاهش پیدا کرده است. این امکان وجود دارد که ما به حجم مبادلات سابق بازگردیم؟ کاهش حجم مبادلات، ناشی از سیاست‌های تنبیهی آمریکاست؟
من به این قضیه مثبت نگاه می‌کنم و مبادلات تجاری ما در حال رشد است؛ درست است که بر اثر تحریم‌ها به‌سختی افتاده است، ولی شرکای تجاری ما دارند راه‌های معامله را پیدا می‌کنند. آمار نشان می‌دهد که معاملات تجاری در سطحی بالاست. برای مثال سال گذشته معاملات تجاری بالای ۲۰ درصد بود. ۲۰ می‌روز جهانی زنبور بود و من به خاطر همین دوست دارم روی این موضوع تمرکز کرده و درباره اهمیت زنبور صحبت کنیم.
چرا اسلوونی تلاش کرد ۲۰ می‌را به‌عنوان روز جهانی زنبور در تقویم سازمان ملل ثبت کند. چرا به این موضوع تا این حد اهمیت داده و در راستای آن تلاش می‌کند؟
به خاطر اینکه ما یک ملت زنبوردار هستیم. از هر هزار نفر، چهار نفر زنبوردار هستند، به این دلیل و اینکه بقای زنبور‌ها در خطر است، کشور اسلوونی این چالش را پذیرفت. زنبور و سایر گرده‌افشانان در تنوع زیستی، حفظ محیط زیست جهانی و امنیت غذایی اهمیت بسیاری دارند. هر چهار قاشق غذا در دنیا، یک قاشق بر اثر کار زنبور‌ها و سایر گرده‌افشان‌هاست. زنبور نباشد، غذا نیست. این یک مشکل جهانی است و فقط مشکل اسلوونی نیست؛ اما ما حامی زنبور‌ها هستیم.
کشور اسلوونی در زمینه انرژی و مدیریت آب چه پروژه‌هایی دارد؟
ما به‌طور جدی در این زمینه با دو کشور اروپایی کار می‌کنیم؛ اتریش و آلمان جزء شرکای ما هستند. این برنامه ابتکار عملی از طرف سه شرکت بزرگ در این کشور‌ها بود. ما رهبری این کار را بر عهده داریم و پروژه‌ها را ارائه می‌دهیم. پروژه‌های ما مربوط به محیط زیست و آب است و می‌دانیم که تحت تأثیر تحریم‌ها قرار گرفته است؛ اما سعی می‌کنیم این پروژه‌ها را خیلی زود انجام دهیم. من این مسئله را خیلی مثبت می‌بینم. قبلا هم از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ ایران بوده‌ام. تمام بالا و پایین‌ها را می‌شناسم، ولی بازهم مثبت به این قضیه نگاه می‌کنم و تمام تلاش خود را خواهم کرد.
حجم تولید عسل در اسلوونی چقدر است؟
ما فقط دو میلیون نفر جمعیت داریم. اینکه چه میزان عسل تولید می‌کنیم، مهم نیست بلکه کیفیت آن اهمیت دارد؛ اما این تولید برای نیاز‌های ما کافی نیست و مجبوریم از سایر کشور‌ها عسل وارد کنیم. ولی اسلوونی در دانش زنبورداری بسیار قوی است. بسیار مراقب هستیم که از حشره‌کش‌ها استفاده نکنیم. ایران رتبه سوم در زمینه تولید عسل را دارد و شریک خوبی برای اسلوونی است. کاری که ما می‌خواهیم با ایران انجام دهیم، همکاری در بهبود روش‌های زنبورداری و ارتقای کیفیت و تکنولوژی در زمینه زنبورداری است. اسلوونی یک آکادمی زنبورداری بین‌المللی تأسیس کرد که به زنبورداران سراسر دنیا این امکان را می‌دهد تا در این مرکز دور هم جمع شوند و تجربیات خود را در اختیار هم قرار دهند. امیدوارم که از ایران هم بتوانیم زنبورداران را برای شرکت در دوره‌های خود جذب کنیم.
اشاره کردید که دوست دارید زنبورداران ایران را برای دوره‌های آموزشی کشور اسلوونی جذب کنید. نحوه همکاری برای مشارکت زنبورداران در این دوره‌های آموزشی چگونه است؟
همکاری در زمینه زنبورداری شروع خوبی برای همکاری در سایر زمینه‌هاست. اگر در زمینه زنبورداری بخواهیم با هم همکاری کنیم، برای تجارت بین دو کشور خیلی خوب است. اما زمینه‌های همکاری ما فقط مربوط به زنبور نیست. هرچند اسلوونی به دلیل زنبور کارنولیا شهرت دارد، اما صادرات عسل می‌تواند یک بخش از روابط تجاری ایران و اسلووانی باشد. تجار کار خود را می‌کنند. شرکت در دوره‌های آموزشی ما بستگی به دانش کسی دارد که می‌خواهد در این دوره‌ها شرکت کند و نحوه همکاری قابل بررسی است. برای کسانی که در دوره‌های آموزشی اسلوونی شرکت می‌کنند، یک‌سری سخنرانی‌ها و بازدید‌ها طراحی شده است. آن‌ها می‌توانند از دانش زنبورداران و استادان در زمینه زنبورداری استفاده کنند. جنبه دیگر همکاری، می‌تواند در زمینه‌های علمی باشد که مربوط به موقعیت تجاری است.
مشکلی که زنبورداران در ایران دارند، بیماری فروپاشی کندو‌های زنبورعسل است. مدت‌هاست در این زمینه مطالعاتی انجام می‌شود، اما به نتیجه نرسیده است. اسلوونی می‌تواند در این زمینه به ایران کمک کند؟
ما هفته پیش اعلام کردیم انجمن زنبورداران و دولت اسلوونی به فکر این است که چگونه می‌تواند به شکل جامع به زنبورداران ایرانی کمک کند. در راستای خسارات حاصل از سیل‌هایی که امسال در سراسر ایران آمد و به دلیل اینکه ده‌ها هزار کندوی عسل ایرانی آسیب دیدند، اسلوونی می‌خواهد ملکه زنبورعسل و خانواده‌های زنبورعسل را به مناطقی که بیشترین آسیب را بر اثر سیل‌ها دیده‌اند، اهدا کند. شرکای ما در ایران سعی می‌کنند ببینند چه مدارکی برای واردکردن این زنبور‌ها به ایران لازم است. من این پیشنهاد را یک هفته پیش داده بودم. در وزارت جهاد کشاورزی نیز این مسئله را دوباره مطرح کردم و آن‌ها از پیشنهاد من استقبال کردند.
خاورمیانه و شمال آفریقا با مسئله ریزگرد‌ها روبه‌رو است. این پدیده روی تداوم و بقای نسل زنبورعسل در این منطقه تأثیر می‌گذارد. آیا مطالعه‌ای در‌این‌باره در اسلوونی انجام شده است و راهکاری برای مقابله با شرایط بداقلیمی که گردوغبار ناشی از آن است، وجود دارد؟
ما در این زمینه بررسی‌های زیادی در دست انجام داریم. دانش خوبی در زمینه بهداشت داریم که آن را در اختیار ایران می‌گذاریم. ماه آینده دو متخصص در زمینه سلامت زنبورعسل برای سخنرانی در زمینه سلامت زنبور و امراضی که ممکن است به زنبور حمله کند، به تهران خواهند آمد. سال دیگر دکتر پیتر کوزموس، رئیس فدراسیون بین‌المللی انجمن زنبورداران، آپیموندیا، به مناسبت کنگره بین‌المللی و ملی زنبورداری در کرج، روز‌های ۲۲ و ۲۳ ژانویه (۲ و ۳ بهمن) به ایران سفر خواهند کرد.
در زمینه اصلاح نژاد زنبورعسل، اسلوونی چه کمکی می‌تواند به ایران بکند؟ نژاد‌های موجود در اسلوونی جزء نژاد‌های تجاری دنیاست؟
این یک کار مشترک است. این‌گونه نیست که ما فقط دانش خود را در اختیار ایران بگذاریم. کاری است که باید محققان ایران و اسلوونی با هم انجام دهند؛ چون ایران هم در زمینه عسل پیشینه طولانی داشته و هم خیلی قوی است. ما به زنبورعسل کارنولیای خود افتخار می‌کنیم، اما این یک کار مشترک است که باید با هم انجام دهیم. در وزارت جهاد کشاورزی استادی از دانشگاه تهران بود که من به سخنان او گوش دادم و سخنان او خیلی خوب بود. بازهم می‌گویم کارنولیا بهترین زنبور است، زیرا سخت‌کوش و آرام است. مؤثر و قوی است و بیماری به راحتی سراغ آن نمی‌آید، زیرا مقاوم است.
در شرایط متفاوت جوی و شرایط سخت دوام می‌آورد. یک پروژه موفق در بنگلادش برای کمک به آن‌ها در زمینه زنبورداری اجرا کردیم. هدف امسال اسلوونی توانمندسازی زنان در زمینه زنبورداری است. ما در این زمینه کوشش زیادی می‌کنیم، زیرا فکر می‌کنیم زنان می‌توانند زنبورداران خوبی باشند، ولی در خانه هستند. فکر می‌کنیم آن‌ها هم می‌توانند موفق باشند.
ما یک برنامه داریم که یک‌سری کارگاه آموزشی در زمینه زنبورداری در سفارت اسلوونی با شرکای خود از سازمان ملل برگزار کنیم تا به دختران پناهنده افغان یاد بدهیم که بتوانند از خودشان مراقبت کنند. این روش ممکن است به ایران کمک کند که باری را که سال‌هاست به دلیل نگه‌داشتن پناهندگان افغان به آن‌ها وارد شده کاهش دهند. اگر بتوانیم به مردم افغانستان کمک کنیم زنبورداری یاد گرفته و به کشور خود بازگردند، به ایران کمک شده است.
دنیای بدون زنبورعسل را چگونه توصیف می‌کنید؟
بدون زنبورعسل، جهانی نخواهد بود.