رویداد۲۴ سال‌ها است که ورزش ایران همچون خیلی دیگر از کشورها با پدیده شوم دوپینگ مواجه است. در برخی مقاطع گرایش ورزشکاران به این معضل باعث محرومیت چند ماهه آنها شده اما در بسیاری موارد هم خداحافظی ستاره‌های بزرگ از میادین را موجب شده است.
دوپینگ گسترده در وزنه برداری (از المپیک پکن به بعد) که کاهش تعداد سهمیه‌های این رشته برای المپیک توکیو را موجب شد، محرومیت سنگین و پُرسروصدای سعید علی حسینی در این رشته (ابتدا محرومیت همیشگی و بعد کاهش آن به هشت سال)، محرومیت مادامالعمر امیر علی اکبری و طالب نعمت پور در کشتی فرنگی و همچنین چهار سال محرومیت برای امید عمیدی در تکواندو از جمله نتایج تلخی بوده که دوپینگ در ورزش ایران داشته است.
اینگونه نتایج، دوپینگ را محور یکی از موضوعات همیشه مطرح در ورزش ایران قرار داده که حتی در بسیاری مقاطع نگرانی مجلسی‌ها و حساسیت بالای کمیته تحقیق و تفحص را هم به همراه داشته است. حتی مدیران ورزش هم به خصوص در آستانه رویدادهایی مانند بازی‌های آسیایی یا المپیک، یکی از دغدغه‌های خود را بر روی دوپینگ و برنامه ریزی برای مبارزه با آن متمرکز می‌کنند اما خیلی از اتفاقات نشان می‌دهد که این دغدغه‌ها باید در جایی دیگر و به شکلی دیگر خود را نشان دهد؛ آنجا که زنگ خطر برای داشتن کاروان پاک در المپیک به صدا درآمده است.
از شائبه سرنگ‌ها تا تست مثبت
دوچرخه سواری و دوومیدانی از رشته‌های همیشه مطرح در زمینه دوپینگ بوده‌اند که آمار خلافی ورزشکاران شأن در ایران - مربوط به سال‌های مختلف - کم نیست. اتفاقاً اولین خبرهای دوپینگی ورزش ایران در سال جاری هم از دوچرخه سواری و با شائبه وجود سرنگ در محل پیست مسابقات لیگ برتر آغاز شد و با دوومیدانی و مثبت اعلام شدن نمونه گیریحسین کیهانی از سوی سازمان مبارزه با دوپینگ فدراسیون جهانی دوومیدانی و تعلیق تمام فعالیت‌های این دونده سه هزار متر که در بازی‌های آسیایی صاحب مدال طلا شد، ادامه پیدا کرده است.
همین دو مورد کافی است تا همچنان بابت دوپینگ و دردسرهایش برای ورزش ایران نگران بود اگرچه دبیرکل ستاد ملی مبارزه با دوپینگ (نادو) هیچیک از این دو موضوع یعنی وجود سرنگ در پیست دوچرخه سواری و مثبت اعلام شدن تست دوومیدانی کار کشورمان را تأیید نمی‌کند اما در عین حال می‌گوید بابت دوپینگ باید همیشه و در هر شرایطی نگران بود.
نوروزی: هیچ سندی شائبه سرنگ‌ها را تأیید نمی‌کند؛ نتیجه تست کیهانی هم ابهام دارد
غلامرضا نوروزی رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی و دبیرکل نادو در مورد شائبه وجود سرنگ در محل پیست دوچرخه سواری گفت: اول من یک سوال از شما بپرسم؛ بر فرض اینکه سرنگ‌هایی وجود داشته که از آن برای تزریق مواد نیروزا استفاده شده است. چرا ورزشکار یا ورزشکارانی که اقدام به این کار کرده‌اند باید سرنگ‌ها را در همان محل رها کنند تا اینگونه شک و تردیدها ایجاد شود. قاعدتاً ورزشکاری که ارتکاب به دوپینگ داشته، رد پایی از خود به جا نمی‌گذارد مگر اینکه فرهنگ ورزشی او پایین باشد.
وی ادامه داد: در مورد وجود سرنگ در سرویس‌های بهداشتی پیست دوچرخه سواری حرف و حدیث زیادی مطرح شده اما شخصاً آن را تأیید نمی‌کنم چون مستنداتی ندیدم و ندارم. اگر کسی عکس، فیلم یا سندی در این زمینه دارد بیاورد تا بر اساس آن پیگیری کنیم.
دبیرکل نادو تاکید کرد: البته اگر هم وجود سرنگ‌ها اثبات شود، باز نمی‌توان آن را به منزله ارتکاب به دوپینگ دانست. شاید از سرنگ برای تزریق داروی دیگری مانند «ب کمپلکس» یا انواع مولتی ویتامین‌ها استفاده شده باشد که ممنوعیتی ندارند.
رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی همچنین در مورد حسین کیهانی و مثبت اعلام شدن تست دوپینگ این دونده گفت: اولاً اینکه این نتیجه به نادو ایران اعلام نشده است. دوم اینکه مشخص نیست این اعلام نتیجه بر چه اساس بوده یعنی نتیجه قطعی تست مثبت است یا بالا بودن سطح هورمون ابهاماتی را ایجاد کرده که باعث تعلیق فعالیت‌های کیهانی شده است.
وی در این زمینه یادآور شد: در آنالیز تست دوپینگ اگر سطح هورمون از یک مقدار مشخص بالاتر باشد، پزشکان آزمایشگاه مربوطه به آن مشکوک می‌شوند و به همین دلیل فعالیت ورزشکار تا زمان اعلام نتیجه قطعی تعلیق می‌شود. در هر صورت در این زمینه هنوز موردی به صورت رسمی به نادو ایران اعلام نشده است.
آژیر قرمز دوپینگ در ورزش ایران
اینکه دوپینگ در ورزش ایران چه وضعیتی دارد، خیلی دقیق مشخص نیست چراکه آمار رسمی و مستندی در دسترس نیست. به گفته غلامرضا نوروزی و برای سال ۱۳۹۶ از مجموع ۱۴۵۰ تست دوپینگ گرفته شده توسط نادو تعداد ۴۴ نمونه مثبت بود اما مشابه این آمار برای سال گذشته ارائه نشد تا سندی برای بررسی و ارزیابی وضعیت باشد.
اما همین که دو ماه نخست سال جاری با اخباری اینچنینی در مورد دوپینگ ورزشکاران ایران همراه بود، کافی است برای نگران شدن نسبت به شیوع این پدیده، اقدام ورزشکاران برای ارتکاب به آن و تأثیری که می‌تواند برای مهمترین کاروان ورزش ایران بگذارد. به هر حال در دوچرخه سواری شائبه‌ای مطرح شده که مأموران آژانس جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) در صورت مشاهده آن در رویدادی مانند بازی‌های آسیایی و المپیک، برخورد جدی خواهند داشت نه اینکه به راحتی از کنارش عبور کنند.
در مورد دوومیدانی هم استفاده از دارویی باعث مثبت شده تست ورزشکار این رشته شده که عوارض مخربی بر سلامت دارد. ماده ممنوعه «اِپو» در علم پزشکی و در موارد کم خونی بیمار، برای تحریک مغز استخوان به خون سازی توسط پزشک تجویز می‌شود اما در صورت مصرف بالا این دارو منجر به سکته مغزی می‌شود. با این حال ورزشکاری حرفه‌ای مانند حسین کیهانی اقدام به استفاده از این داروی مخرب کرده است.
اینکه ورزش ایران در زمینه دوپینگ با مواردی مواجه شده که می‌تواند تبعات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد، زنگ خطری است جدی برای مسئولان مربوطه به خصوص در ستاد ملی مبارزه با دوپینگ و فدراسیون پزشکی تا با حساسیت بیشتری موضوعات مطرح شده پیگیری کنند.
پدیده شوم از کاروان المپیک سَر دَر نیارود
بی اطلاعی از مواد ممنوعه، مشاوره‌های غلط و بعضاً پایین بودن سطح سلامت روانی ورزشکاران باعث اقدام غیرقانونی ورزشکاران به استفاده از داروهای نیروزا می‌شود تا اینگونه آمادگی خود در مهارت‌های ورزشی را تا حد مدال آوری افزایش دهند.
اگرچه ورزشکاران معمولاً اقدام غیراخلاقی خود را انکار می‌کنند اما شواهد نشان می‌دهد گرایش ورزشکاران به استفاده از مواد نیروزا همیشه و در همه رشته‌ها وجود داشته است. شائبه‌ها وخبرهای دوپینگی اخیرهم گواه این ادعا است که دوپینگ و معضلاتش کماکان ورزش و ورزشکاران ایران را تهدید می‌کند. همین مسئله نگرانی جدی ایجاد کرده در مورد کاروان المپیک توکیو، تشکیل سالم و سلامت آن و اینکه مبادا شائبه‌های دوپینگ به میان ورزشکاران عضو این کاروان هم رخنه کند.
البته که رئیس فدراسیون پزشکی ورزشی می گوید برای داشتن کاروانی پاک در المپیک برنامه داریم اما بابت دوپینگ و معضلاتش باید همیشه نگران بود. وی در ادامه گفت: مهمترین ابزار برای داشتن کاروانی پاک در میدان المپیک، در اختیارداشتن ورزشکار سالم و سلامت است. با در نظر گرفتن اهمیت این موضوع و اینکه غافل شدن از آن می‌تواند تبعات غیرقابل جبرانی به همراه داشته باشد، برنامه‌های کاملی برای مبارزه با دوپینگ داریم.
وی تصریح کرد: قاعدتاً از ورزشکاران المپیکی در مراحل مختلف نمونه گیری خواهیم داشت اما آنها باید هر لحظه منتظر مأموران وادا هم باشند کمااینکه این مأموران در هفته هایاخیر از برخی ورزشکاران مان مانند احسان حدادی بارها نمونه گیری کرده‌اند. نسبت به دانش افزایی هم تاکید لازم را داریم. در کل بابت دوپینگ و معضلاتش نگرانی همیشه بوده و هست؛ اصلاً به خاطر همین است که کنترل مداوم ورزشکاران در برنامه است. حتی در ایده آل ترین شرایط هم باید نگران دوپینگ ورزشکاران بود.