رویداد۲۴ حسن فحص در القدس العربی، روزنامه عرب زبان چاپ لندن نوشت: اقدام ظریف در مورد طرح پیشنهاد امضای معاهده عدم تجاوز بین ایران و دیگر دولتهای خلیج فارس، گام مثبتی بود که حکایت از همراهی ایران با تلاشهایی در جهت کاهش تنشها و گشودن باب مذاکره داشت. اما ایران، همانطور که وزیر خارجه آن تصریح کرد، منتظر اقدامات عملی آمریکا و نیتهای جدی آن است.
اظهارات و صحبتهای اخیر ترامپ در مورد ایران حکایت از آن دارد که وی به دنبال امضای توافقی با همتای ایرانی خود، حسن روحانی است و برای تحقق این موارد تلاش میکند:
۱- توافق تازهای در مورد برنامههای هستهای ایران که شامل توسعه عملیات بازرسی ناگهانی موسسات نظامی این کشور میشود.
۲- تفاهم بر سر نفوذ منطقهای ایران و محدود کردن سطح تهدیدی که این نفوذ متوجه کشورهای هم پیمان آمریکا و بویژه دولتهای عربی در منطقه میکند.
۳- وضع چارچوبی برای کنترل برنامههای موشکی ایران که علت اصلی نگرانی واشنگتن، اسرائیل و هم پیمانان آن است.
۴- عدم کارشکنی در مسیر سیاسی و اقتصادی عملیات صلح در خاورمیانه، موسوم به معامله قرن.
۵- وضع یک ابزار اقتصادی و قانونی که گشودن باب سرمایه گذاری آمریکا در طرحهای اقتصادی ایرانی را تضمین کند.
۶- گشودن باب مذاکره سیاسی بین دو کشور که منجر به بازگشت روابط میان آنها میشود.
مسئولان ایرانی پس از دریافت اسم رمز از سوی دولت آمریکا در مورد آینده نظام و اینکه واشنگتن به دنبال تغییر نظام ایرانی نبوده و آماده است با سران فعلی در این نظام مذاکره کند، میتوانند برگ برندههایی را در میز مذاکره رو کنند؛ مذاکرهای که این بار متمرکز بین همین دو طرف است و طرف سومی در آن حضور ندارد.
در مقابل، میتوان گفت: اقدام ظریف در مورد طرح پیشنهاد امضای معاهده عدم تجاوز بین ایران و دیگر دولتهای خلیج فارس، گام مثبتی بود که حکایت از همراهی ایران با تلاشهایی در جهت کاهش تنشها و گشودن باب مذاکره داشت. اما ایران، همانطور که وزیر خارجه آن تصریح کرد، منتظر اقدامات عملی آمریکا و نیتهای جدی آن است.
در صورتی که تهران در مورد طرح تمام پروندههای استراتژیک خود سر میز مذاکره با واشنگتن اظهار امادگی کند، قطعا مانند گذشته اجازه نمیدهد دیگر طرفها نیز در جریان این مذاکرات باشند، بویژه دولتهای عربی خلیج فارس. از این رو، در یک اقدام فوری، از معاهده عدم تجاوز صحبت کرد تا به معنای آرام کردن دولتهای عربی باشد که میخواهند در توافق جدید نیز شریک باشند.
به این شکل، تهران به دنبال ایفای یک نقش اصلی و پیشتاز در منطقه است که این معاهده میتواند باعث ایجاد آن شود. در حالی که ایران تلاش میکند مذاکره و نتایج آن را منحصر به رابطه با واشنگتن کرده و به توافقی دو جانبه با ان دست یابد، هر توافق تازهای بین تهران و واشنگتن، این بار ثبات و استمرار بیشتری خواهد داشت.
میتوان گفت: در نقشه راهی که ایران برای خود ترسیم کرده است، معاهده عدم تجاوزی که مسئولان ایرانی از آن سخن میگویند، بدین معناست که ایران تحرکات و اقدامات نظامی که گروههای مقاومت نزدیک به آن انجام میدهند را محدود خواهد کرد.
در این میان، آیا نخست وزیر ژاپن بستهای از طرف آمریکا خواهد بود که اجازه تخفیف و کاهش تحریمها علیه ایران را میدهد؟ یا اینکه ترامپ تلاش میکند مسیر سیاسی را از مسیر تحریمها جدا کرده و بار دیگر راهی که به پایین آمدن از درخت مقابله با ایران منتهی میشود را سد کند؟