رویداد۲۴ مینی سریال چرنوبیل ساخته کمپانی فیلم سازی HBO اخیرا مورد استقبال قرار گرفته و در رده بندی فیلم‌های IMDB که یکی از معتبرترین رده بندی‌های فیلم و سریال در جهان است، امتیاز ۹.۷ از ۱۰ را دریافت کرده است.
روزنامه نگاران آمریکایی این سریال را برای پرداختن به حادثه چرنوبیل و نمایش ابعاد آن مورد ستایش قرار دادهاند اما همزمان انتقادات زیادی در مورد نحوه نگرش هالیوود به انرژی هسته‌ای و جهت‌دار بودن این نگرش وارد است. بسیاری معتقدند هدف هالیوود از تولید این سریال، نهادینه کردن ترس مخاطبان نسبت به کشورهایی است که با کوچکترین جستجوی اینترنتی درباره انرژی هسته‌ای، به صدر اخبار راه پیدا می‌کنند؛ ایران و کره شمالی.
از این گذشته، در این سریال برخلاف دیگر تولیدات هالیوود، ترس از سلاح هسته‌ای این بار به ترس از نیروگاه هسته‌ای تبدیل شده است. سازندگان سریال چرنوبیل این حادثه یا یکی از بدترین فجایع بشری در تاریخ خوانده‌اند. این در حالی است که بدترین فجایع بشری تاریخ، فجایعی‌اند که ده‌ها میلیون کشته برجای گذاشته‌اند.
حادثه چرنوبیل چند نفر را کشت؟
جرالدین توماس استاد دانشگاه امپریال کالج لندن در گفت‌وگو با فوربس به این سوال پاسخ داده و گفته ۲۲ نفر در آتش سوزی چرنوبیل کشته شدند. ۳ تن در انفجار، ۱۹ تن از آتش نشانان. هیچ یک از این کشته‌ها ارتباطی به تشعشع رادیواکتیو نداشتند. برخی از کشته‌ها در تصادف اتومبیل جانشان را از دست دادهاند و دیگران در اثر سیروز کبدی.
او در مورد کشته شدگان بر اثر سرطان نیز گفته ۱۶۰۰۰ مورد سرطان تیروئید گزارش شده است. سرطان تیروئید تنها یک درصد احتمال مرگ و میر دارد و در نتیجه ۱۶۰ نفر ممکن است در عرض ۵۰ سال دراثر این سرطان جانشان را از دست بدهند.
به جز سرطان تیروئید هم به گفته توماس، افزایش نرخ سرطان در انواع دیگر سرطان را شاهد نبودیم و همزمان آماری در مورد تولید فرزندان ناقص یا دیگر نقص‌های مرتبط با تشعشع رادیواکتیو گزارش نشده است.
به گزارش رویداد۲۴ حال سوال اینجاست که اگر چرنوبیل فجیع‌ترین حادثه هسته‌ای ممکن بوده و این ابعاد محدود را در پی داشته، آیا هالیوود سعی در اغراق این حادثه دارد؟
گزارش نیویورک تایمز درباره این سریال می‌گوید: اولین چیزی که باید درباره این سریال بدانید این است که بسیاری از جزییات آن ساختگی است، اما دومین چیز مهمی که باید بدانید این است که این جزییات ساختگی اهمیت چندانی ندارند.
سریال چرنوبیل بیشتر درباره دروغ‌ها، بی کفایتی‌ها و سیستم سیاسی نا کارآمد است تا اینکه نشان دهد قدرت هسته‌ای خوب است یا بد. این همان نکته‌ای است که کاریگ مزین سازنده سریال نیز به آن تاکید دارد. او در توییتر خود گفته درسی که از چرنوبیل می‌گیریم این نیست که قدرت هسته‌ای مدرن چیز خطرناکی است بلکه این است که دروغگویی، لاپوشانی و سرکوب انتقاد چقدر می‌تواند خطرناک باشد.
اما واکنش‌ها به سریال چرنوبیل نشان می‌دهد مخاطبان تا چه اندازه از ابعاد دروغین و ساختگی سریال توسط سازندگان آن وحشت کرده‌اند. میلیون‌ها بیننده این سریال از بلایی که این تکنولوژی ممکن است بر سرشان بیاورد وحشت زده شده‌اند.
خبرنگار نشریه ونیتی فیر در گزارشی درباره این سریال نوشته دو هفته بعد از پایان تماشای این سریال نمی‌توانم دست از فکر کردن به آن بردارم. چیزی که در ذهن من مانده جسد‌هایی است که در اثر تشعشعات رادیواکتیو مسموم شده‌اند. بعد از تماشای این صحنه‌ها به همراه همسرم بار‌ها تصاویر این فاجعه را در گوگل سرچ کردیم و واقعیت‌های مرتبط به آن را برای هم ارسال کردیم. پدرم آدرس همه نیروگاه‌های هسته‌ای در ایالات متحده آمریکا را سرچ کرده است.
خبرنگار نشریه فیلادلفیا اینکوئرر نیز در توییتر خود درباره این سریال نوشته من همه اپیزود‌های سریال را تماشا کردم و ساعت‌ها درباره قدرت هسته‌ای مطالعه کردم. در حال حاضر کاملا وحشت زده‌ام و یک نفر باید توضیح دهد چرا زندگی در نزدیکی یک نیروگاه هسته‌ای می‌تواند خوب باشد؟
به گزارش رویداد۲۴ واکنش صرفا به روزنامه نگاران محدود نشده و بعد از پایان قسمت آخر سریال چرنوبیل، بسیاری آدرس نزدیک‌ترین نیروگاه هسته‌ای به منزلشان را در گوگل جستجو کرده‌اند. واکنش‌ها نشان می‌دهد این سریال برخلاف نظر سازندگان آن، بیشتر درباره قدرت هسته‌ای است تا دروغ‌های یک نظام توتالیتر.
کجای سریال چرنوبیل دروغ بود؟
در یکی از اپیزود‌ها سه نفر داوطلب می‌شوند که جانشان را به خطر انداخته و وارد آب مملو از تشعشع رادیواکتیو شوند. نشریه فوربس در گزارشی نوشته: این حادثه هرگز اتفاق نیفتاده است.
آدام هیگینبوتان نویسنده کتاب نیمه شب در چرنوبیل که تحقیقات مفصلی درباره این حادثه در تاریخ داشته در یادداشتی نوشته این سه مرد از کارکنان و مسئول بخشی از نیروگاه بودند که زمانی که ماموریت آغاز شد سرشیفتشان حضور داشتند. دستور تلفنی به آن‌ها داده شد که دریچه‌ها را باز کنند.
در صحنه دیگری می‌بینیم که تشعشعات ناشی از راکتور ذوب شده منجر به سقوط یک هلی کوپتر می‌شود. بر اساس گزارش فوربس، یک هلیکوپتر در چرنوبیل سقوط کرده، اما این حادثه شش ماه بعد رخ داده و هیچ ارتباطی به رادیواکتیو نداشته است.
یکی از فجیع‌ترین اتفاقاتی که این سریال به نمایش گذاشته، واگیر بودن تشعشعات مانند ویروس است. امیلی واتسون که نقش یک فیزیکدان قهرمان را در سریال بازی می‌کند در یک قسمت سعی می‌کند یک زن حامله را از آتش نشانی که در اثر سندروم رادیوتراپی در بستر مرگ است دور کند. اما واقعیت این است که تشعشعات رادیواکتیو واگیر نیستند. کافی است فرد لباس‌هایش را در آورده و خودش را بشورد (کاری که آتش نشان‌ها در زندگی واقعی انجام می‌دهند) و در چرنوبیل نیز چنین کاری نهادینه شده بود.
اما سوال اینجاست که چرا قربانیان تشعشعات رادیوتراپی را پشت پرده‌های پلاستیکی در بیمارستان نگه م‌یدارند؟ دلیل این کار کاهش و ضعیف شدن ایمنی بدن بیماران است. آن‌ها ممکن است در اثر رادیوتراپی در معرض خطر بیماری‌هایی باشند که قدرت مقابله با آن را ندارند. به عبارت دیگر خطر واگیر بیماری در جهتی عکس خطری است که سریال چرنوبیل به نمایش می‌گذارد.
هیچ گزارشی دال بر کشته شدن کودکان یا ناقص به دنیا آمدن آن‌ها در چرنوبیل وجود ندارد. روبرت گیل فیزیکدان دانشگاه UCLA در سال ۱۹۸۷ در گزارشی نوشته بود: ما امروز می‌توانیم کودکانی که کمی بعد از حادثه چرنوبیل در آن ناحیه متولد شده‌اند را نظاره کنیم. هیچ یک از آن‌ها در زمان تولد هیچ نقص غیر عادی‌ای نداشتند.
در واقع تنها گزارش موجود در مورد اثرات حادثه چرنوبیل بر سلامت افراد را می‌توان گزارش ۲۰ هزار پرونده سرطان تیروئید دانست. این درحالی است که سازمان ملل در سال ۲۰۱۷ در گزارشی به این نتیجه رسیده که تنها ۲۵ درصد این تعداد یعنی ۵ هزار نفر ممکن است در اثر نزدیکی به تشعشع رادیواکتیو مبتلا به سرطان تیروئید شده باشند.
HBO سعی کرده شوری و هیجانی که در سریال ایجاد کرده را با کپشن‌های پایانی فیلم تخفیف دهد، با این حال مدعی شده گزارش نرخ سرطان در اوکراین و بلاروس بعد از حادثه به شدت افزایش داشته است. این ادعا نیز دروغ است. تابش رادیواکتیو منجر به اتفاقاتی که در سریال چرنوبیل نشان می‌دهد، نمی‌شود. در اپیزود اول سریال دوز بالای رادیواکتیو منجر به خونریزی در کارگران شده و در اپیزود دوم پرستاری که آتش نشانان را لمس کرده به دستش نگاه می‌کند در حالی که دستانش قرمز شده و گویی سوخته است. هیچ یک از این اتفاقات در اثر تابش رادیواکتیو رخ نمی‌دهند.
در سریال چرنوبیل این ادعا مطرح شده که همه کسانی که از روی پلی در شهر نظاره‌گر سوختن نیروگاه اتم هستند جانشان را از دست دادهاند و این پل به «پل مرگ» معروف شده است. فوربس در گزارشی درباره این پل نوشته نام «پل مرگ» یک اسم احساسی است که اهالی شهر بر روی این پل گذاشته‌اند و هیچ شواهد خوبی برای تایید این ادعا وجود ندارد.
سریال مدعی شده هر کسی که در معرض تابش رادیو تراپی قرار گرفته و از نزدیک در حادثه چرنوبیل حضور داشته کشته شده در حالی که در واقع ۸۰ درصد این افراد جان سالم بدر برده‌اند.
به نظر می‌رسد حتی افراد تحصیل کرده و روزنامه نگاران آمریکایی نیز تحت تاثیر این سریال قرار گرفته و آن را جدی گرفته‌اند. فوربس در گزارش خود به این اشتباهات در میان نشریه‌های معروف آمریکایی اشاره کرده و گفته نیویورکر در گزارشی نوشته نوزادی که در شکم زن حامله‌ای بوده که آتش نشان را لمش کرده، کشته شده است.
نشریه نیوریپابلیک ادعای سریال در مورد واگیر بودن رادیواکتیو را تایید کرده است. اکونومیست و پیپل و دیگر نشریه‌ها نیز ادعای سریال در مورد «پل مرگ» را تایید کرده‌اند.
هزینه‌های انسانی این تفسیر‌های غلط قابل توجه است. همین ادعا‌ها درمورد واگیر بودند رادیواکتیو منجر به منزوی شدن مردم هیروشیما، ناکازاکی، چرنوبیل و امروز در فوکوشیما شده است.
اما چرا سریال چرنوبیل این اندازه در باره انرژی هسته‌ای در اشتباه است؟
به گزارش رویداد۲۴ نقطه مرکزی فیلم اقدامات دانشمندان قهرمان در کشف دلیل انفجار راکتور چرنوبیل است، اما به گفته هیگنبوتان، دانشمندان شوروی از ایرادات راکتور چرنوبیل به خوبی آگاه بودند و متخصصان ظرف ۳۶ ساعت از مسکو به چرنوبیل اعزام شدند تا به آن رسیدگی کنند.
در بخشی از فیلم یکی از دانشمندان قهرمان تشعشع رادیواکتیو را به گلوله تشبیه می‌کند. او از بینندگان می‌خواهد که حادثه چرنوبیل را مانند سه هزار میلیارد گلوله در هوا، آب و غذا تصور کنیم که تا ۵۰ هزار سال دست از شلیک بر نخواهند داشت.
به نوشته فوربس این ادعا نیز دروغ است. تشعشعات مانند گلوله نیستند. اگر چنین چیزی بود همه ما در هر ثانیه باید در معرض این گلوله‌ها قرار می‌گرفتیم و کسانی که فاصله بیشتری با این گلوله‌ها دارند، مانند ساکنان ایالت کلورادوی آمریکا، باید عمر طولانی تری می‌داشتند.
در جایی از سریال این گلوله‌ها تبدیل به بمب می‌شوند. دانشمند قهرمان سریال می‌گوید: راکتور شماره چهار چرنوبیل الان به یک بمب اتم تبدیل شده و هر ساعت بدتر می‌شود و تا زمانی که همه ساکنان قاره کشته نشوند دست برنخواهد داشت.
ترسی که این دیالوگ ایجاد می‌کند معادل وحشتی است که از بمب اتم وجود دارد. در این بخش، سازندگان سریال از همان فریبی استفاده کرده‌اند که همه سریال‌هایی که درباره بمب اتم است، استفاده می‌کنند.
در فیلم سندروم چین در سال ۱۹۷۹ یک دانشمند مدعی شده بود که یک حادثه در نیروگاه هسته‌ای می‌تواند منطقه‌ای به اندازه ایالت پنسیلوانیا را به طور کامل از حیات ساقط کند.
در پایان سازندگان سریال چرنوبیل قصد دارند ترسی که سال‌ها از بمب اتم وجود داشته را به نیروگاه اتمی منتقل کنند. اما در واقع چرنوبیل ثابت می‌کند چرا انرژی هسته‌ای امن‌ترین انرژی برای تولید برق است. در بدترین حادثه هسته‌ای تاریخ بشر، تعداد کمی صدمه دیده‌اند و همزمان انرژی هسته‌ای احتمال آلودگی هوا را کاهش داده و جایگزین سوخت‌های فسیلی شده است. به همین دلیل انرژی هسته‌ای به طور غیر مستقیم جان دو میلیون نفر را که در اثر آلودگی هوا کشته می‌شدند را تا امروز نجات داده است.
در عین حال بازدارندگی ناشی از سلاح‌های هسته‌ای در ۷۴ سال گذشته امنیتی ایجاد کرده است که در ۷۰۰ سال گذشته بی سابقه بوده است. گسترش سلاح هسته‌ای تعداد کشته شدگان جنگ‌ها را تا ۹۵ درصد در این مدت زمان کاهش داده است.
ی ضرب المثل هست ک میگه: تا چوب ر ورداری گربه دزده در میره.