خیابان، مکان عمومی است و در فضای عمومی، افراد عادی و خبرنگاران می توانند از افراد مشهور، عکس و فیلم بگیرند و منتشر کنند اما برای افراد عادی اینگونه نیست.
رویداد۲۴ در روزهای اخیر تصویری از ۲ بازیگر زن ایرانی (ستاره اسکندی و نگار جواهریان) بدون حجاب در ترکیه و کانادا منتشر شد. قبل از این هم تصویری از آزاده نامداری بدون روسری در سوئیس پخش شد. همه این تصاویر نه در رسانههای سنتی یا جدید بلکه در شبکههای اجتماعی دست به دست شدند.
آیا این اقدام نقض حریم خصوصی است؟ آیا رسانه میتواند این تصاویر و فیلمها را منتشر کند؟
در پاسخ باید گفت: افراد مشهور نسبت به افراد عادی، حوزه خصوصی کوچکتری دارند و در این باره جای هیچ گلایه و شکایتی نیست.
خیابان، مکان عمومی است و در فضای عمومی، افراد عادی و خبرنگاران میتوانند از افراد مشهور، عکس و فیلم بگیرند و منتشر کنند، اما برای افراد عادی اینگونه نیست. عکس و فیلم گرفتن از چهره افراد عادی در خیابان ودیگر مکانهای عمومی بدون اجازه از افراد، غیرقانونی و غیراخلاقی است.
عکس و فیلم گرفتن از افراد عادی (مردم عادی) در مکانهای عمومی بدون تمرکز بر چهره فرد خاصی، بدون مانع است.
افراد مشهور به دلیل شهرت، از مزیتهای زیادی برخوردارند و همزمان نیز با محدودیتهایی روبه رو میشوند. یکی از این محدودیتها نسبت به افراد عادی، حریم خصوصی کوچکتر است.
انتشار عمومی و پخش رسانهای عکس آدمهای مشهور در خیابان و مغازه و دیگر مکانهای عمومی خلاف اخلاق یا نقض قانون نیست.
حریم خصوصی شامل برخی فضاهای مادی / فیزیکی یا مجازی/ غیرفیزیکی است. مثل داخل خانه یا خودروی شخصی یا گوشی موبایل یا دفتر خاطرات یا نامه شخصی که برای هر دو بخش افراد مشهور یا عادی، برای دیگران، محدوده ممنوعه است و تفاوتی میان دو طرف نیست. البته این موضوع، استثناهایی نیز دارد که براساس آیین نامههای روزنامه نگاری در آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، در موضوعات مربوط به فسادمالی یا سوء استفاده اخلاقی، مالی یا اداری یا موضوع مربوط به منافع عمومی یک مقام حکومتی یا مشهور، میتوان به میزان محدود و در چارچوبهای معین، حریم خصوصی را نقض کرد. تصمیم گیرنده نهایی درباره این موضوعات، دادگاهها هستند و قوانین کشورها با یکدیگر متفاوت هستند.
رضا غبیشاوی روزنامه نگار*