فارن پالیسی:
استفان ام والت نظریه پرداز برجسته روابط بین الملل در فارن پالیسی نوشت: رئیس جمهور محترم، ما هنوز با یکدیگر دیدار نکرده ایم و میدانم که شما زیاد علاقهای به خواندن روزنامهها ندارید.
رویداد۲۴ در حال حاضر به نظر میرسد که سیاست خاورمیانهای شما به ویژه رویکردتان در قبال ایران آشفته و سردرگم است. قصد دارم در این نامه به شما کمک کنم که درک بهتری از بحران اخیر و چگونگی برطرف کردن آن پیدا کنید.
بین خودمان بماند آقای رئیس جمهور، اما تصمیم شما برای خروج از توافق هستهای با ایران اشتباه بود. هنوز این موضوع برای من معما است که آیا شما آگاهی کافی از بندها و محتوای برجام داشتید، زیرا در صحبت هایتان برداشتهای نادرستی از این پیمان بین المللی ارائه کرده اید. البته شکی وجود ندارد که شما تصور میکردید بهترین تصمیم را برای کشورتان میگیرید و برجام را یک توافق افتضاح برای کشورتان توصیف کردید. اما من معتقدم که شما متاسفانه به افراد عاقل و صالحی گوش ندادید. شما به جای گوش دادن به شلدون ادلسون، محمد بن سلمان یا بنیامین نتانیاهو باید به نصیحتهای جیمز متیس، اچ آر مک مستر، متحدان اروپایی یا حتی رفیقتان ولادمیر پوتین توجه میکردید. آنها میدانستند که برجام توافق نسبتا خوبی بود و به هدف اصلی خود یعنی جلوگیری از دست یابی ایران به تسلیحات هستهای دست پیدا کرده است. شما میتوانستید دیگر نگرانیهای خود در ارتباط با رفتار ایران را با همکاری جامعه بین اللی برطرف کنید.
اکنون ببینید که در چه جایگاه بدی قرار گرفته اید. آمریکا از توافق هستهای خارج شد و کشورهای دیگر را تهدید کرد که در صورت پایبندی به برجام مورد مجازات قرار خواهند گرفت. هم زمان با افزایش تنشها در منطقه، آمریکا هیچ متحدی در بین قدرتهای بزرگ ندارد. سیاست شما همچنین باعث تضعیف جایگاه میانه روهایی در ایران شده است. در عوض، شاهد قدرت گرفتن تندروها هستیم.
دوم، کارزار فشار حداکثری شما همان نتایجی را به همراه نداشته است که مشاورانتان وعده داده بودند. در حال حاضر هدف واقعی شما از دنبال کردن این سیاست مشخص نیست. آیا شما به دنبال دست یابی به یک توافق جدید، سرنگون کردن حکومت در تهران یا حتی کنترل کردن فعالیتهای منطقهای ایران هستید؟ به نظر نمیرسد که رویکرد شما آمریکا را به هیچ کدام از این اهداف نزدیک کرده باشد. گزارش اخیر مرکز بین المللی مطالعات استراتژیک نشان میدهد که فعالیتهای منطقهای ایران کاهش پیدا نکرده اند. علاوه بر این، تهران به تدریج در حال خروج از توافق هستهای و نزدیک شدن به یک بمب اتمی است. با توجه به این موضوع که آمریکا اول از این پیمان خارج شد، هیچ کس نمیتواند تهران را سرزنش کند. ظاهرا رهبران ایران به دنبال اثبات کردن این موضوع هستند که تحت فشارهای شما تسلیم نخواهند شد. وضعیت کنونی میتواند شما را درگیر جنگی کند که همیشه از آن هراس داشتید.
آقای رئیس جمهور، شما باید درک صحیحی از دلایل بحران کنونی پیدا کنید. شاید واکنش تهران برای شما گیج کننده به نظر برسد، زیرا آمریکا کشور بسیار قدرتمندتری است و تحریمهای اقتصادی بدون شک زندگی روزمره را برای ایرانیها دشوارتر کرده اند. بدون شک این سوال در ذهن شما ایجاد شده است که چرا تهران با خواستههای شما، جان بولتون یا مایک پمپئو موافقت نمیکند؟ آیا تصور میکنید که آنها افراد متعصب کله شقی هستند؟
نه، اجازه دهید برایتان شرح دهم. چنانچه یک کشور همچون ایران در مقابل شما تسلیم شود، شاید به این نتیجه برسید که میتوانید با تهدید امتیازات بیشتری از آنها بگیرید. به همین خاطر آنها انگیزهای برای تسلیم شدن در مقابل خواستههای شما ندارند. آنها تلاش میکنند شما را وادار کنند که از برخی خواسته هایتان کوتاه بیایید. ایرانیها اخیرا تاکید کرده اند که در صورت محترم شمرده شدن خواسته هایشان با شما مذاکره خواهند کرد. آنها فقط به دنبال حفظ آبروی خود نیستند. آنها به دنبال انتقال این پیام به شما هستند که در مقابل ابرقدرتی همچون آمریکا تسلیم نمیشوند و شما باید به طور منصفانه با آنها مذاکره کنید. شاید اخیرا توجه کرده باشید که کره شمالی، مکزیک و برخی کشورهای دیگر نیز از همین استراتژی پیروی میکنند.
به طور کلی، رویکرد شما در قبال خاورمیانه مبتنی بر این باور اشتباه است که حمایت بدون شرط از متحدان آمریکا همچون اسرائیل، عربستان، مصر و خصومت دائمی با رقبای دائمی همچون ایران میتواند به موفقیت منجر شود. اما مشاورانتان یک واقعیت مهم را از شما پنهان کرده اند. همان طور که شما همیشه منافع ملی آمریکا را مقدم میشمرید، متحدان منطقهای آمریکا نیز به فکر اهداف خود هستند. به همین خاطر آنها ترجیح میدهند که آمریکا را وارد درگیری دیگری با ایران کنند. این موضوع نباید برای شما غافل گیر کننده باشد.
ما کارشناسان سیاست خارجی این استراتژی را اصطلاحاً «احاله مسئولیت» مینامیم. رقبای ایران در منطقه از خطرات و هزینههای احتمالی جنگ با ایران آگاه هستند و دوست دارند که کشورهای دیگر همچون آمریکا مسئولیت مقابله با تهران را تقبل کنند. البته آمریکا در طول برخی دورهها از جمله جنگ سرد باید مسئولیت تامین صلح و امنیت در دنیا را بر عهده میگرفت. اما این موضوع در مورد خاورمیانه صادق نیست. آمریکا صرفا باید به دنبال ایجاد توازن قوا در خاورمیانه باشد تا اینکه هیچ کشوری بر کل منطقه سلطه پیدا نکند و اختلالی در تجارت نفت ایجاد نشود. خبر خوب این است که در حال حاضر هیچ کشوری در موقعیتی قرار ندارد که بر کشورهای دیگر چیره شود. به همین خاطر دلیلی برای حضور آمریکا در خط مقدم وجود ندارد. آمریکا باید مسئولیت تامین ثبات در منطقه را به کشورهای منطقه واگذار کند.