رویداد۲۴ لورا روزن در المانیتور نوشت: بعد از خروج ترامپ از توافق هسته ای، مقامات آمریکایی انتظار داشتند که تحریم های اقتصادی فلج کننده رهبران ایران را برای بازگشت به میز مذاکره و موافقت با لیست بلندی از خواسته های واشنگتن قانع کند. اما تهران به طور ناگهانی سیاست صبر استراتژیک خود را تغییر داد و اخیرا شاهد گام های جدید ایران در قبال توافق هسته ای برجام بوده ایم. ایران دیگر استراتژی محتاطانه خود در گذشته را دنبال نمی کند.
در ادامه این مطلب آمده است: تهران در طول یک سال گذشته در واکنش به خروج آمریکا از برجام و کارزار فشار حداکثری به استراتژی صبر استراتژیک روی آورده بود. اما رهبران ایران در طول یک ماه گذشته رویکرد خود را تغییر داده اند. آن ها تلاش های خود در حوزه مسائل هسته ای، منطقه ای و دیپلماتیک را تشدید بخشیده اند. اهداف کنونی آن ها شامل بی اثر کردن تحریم های اقتصادی، ترساندن آمریکا از درگیری نظامی و دست یابی به امتیازات بیشتر برای مذاکره از موضع قدرت در گفت و گوهای احتمالی در آینده هستند.
مجید تخت روانچی، سفیر ایران در سازمان ملل متحد بعد از جلسه شورای امنیت سازمان ملل گفت: «کمپین فشار آمریکا باعث افزایش تنش ها در منطقه شده است. این سیاست به تشدید خشونت در خاورمیانه کمک خواهد کرد».
البته روانچی به طور کامل احتمال گفت و گوی مستقیم با آمریکا را رد نکرد. اما او فضای کنونی را برای دست یابی به یک توافق سازنده نامناسب می داند.
روانچی ادامه داد: «ما از گفت و گوهایی که به نتایج واقعی منجر نشوند حمایت نمی کنیم. با توجه به شرایط کنونی به نظر نمی رسد که مذاکره با آمریکا نتیجه ای به همراه داشته باشد. تا زمانی که واشنگتن تحریم های خود علیه ما را لغو نکند، هیچ کس در ایران از مذاکره حمایت نخواهد کرد».
اما روی آوردن تهران به یک استراتژی تقابلی و پر ریسک تر در واکنش به محاصره اقتصادی آمریکا و استقرار نیروها و تجهیزات نظامی آمریکا در خلیج فارس باعث شده است که دو کشور نسبت به هر زمانی در دهه های اخیر به جنگ نزدیک تر شده باشند. هفته گذشته سرنگونی یک پهپاد جاسوسی آمریکا در تنگه هرمز دو کشور را تا مرز درگیری پیش برد. مقامات ایرانی گفتند که این پهپاد وارد قلمرو هوایی ایران شده بود. اما ستاد مرکزی نیروهای آمریکایی در منطقه این موضوع را رد کرد. مقامات آمریکایی اعلام کردند که این پهپاد بر فراز قلمروی هوایی بین المللی در تنگه هرمز در حال انجام عملیات تجسس بود.
اما تغییر رویکرد ایران اساسا در واکنش به لغو معافیت های هشت کشور خریدار نفت این کشور در اوایل ماه مه رخ داد. آن ها در طول یک سال گذشته می توانستند مقادیر محدودی از نفت ایران را خریداری کنند. علاوه بر این، دولت ترامپ در اواخر ماه آوریل تصمیم گرفت که نیروی سپاه پاسداران ایران را در فهرست گروه های تروریستی قرار دهد. این در حالی است که پنتاگون هشدار داده بود که تصمیم دولت می تواند امنیت نیروهای آمریکایی در منطقه را به خطر بیندازد. ایران نیز در واکنش ستاد فرماندهی مرکزی نیروهای آمریکایی را یک گروه تروریستی نامگذاری کرد.
روانچی در این ارتباط گفت: «رویکرد آمریکا هیچ شباهتی به دیپلماسی ندارد. آن ها یا باید به دنبال گفت و گو باشند یا اینکه سیاست تقابلی و خصمانه خود را ادامه دهند. واقعیت این است که در حال حاضر واشنگتن از یک سیاست خارجی منسجم پیروی نمی کند».
الی گرانمایه، کارشناس مسائل ایران در شورای اروپایی روابط خارجی در مصاحبه با المانیتور گفت: «به نظرم رهبران ایران تا ماه مه از سیاست صبر استراتژیک خود پیروی می کردند. آن ها قصد داشتند که تاثیر کمپین فشار حداکثری آمریکا را از لحاظ اقتصادی، سیاسی و امنیتی مورد ارزیابی قرار دهند. اما بعد از لغو معافیت های تحریمی ایران در ماه مه، رهبران ایران به این نتیجه رسیدند که صبر استراتژیک جواب نداده است. آن ها در طول ماه گذشته تلاش کرده اند که مقداری انعطاف پذیری در سیاست واشنگتن ایجاد کنند یا اینکه اروپایی ها را برای عملیاتی کردن برخی مولفه های ساز و کار مالی اینستکس تحت فشار قرار دهند. اینستکس یک مکانیزم مالی برای تهسیل تجارت غذا و دارو بین ایران و اروپا است. به نظرم هدف ایرانی ها از تشدید تنش ها در خلیج فارس و همچنین قضیه هسته ای تغییر دادن محاسبات سیاسی اروپا و ترامپ است. آن ها قصد دارند این موضوع را به مقامات آمریکایی اثبات کنند که کمپین فشار حداکثری برای آمریکا بدون هزینه نخواهد بود».
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران در ماه مه به دیگر طرف های توافق برنامه جامع اقدام مشترک هشدار داد که ایران به زودی از سقف 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده و آب سنگین عبور خواهد کرد. او اعلام کرد که چنانچه این قدرت ها مزایای اقتصادی وعده شده به ایران در چارچوب توافق برجام را برآورده نکنند، تهران گام های بیشتری برای خروج از این پیمان برخواهد داشت. او گفت که تهران به تدریج تعدادی از تعهدات هسته ای خود را به حالت تعلیق در می آورد.
قرار بود ایران روز 27 ژوئن از سقف 300 کیلوگرم اورانیوم غنی شده عبور کند. اما رسانه ها با استناد به یک دیپلمات ناشناس در وین اتریش اعلام کردند که ایران فعلا این محدودیت برجام را نقض نخواهد کرد.
اسفندیار باتمانقلیچ، بنیان گذار وب سایت بورس و بازار در مصاحبه با ما با گفت: «به نظرم ایرانی ها هنوز نسبت به اقدامات خود محتاط هستند.»
روزنامه وال استریت ژورنال روز 26 ژوئن گزارش کرده بود که کشورهای بریتانیا، فرانسه و آلمان در تاریخ 28 ژوئن راه اندازی یک خط اعتباری چند میلیون یورویی برای اینستکس را راه اندازی کرده اند. ظاهرا این اقدام اروپایی ها تصمیم ایران برای عبور از یکی از محدودیت های برجام را تغییر داد.
در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال 2020، تشدید تنش ها بین تهران و واشنگتن شاید هواداران ترامپ را نگران کرده باشد که کشورشان دوباره وارد جنگ دیگری در خاورمیانه خواهد شد. ظاهرا هدف ایرانی ها از تشدید تنش ها گرفتن امتیاز از آمریکا و مذاکره کردن از موضع قدرت است.
ایرانی ها در صورتی وارد مسیر مذاکره خواهند شد که آمریکا جدیت خود را برای دست یابی به یک راه حل دیپلماتیک نشان دهد. به این ترتیب، لازم است که آمریکا برای نشان دادن حسن نیت خود باید از شدت تحریم ها بکاهد.