رشد روزافزون زنان سرپرست خانوار/ حمایتی در کار نیست

پروانه مافی با اشاره به عملکرد فراکسیون خانواده مجلس گفت: تقریبا می‌توان گفت که بیش از یکسال از عمر فراکسیون خانواده می‌گذرد و بعد از اینکه مجلس دهم تشکیل شد، مطالب، مسائل و مشکلاتی که در حوزه خانواده وجود داشت، این باور را در همکاران ایجاد کرد که یک فراکسیون مستقل را برای خانواده تشکیل دهیم لذا این موضوع را با رئیس مجلس در میان گذاشته و ایشان نیز ابراز تمایل خود را برای تشکیل فراکسیونی مستقل برای مسائل خانواده اعلام کردند

 

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس ادامه داد: این فراکسیون با حدود ۵۰ نفر از نمایندگان آقا و خانم مجلس که علاقمند به مسائل خانواده بودند، تشکیل و فعالیت‌های خود را شروع کرد. در آغاز کار مباحثی که در حوزه خانواده است پیگیری شد مثل موضوعاتی از جمله طلاق و ازدواج خصوصاً به جهت مصوبه‌ای که در برنامه ششم ماده ۱۰۴ وجود دارد و قوه مجریه را الزام به کاهش ۲۰ درصدی آمار طلاق می‌کند، به موضوع طلاق ورود کردیم؛ پیرو آن، با دستگاه‌هایی که طبق ماده ۱۰۴ برنامه ششم مسئول هستند تا با فعالیت‌ها و کار‌های خود آمار طلاق را تا پایان برنامه به ۲۰ درصد کاهش دهند، صحبت کردیم و جلسات نظارتی بسیاری بود تا کار‌های آن دستگاه‌ها را مورد بررسی قرار دهند.

 

رئیس فراکسیون خانواده مجلس افزود: موضوع مهریه از موضوعات دیگر بود؛ مشکلات مربوط به اخذ مهریه و رقم‌های نجومی که متاسفانه در برخی از مهریه‌های زنان ایرانی و با سکه و طلا ارزیابی می‌شود، وجود داشت؛ از طرف دیگر ازدواج جوانان را پیگیری کردیم و مشکلات طرحی را که در زمان مجلس‌های گذشته در سال ۸۴ درباره افزایش مناسب ازدواج جوانان و حمایت از ازدوان آن‌ها در مجلس ارائه و به تصویب رسیده بود، بررسی کردیم. دستگاه‌هایی که در حوزه اجرا ماموریت داشتند که به این موضوع بپردازند و یا نپرداخته بودند، بررسی شدند.

 

 

مافی با انتقاد از اینکه در دولت‌های نهم و دهم هیچ اقدام جدی در رابطه با این مصوبه مهم مجلس که مصوب و ابلاغ شده بود، نداشتیم اظهار داشت: دستگاه‌هایی، مثل وزارت ورزش و جوانان که در موضوع طرح ازدواج جوانان مسئولیت مشخص و روشنی داشت، استقبال خوبی برای پیگیری مباحث در دوره‌های گذشته شد و کمیته‌ای برای پیگیری فعالیت‌ها تشکیل شد. همچنین برای تسهیل در ازدواج جوانان در وزارت مسکن و شهرسازی موضوعی مطرح شد تا تهیه مساکن اجاره‌ای با قیمت‌های بسیار اندک برای جوانانی که برای اولین بار ازدواج می‌کنند، فعال شود.

 

 

وی با بیان اینکه آمار زنان سرپرست خانواده رو به افزایش است، تصریح کرد: از طرف دیگر بحث زنان سرپرست خانواده را مطرح کردیم چراکه این زنان یک تنه خانواده را اداره می‌کنند و طبیعتا باید حمایت‌های قانون و حاکمیتی برای آن‌ها وجود داشته باشد، اما متاسفانه شاهد این هستیم که آمار زنان سرپرست خانوار رو به افزایش است یعنی به تنهایی اداره خانواده را عهده‌دار هستند، اما حمایت نمی‌شوند و طبق این نظریه باید نگاه حمایتی به آن‌ها وجود داشته باشد.

عضو هیئت رئیسه امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس افزود: حدود ۳ میلیون نفر زن سرپرست خانوار وجود دارد و بسیاری از این‌ها علی‌رغم تکلیفی که بر نهاد‌های متولی وجود دارد، تحت هیچ حمایتی نیستند حتی آمار دقیقی از آن‌ها در کشور وجود نداشت به همین دلیل این موضوع بسیار قابل اهمیت است؛ به همین منظور نگاه دولت، مجلس و حاکمیت به زنان سرپرست خانوار باید جدی و حمایتی باشد. در میان همین تعداد از زنان، حدود ۱۵ درصد زنان مطلقه‌ای هستند که به دلیل فوت یا اعتیاد همسر آن‌ها را در این جایگاه قرار داده است.

این نماینده مردم در مجلس دهم ادامه داد: ازدواج‌های ناپایدار زنانی که منجر به طلاق می‌شود از جمله عللی است که باعث می‌شود این زنان، سرپرست خانوار تک نفره باشند. در ابتدای سال ۹۷ رقم ۱۲ درصدی از زنان مطلقه‌ای وجود دارد که سرپرست خانواده هستند و تقریبا این یک آمار صعودی بود البته در بودجه ۹۷ یک بودجه ویژه برای زنان سرپرست خانوار در نظر گرفتیم که علی‌رغم تصویب شدن، اما در هنگام تخصیص این بودجه پایدار نشد.

 

 

مافی اظهار داشت: پدیده زنان سرپرست خانوار که هر روز بر تعداد آن‌ها اضافه و آمارشان بالا می‌رود، در عین حالی که هیچ خلاء قانونی برای حمایت و کمک به این افراد وجود ندارد، اما به طور جدی حمایت نمی‌شوند. در ۸ ماده از قانون اساسی به طور صریح به حمایت از زنان سرپرست خانوار و آسیب‌دیدگان زنان و کودکان اشاره شده و یا در مجلس حمایت از زنان سرپرست خانوار از سال ۶۲ و از زمان تشکیل مجلس اول وجود داشته است و قانون تامین زنان و کودکان بی‌سرپرست از سال ۶۲ به تصویب رسیده و در روند‌های مختلف قانونگذاری در مجلس‌های مختلف در سال‌های ۷۱، ۷۴، ۸۳ و ۸۷ قوانین حمایتی تصویب و ادامه پیدا می‌کند.

وی افزود: از طرف دیگر مجلس در قانون وظیفه دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت رفاه، بهزیستی و کمیته امداد را در جهت حمایت از این افراد مشخص می‌کند حتی در قانون جامع رفاه و تامین اجتماعی که در سال ۸۳ مصوب شده، مشخص کرده که دولت به عنوان متولی رفاه اجتماعی، وظیفه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی در حوزه‌های رفاهی برای تامین رفاه و برای رفاه عموم مردم و خصوصا زنان سرپرست خانوار به عهده دارد. کمیته امداد نیز باید همکاری لازم را در این زمینه داشته باشد بنابراین برای حمایت از این افراد مواد قانونی کم نداریم.

 

 

رئیس فراکسیون خانواده مجلس با اشاره به قانون تشویق تعداد عرضه واحد‌های مسکونی استیجاری گفت: این مساکن برای ازدواج اولی‌ها دیده شده بود و قانون افزایش پوشش توانبخشی و حمایت از معلولان و زنان و بیمه زنان سرپرست خانوار نیز وجود دارد، بنابراین مشکلی از نظر قانون وجود ندارد، اما اقدامات در پی ابلاغ قانون‌ها بسیار ضعیف است؛ در مجموع می‌توان گفت که در بحث تقنین مشکلی وجود ندارد، اما در بحث نظارت‌ها باید گفت که نظارت بیشتری برای اجرا نیاز است و باید در نظارت‌ها تقویت شویم.

عضو کمیسیون ماده ۱۰ احزاب در پاسخ به این سوال که فراکسیون خانواده تا چه اندازه به اهداف خود رسیده، بیان کرد: هنوز به نتیجه‌گیری نرسیدیم چراکه در حال کار کردن هستیم یعنی به دلیل اینکه از پایان سال دوم دوره دهم کار خود را آغاز کردیم به همین منظور هنوز به بررسی و رصد اهداف اولیه نرسیدیم، اما در برنامه توسعه اول تا ششم دیدیم که موضوعاتی از زنان سرپرست خانوار بوده حتی در برنامه چهارم ماده ۶۹ یا برنامه پنجم ماده ۲۳۰ آمده در برنامه ششم ماده ۸۰ مفصل به این موضوع اشاره کرده و دستگاه‌هایی که باید این زنان را حمایت کنند، معرفی شدند.

 

 

 

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: ماده دوم برنامه ششم به اشتغال و تامین منابع مالی این زنان اشاره شده که باید در اولویت باشند و در قانون نیز آمده پس خلاء قانونی نداریم، اما نهاد‌های موازی کار بسیارند و هدف‌سازی‌های کوتاه مدت می‌کنند و یا گاهی نگرش‌های حمایتی و تلقی ساختاری از فقر باعث می‌شود تا نگاه درستی از برون رفت وضعیت کنونی وجود نداشته باشد.

وی با انتقاد از اینکه چندین سال از گسترش زنان سرپرست خانوار می‌گذرد، اما هنوز طرح کامل و جامعی برای این زنان اجرا نشده و آمار درست و دقیقی نیز وجود ندارد، تصریح کرد: خدماتی ارائه شده، اما مقطعی بوده است. امروز آمار‌ها درباره کمیته امداد و بهزیستی وجود دارد و در خصوص کسانی است که فقر مالی دارند و چتر حمایتی بیشتر بر روی این افراد است، اما با توجه به شرایط اقتصادی که امروز وجود دارد، مستمری‌های بهزیستی و کمیته امداد بسیار کم است و نمی‌تواند زندگی این افراد را اداره کند و موضوع زنان سرپرست خانوار تبدیل به یک آسیب شده است.

 

عضو فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی افزود: اعضای فراکسیون زنان و فراکسیون خانواده مجلس تلاش بسیاری در بودجه ۹۷ انجام دادند تا بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانواده افزایش داده شود، در بودجه ۹۷ این بیمه را داشتیم، اما در صحن رای نیاورد و بعد دیدیم که بودجه کاهش ۳۹ درصدی پیدا کرد.

عضو هیئت رئیسه امور داخلی کشور و شورا‌های مجلس اظهار داشت: از دستگاه‌های متولی خواستیم تا گزارش دهند که چه اقداماتی داشتند و با رشد روز افزون خانواده‌های زن سرپرست، چه فعالیت‌هایی را مدّنظر قرار دادند و حتی آخرین نشست با این نهادها، دو هفته گذشته بود که از خلاء‌های قانونی، مشکلات و گرفتاری‌های خود گفتند و قرار شد که این گزارش‌ها برای بررسی و ارزیابی مشکلات موجود تدوین شود.

مافی عنوان کرد: کارگروه‌های مختلفی مثل کارگروه حقوقی در این فراکسیون تشکیل دادیم که فعالیت‌های خود را انجام می‌دهند و نامه‌نگاری‌های متعددی به وزارت دادگستری برای راه‌اندازی مراکز مشاوره خانواده داشتیم همچنین در خصوص برخی از مواد قانونی حمایت از خانواده و اصلاح آن اقداماتی انجام شد. درباره بیمه سلامت زنان سرپرست خانوار آنچه که مطابق با برنامه ششم بود، با وزیر بهداشت نامه‌نگاری کردیم.

وی به اجرای آموزش و توانمندسازی خانواده اشاره کرد و گفت: نامه‌نگاری جدی در حوزه جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی به آموزش و پرورش داشتیم همچنین نشست با کمیته امداد و سازمان بهزیستی به عنوان مهمترین متولیان دستگاه اجرایی را داشتیم و بودجه‌ای معادل ۲۰ میلیارد در بودجه سال ۹۷ را برای معاونت زنان و خانواده خواستیم.

 

 

رئیس فراکسیون خانواده در مجلس با بیان اینکه فعال کردن مجدد ستاد ملی زن و خانواده با محوریت خانواده از مهمترین اقدامات این فراکسیون بود، تصریح کرد: این ستاد ۶ سال بود که تشکیل جلسه نداده بود چراکه رئیس آن رئیس جمهور است و با نامه‌نگاری‌هایی که با رئیس جمهور داشتیم و پیگیری‌های شدید، این ستاد فعال شد و جلسات را گذاشت. همچنین با کمیته زنان و خانواده مجمع تشخیص مصلحت جلساتی داشتیم از طرف دیگر با مرکز پژوهش‌های مجلس در موضوع خانواده جلساتی برگزار کردیم.

طرح جامع سلامت زنان و حمایت از پرستاران با هدف کاهش مشکلات زنان در این حوزه نیز از دیگر فعالیت‌هایی بود که در فراکسیون خانواده پیگیری شد
وی ادامه داد: در دانشگاه‌ها و انجمن‌های مطالعات و تحقیقات خانواده نشست‌هایی در خصوص پژوهش‌ها و دستاورد‌ها داشتیم از طرف دیگر کارگروه حقوقی موضوع مهریه را دنبال می‌کند و در سال ۹۸ تصویب بیمه زنان سرپرست خانوار را در بودجه سال ۹۸ دنبال کردیم و نامه‌هایی به صدا و سیما برای مطرح کردن موضوعات خانواده در نشست‌ها ارائه دادیم. با وزیر دارایی در جهت گشایش حساب برای فرزندان توسط مادران نامه‌نگاری کردیم چراکه برخی از بانک‌ها این گشایش حساب را انجام نمی‌دادند و منجر به نتیجه شد.

 

 

مافی عنوان کرد: با دیوان عدالت اداری در جهت کمک هزینه عائله‌مندی زنان خودسرپرست مجرد، نامه‌نگاری کردیم و به نتیجه رسید. قانون حمایت از خانواده از دستور کار قوه قضاییه خارج بوده بنابراین با مذاکرات حضوری و پیگیری‌های متعدد، این قانون مجددا در دستور کار قوه قضاییه قرار گرفت. از وزیر کشور درخواست کردیم تا گزارشی در جهت روند اجرای ماده ۸۰ که تدوین نظام جامع رصد آسیب‌های اجتماعی است، ارائه دهند.

وی اظهار داشت: در نهایت به این نتیجه رسیدیم تا کمیسیون ویژه‌ای در جهت آسیب‌های اجتماعی با تمرکز بر موضوع خانواده تشکیل دهیم و تلاش کردیم، اما متاسفانه با اختلاف چند رای در صحن رای نیاورد. هدف این کمیسیون بررسی آسیب‌های اجتماعی در خانواده بود؛ ارتباطاتی با بیمه تامین اجتماعی داشتیم تا نرخ حق بیمه زنان خانه‌دار را اعلام کند و پایه اولیه پرداخت حق بیمه برای نرخ ۱۲ درصد ۱۸۰ هزار تومان و برای ۱۸ درصد ۲۵۰ هزار تومان اعلام شد همچنین زنان خانه‌داری که هیچ بیمه‌ای ندارند و می‌خواستند از این بیمه استفاده کنند، بررسی شد و از فعالیت‌های نظارتی بود که انجام گرفت.

 

 

 

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس تصریح کرد: در بحث کودک همسری با همکاری فراکسیون زنان تلاش‌ها و نشست‌هایی با رئیس مجلس داشتیم و ایشان گفتند به دنبال طرحی باشید تا رشد عقلی دختران را در ازدواج دنبال کند و به دنبال سن نباشد به همین منظور به دولت واگذار شد تا دولت لایحه ارائه دهد چراکه لایحه راحت‌تر از طرح، دفاع می‌شود؛ البته چنانچه در طرح مسائل مالی مطرح شود مشکل‌تر خواهد شد که خوشبختانه از طرف دولت به مجلس آمد و مطرح شد. طرح حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست را پیگیری کردیم همچنین در خصوص اسید پاشی و بزه‌دیدگان طرحی به صحن آمد و رای خوبی گرفت از طرف دیگر طرح حضور قاضی مشاور زن در دادگاه با هدف درک جامع از زنان را نیز مطرح کردیم.

این نماینده مردم در مجلس دهم خاطرنشان کرد: طرح جامع سلامت زنان و حمایت از پرستاران با هدف کاهش مشکلات زنان در این حوزه نیز از دیگر فعالیت‌هایی بود که پیگیری شد و موفقیت‌هایی نیز داشت. با پیگیری‌های انجام شده در جهت افزایش وام ازدواج از ۱۵ میلیون به ۳۰ میلیون رسید. تخصیص ۳۰۰ میلیارد تومانی در بودجه ۹۸ برای وام سرپرست خانوار مصوب شد.

 

رئیس فراکسیون خانواده مجلس افزود: در اصلاح قانون مهریه نیز فعالیت‌هایی شد و در دستور کار کمیسیون حقوقی قضایی بود که ۱۴ سکه را به عنوان مجازات تعیین کرده بودند و پس از آن باقی مجازات را کمرنگ دیده بود و با صحبت‌هایی که با کمیسیون قضایی داشتیم توانتیم آن را از دستور کار این کمیسیون خارج کنیم البته در حال کار کردن بر روی آن هستیم تا ستمی بر زنان و مردان نباشد. اقدام آخر نیز پیش‌بینی بیمه دختران مجرد تا ۵۰ سال و زنان سرپرست خانوار در بودجه سال ۹۸ آمده است.