رویداد۲۴ در شرایطی که دولت برای حمایت از مصرف‌کنندگان داخلی به تولید برخی از کالا‌های اساسی و مصرفی مردم یارانه می‌دهد تا این محصولات با قیمت ارزان تری به دست آن‌ها برسد، اما این تفاوت قیمت باعث خروج این محصولات به صورت قانونی و غیرقانونی از کشور شده است.
دولت برای جلوگیری از خروج این کالا‌ها از کشور صادرات کالا‌های اساسی را ممنوع کرده است، اما این کالا‌ها به صورت‌های مختلف از کشور خارج میشود. انتشار اخبار مربوط به کشف کالای قاچاق نیز به همین خاطر و ناشی از اختلاف قیمت کالا‌ها در کشور با دیگر کشور‌ها است.
اما یکی از روش‌های دیگری که کالا‌های یارانهای از کشور خارج میشود خروج غیر مستقیم آن‌ها با انجام یک مرحله فرآوری است. بر این اساس شکر یارانهای یا وارد شده با ارز ۴۲۰۰ تومانی، روغن وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی و گندم تولید شده در داخل کشور به صورت یارانهای در قالب شیرینی، شکلات و بیسکویت از کشور خارج و سود هنگفت و رانت عجیبی را نصیب صادر کنندگان میکنند.
ناگفته نماند که این صادرات رانتی در محصولات دیگری نیز وجود دارد که در پرونده قبلی به موضوع صادرات ۱۲۰ میلیون دلاری آبنات پرداخته شد و در آتی به سایر محصولات پرداخته میشود.
بر اساس اعلام خود انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات در سال گذشته حدود ۸۰۰ میلیون دلار شیرینی، شکلات و بیسکویت به این شکل صادر شد که این رقم در سال ۹۶ نیز، ۵۹۸ میلیون دلار بوده است.
مغازه‌ای دبیر انجمن مربوطه اعتقادی به رانت یاد شده ندارد و معتقد است که در صورتی که مواد اولیه تولید برای آن‌ها فراهم شود می‌توانند صادرات یک و نیم میلیاردی تنها به کشور‌های منطقه خاورمیانه داشته باشند.
البته واضح است صادرات به این شکل در واقع صادرات یارانه است و این صادرات در صورتی به نفع منافع ملی خواهد بود که مشمول عوارض صادراتی شوند یا این تولیدکنندگان برای صادرات محصولات خود از مواد اولیه وارداتی غیر یارانهای (ورود موقت) استفاده کنند.
صادرات شیرینی، شکلات و بیسکویت به ۶۶ کشور
جمشید مغازه‌ای دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات اظهار کرد: آمار و اطلاعات صادرات شیرینی، شکلات و بیسکویت در سال جاری هنوز استحصال نشده، اما در سال گذشته بیش از ۷۹۲ میلیون دلار صادرات محصولات صنعتی شیرینی، شکلات و بیسکویت وجود داشته است و این رقم در سال ۹۶، ۵۹۸ میلیون دلار بوده است.
وی افزود: یکی از مشکلات عدیده ما در این صنعت تامین مواد اولیه تولید از جمله روغن و شکر است و گرنه میزان صادرات ما بیشتر از مقدار فعلی بود، زیرا نتوانستیم به بخش از تعهدات خود عمل کنیم.
دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات ادامه داد: در صورتی مشکلات تامین مواد اولیه حل شود و دولت از این صنعت حمایت داشته باشد می‌توانیم یک و نیم میلیارد دلار صادرات تنها به کشور‌های منطقه، داشته باشیم.
مغازه‌ای در پاسخ به اینکه چرا محصولاتی را صادر میکنید که برای تولید آن‌ها از مواد اولیه یارانهای و ارز ۴۲۰۰ تومانی استفاده شده است گفت: «ما به ارز ۴۲۰۰ تومانی کاری نداریم! آرد، روغن و شکر را از بازار داخلی تهیه می‌کنیم؛ همیشه نیز نمی‌توانیم این کالا‌ها با قیمت مصوب خریداری کنیم و قیمت‌های خرید مواد اولیه متفاوت و در برخی از مواقع کمیاب بوده است.»
دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات گفت: به طور مثالدر مقاطعی مجبور شده ایم که هر کیلوگرم شکر را به قیمت ۸۰۰۰ تومان نیز خریداری کنیم.
وی اظهار داشت: شکر با نرخ مصوب دولتی را به صورت سهیمه‌ای به کارخانه‌ها پرداخت میکنند به طوری که هنوز سهیه شکر اردیبهشت ما حمل نشده و به کارخانه‌ها نرسیده است و ما نگرانی توقف فعالیت کارخانه‌ها هستیم.
مغازه‌ای گفت: شکر دولتی که به صنایع ما اختصاص می‌یابد به طور کامل تکاپوی صنایع شرینی، شکلات و بیسکویت را نمیدهد؛ به طوری که صنایع ماهانه ۶۰ هزار تن شکر نیاز دارند، اما بیشتر از ۴۰ هزار تن در اختیار آن‌ها قرار نمی‌گیرد و مجبور هستند بخشی از نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.
دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات در پاسخ به این سوال که با در نظر گرفتن همه این تفاسیر قیمت تمام شده تولید کننده شیرینی شکلات و بیسکویت در ایران در مقایسه با دیگر کشور‌ها بسیار کمتر و برای صادرات رقابتی است گفت: بله قیمت‌های ما برای صادرات در مقایسه با سایر کشور‌ها رقابتی است.
وی تصریح کرد: قیمت محصولات خود را در بازار داخلی به دلیل اینکه کالا‌های اساسی و مهم در سبد غذایی مردم نیست نمی‌توانیم افزایش دهیم (زیرا در صورت افزایش قیمت منجربه حذف آن از سبد خرید مردم میشود).
دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات در واکنش به صادرات رانتی این محصولات با توجه به یارانهای بودن مواد اولیه تولید گفت:آردی که در اختیار ما قرار میگیرد نیمه یارانهای نیست و قیمت آزاد است به طوری که قیمت هر کیلوگرم گندم صنف و صنعت ۱۸۵۰ تومان و آرد آن ۲۳۰۰ تا ۲۴۰۰ تومان است.
(بنابران گزارش قیمت هرکیلوکرم گندم خارجی با احتساب ارز نیمایی ۲۵۰۰ تومان است که باید هزینه‌های حمل و نقل را نیز باید به آن اضافه کرد. بر این اساس آردی که در اختیار صنف و صنعت قرار میگیرد به شکلی نیمه یارانهای به حساب می‌آید، زیرا قیمت گندم اختصاصی به این بخش ۱۸۵۰ تومان است.)
وی افزود: قیمت مصوب روغن نیز در بازار افزایش یافته است و در صورتی که بخواهیم از خارج از کشور هم وارد کنیم باید ۴۰ درصد برای واردات تعرفه پرداخت کنیم؛ از طرفی اختصاص ارز به واردات نیز با تاخیر صورت میگیرد.
مغازه‌ای در واکنش به اینکه ارز اختصاصی برای واردات روغن ۴۲۰۰ تومان است و تفاوت زیادی با بازار آزاد و نفع زیادی برای وارد کننده دارد گفت: بله در صورتی که تکافوی کار ما را دهد ۴۲۰۰ است؛ البته توجه کنید که تنها قسمتی از مواد اولیه تولید روغن است و ما بخش از نیاز خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنیم.
وی اظهار داشت: البته با افزایش قیمت روغن، اکنون مساله کمبود این محصول در بازار تا حدودی رفع شده است.
دبیر انجمن بیسکویت، شیرینی و شکلات اضافه کرد:قیمت مواد افزودنی تولید مانند اسید‌های خوراکی، کاکائو و گلوکوز وارداتی است و با قیمت‌های بالایی وارد میشود.
وی اظهار داشت:محصولات ما به ۶۶ کشور شامل کشور‌های اروپای شرقی، جنوب شرقی آسیا، کشور‌های حاشیه خیج فارس، افغانستان عراق و ... صادر میشود.